Ενοχλητικό γι αυτόν που το λέει, ενοχλητικό και γι αυτόν που το ακούει. Σκηνοθετημένα ενοχλητικό. Λέγεται ακριβώς για να θυμίσει ότι το καλοκαίρι τελειώνει και ότι αρχίζει η ρουτίνα της δουλειάς και των υποχρεώσεων – από τις διακοπές στην καθημερινότητα και από έξω μέσα. Μόνο που πια η ευχή “καλό χειμώνα” μπορεί να καταλήξει σχεδόν ειρωνική, γιατί παραπέμπει σε μια επανάληψη και σε έναν μονότονο ρυθμό εναλλαγής που είναι πολυτέλεια να υπάρχει. Για να περάσεις από την πραγματικότητα του νησιού σε εκείνη του γραφείου θα πρέπει να μπορείς να κάνεις διακοπές και να έχεις δουλειά, δύο προϋποθέσεις που είναι ευτύχημα να συντρέχουν μαζί.
Από Σεπτέμβρη δίαιτα, γυμναστική, νέα αρχή στην ερωτική σχέση ή στην αναζήτηση συντρόφου, νέοι κανόνες για τα παιδιά, νέες συνήθειες για να αντιμετωπιστεί το άγχος και η κούραση, νέα διαχείριση των οικονομικών, νέα επαγγελματικά σχέδια ή νέα τακτική στο χώρο εργασίας, κάτι νέο οπωσδήποτε, για την αξία του συμβολισμού της επανεκκίνησης. Να ξαναφτιάξεις τις ντουλάπες, να αλλάξεις λίγο τη διακόσμηση στο σπίτι, να μετρήσεις τους λογαριασμούς του φθινοπώρου, να ξαναβρεις αυτά που άφησες, να αφήσεις αυτά που βρήκες στο μεταξύ. Αλλά για να σου συμβεί ξανά και φέτος αυτή η μετάβαση θα πρέπει να έχεις φύγει έστω για λίγο και να επιστρέφεις σε μια κανονικότητα, να σε περιμένει κάποιος μισθός, να υπάρχει ένα ωράριο, να μπορείς στοιχειωδώς να ανταποκριθείς στις υποχρεώσεις σου, να θέλεις το πρωί να ξυπνήσεις και να μπορείς το βράδυ να κοιμηθείς. Θα πρέπει, δηλαδή, να έχεις την τύχη να προσαρμοστείς από μια κατάσταση σε μια άλλη, γιατί διαφορετικά, αν είσαι ασθενής, άνεργος, υπερχρεωμένος, μέλος μια οικογένειας που δεν τα βγάζει πέρα, τότε είναι όλες οι μέρες ίδιες, δεν γίνονται διαλείμματα, δεν ανοίγουν/κλείνουν παρενθέσεις και δεν έχει νόημα να σου ευχηθεί κανείς “καλό χειμώνα” ακόμη και αν αναφέρεται στις αλλαγές του καιρού, γιατί ούτε ο καιρός σε αφορά.
Με αυτή την έννοια, εκείνη η άχαρη περίοδος που ήταν η επιστροφή από τις διακοπές, να βάλεις πλυντήρια, να μαζέψεις τα μαγιώ και τα αντηλιακά, να δείξεις και να δεις φωτογραφίες με μπλε φόντο, τα τρεχάματα της νέας σχολικής χρονιάς, κάποιος από τους πολλούς γάμους που γίνονται τέτοια εποχή, να ξεδιπλώσεις τις λεπτές ζακέτες, να υποσχεθείς ότι δεν θα ξαναπάς σε αυτό τον τόπο ή ότι θα ξαναπάς οπωσδήποτε, πόσο μαύρισες-πόσο μαύρισα, να κρατήσεις επαφή με την παρέα που γνώρισες, να χωρίσεις αν τελικά το αποφάσισες, να μη χωρίσεις αν αισθάνθηκες καλύτερα – αυτή η άχαρη μεταβατική περίοδος, λοιπόν, είναι τώρα ένα προνόμιο για όποιον την περνά. Είναι πολύ ωραία να γυρνάς και να υπάρχει συνέχεια, να σε περιμένουν πράγματα, να ξαναπιάνεις το νήμα από εκεί που το άφησες και να μην έχει κοπεί.
Ξεκουράστηκες; Μια κάπως ανόητη απορία, γιατί αν ξεκουράστηκες φαίνεται, ό,τι και αν απαντήσεις. Τα τελευταία χρόνια έχουν αλλάξει και οι συμβατικές ερωτήσεις μετά την επιστροφή από τις διακοπές. Δεν θα σε ρωτήσουν τόσο για τις παραλίες, όσο για τις τιμές, ποιο ήταν το κόστος, όχι αν βρήκες έναν κρυμμένο παράδεισο μέσα από χωματόδρομους και βράχια, πόσα χιλιόμετρα κολύμπησες και περπάτησες, πόσα ωραία ηλιοβασιλέματα είδες, αν έπαιξες, αν γέλασες, αν διάβασες, αν σκέφτηκες, αν άδειασες, αν γέμισες.
Μια μεγάλη διαφορά είναι ότι πολλά δεν εξαρτώνται πια από σένα. Θα γίνουν εκλογές/δεν θα γίνουν εκλογές, μέχρι πού θα φτάσει η κρίση στη Γαλλία, τι θα γίνει με την Ιταλία, ποια θα είναι τελικά η συμφωνία για το χρέος, τι θα βγάλουν τα stress tests για τις τράπεζες, πόσο θα απλωθεί ο τζιχαντισμός στα νότια. Εκεί που είχες να αγωνιάς για τη σχέση με τον εργοδότη σου ή τον δύστροπο συνάδελφό σου, εκεί που αγχωνόσουν μόνο για τα θέματα του παιδιού, για την πορεία της σχέσης σου, για την υγεία των δικών σου, τώρα αναγκάζεσαι να κοιτάζεις γύρω και να μην ξέρεις αν θα συμβούν πράγματα που δεν επηρεάζεις και τα οποία μπορεί να αγγίξουν και τη δική σου ζωή.
Μια συμβουλή που δίνουν οι ψυχολόγοι σε βαριά στρεσαρισμένους είναι να μην επιδιώκουν τον έλεγχο των πραγμάτων, να αποδέχονται την αδυναμία τους, και να βάζουν μόνο βραχυπρόθεσμους στόχους, να νοιάζονται για το πώς θα βγει καλά η εβδομάδα, όχι ο μήνας ή ο χρόνος.
Με αυτή την έννοια η ευχή “καλό χειμώνα” έχει και μια τρίτη προϋπόθεση πέρα από το να επιστρέφεις από διακοπές και να σε περιμένει η δουλειά σου, να υπάρχει μπροστά ορίζοντας για να κοιτάξεις, να μπορείς να δεις λίγο πιο πέρα από την προθεσμία πληρωμής της πρώτης δόσης του ΕΝΦΙΑ.