Η δημοσιονομική περιστολή, ο ευρωπαϊκός έλεγχος δημοσιονομικής διαχείρισης, ο περιορισμός της δανειακής υποστήριξης του κράτους, έχουν μειώσει τη δυνατότητα χρηματοδότησης και επιβίωσης των πεπατημένων πελατειακών πολιτικών σχέσεων. Η ευχέρεια των κομματικών παραγόντων να κατευθύνουν την απασχόληση και τη χρήση των παραγωγικών πόρων φθίνει. Καθυστερήσεις και στρεβλώσεις μεταρρυθμίσεων συνιστούν μορφές μοιραίας αντίστασης του πελατειακού συστήματος στη μείωση της παρεμβατικότητάς του. Σταδιακά ο ρόλος του Δημοσίου υποκαθίσταται και καταλαμβάνεται από τον ιδιωτικό τομέα. Μόνο που η κατεύθυνση οργάνωσης του ιδιωτικού τομέα δεν εμπνέεται από το πρότυπο των ελεύθερων αγορών, της διάχυσης της ιδιοκτησίας και των ίσων ευκαιριών.

Αντίθετα πριμοδοτείται το μοντέλο του ιεραρχικού καπιταλισμού με την ανάπτυξη ισχυρών ολιγοπωλίων. Η κρίση μεταλλάσσει τον ελληνικό πελατειακό καπιταλισμό ειδικών συμφερόντων σε πελατειακό μεν αλλά «ιεραρχικό» καπιταλισμό. Το εγχείρημα οργανώνεται μέσω της αναδιάταξης επιχειρηματικών συμφερόντων και υλοποιείται από τις κατά το δοκούν επιλογές τραπεζών για το μέλλον επιχειρήσεων σε καθεστώς στενότητας ρευστότητας και ακριβού χρήματος, τις στρατηγικές συμμαχίες ισχυρών ελληνικών συμφερόντων με ξένους επενδυτές και τις διατεταγμένες κυβερνητικές αποφάσεις. Η συγκεντροποίηση των αγορών και του πλούτου, ο περιορισμός του αριθμού και των εργασιών της μικρής και μεσαίας επιχειρηματικότητας και η εξάρτησή της από τη διασύνδεση με τις ιεραρχικές δομές, συνιστούν τα νέα χαρακτηριστικά του ιεραρχικού καπιταλιστικού μορφώματος.

Παράλληλα, αποδυναμώνονται οι θεσμοί διαβούλευσης και συλλογικής εκπροσώπησης, ενώ οι πελατειακές πολιτικές σχέσεις διεκπεραιώνονται πλέον μέσω της δυνατότητας των πολιτικών να μεσολαβούν για τη διεκπεραίωση των αιτημάτων των πολιτών στα ισχυρά συμφέροντα και στις ιεραρχικές δομές. Το λάφυρο της πολιτικής και κομματικής δράσης δεν είναι το κράτος. Είναι η πολιτική και το κράτος που γίνονται λάφυρο των ισχυρών συμφερόντων και της ιεραρχίας. Στον πελατειακό, «ιεραρχικό» καπιταλισμό οι αποφάσεις λαμβάνονται ώστε να μεγιστοποιούν τα οφέλη ιεραρχημένων συμφερόντων.

Η κοινωνία ικανοποιείται στο μέρος και στον βαθμό που εφάπτεται αυτών. Το μη εφαπτόμενο μέρος περιθωριοποιείται. Η οικονομία των ελεύθερων και προσβάσιμων αγορών, της ανοικτής επιχειρηματικής δράσης και των ίσων ευκαιριών παραμένει ζητούμενο. Η πρόνοια και η αλληλεγγύη επαφίενται στη μεγαλοθυμία των ισχυρών και της ιεραρχίας. Ελλάδα μετά την κρίση? μια χώρα της Λατινικής Αμερικής στην Ευρώπη…