Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 19ης Ιουνίου έληξε χωρίς να ληφθούν αποφάσεις για το Ταμείο Ανάκαμψης και τον πολυετή προϋπολογισμό της περιόδου 2021-2027. Χωρίς να βγεί λευκός καπνός, όπως κατά κόρον γράφτηκε και λέχθηκε. Παρέμειναν ανοιχτά και παραπέμφθηκαν σε μια ή περισσότερες συνεδριάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Ιούλιο, υπό γερμανική προεδρία πλέον, το ύψος των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, η ισορροπία μεταξύ επιχορηγήσεων και δανείων και η κατανομή μεταξύ των κρατών μελών. Από δίπλα και κάποια άλλα ζητήματα, όπως η διάρκεια υλοποίησης των παρεμβάσεων του Ταμείου, οι υποχρεώσεις που θα αναλάβουν οι επωφελούμενες χώρες, καθώς και ένα άλλο θέμα που έβαλε η καγκελάριος Μέρκελ και αφορούσε την έναρξη αποπληρωμής του δανείου που θα συνάψει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να χρηματοδοτήσει το Ταμείο Ανάκαμψης· σύμφωνα με την πρόταση της Επιτροπής, η αποπληρωμή προβλέπεται να αρχίσει μετά το 2028, αλλά η Άνγκελα Μέρκελ προτείνει να αρχίσει νωρίτερα, εντός της περιόδου 2021-2027. Ας σημειωθεί παρενθετικά ότι αυτή η εκ πρώτης όψεως τεχνική λεπτομέρεια συνεπάγεται στην πράξη μείωση των πόρων της περιόδου 2021-2027, αφού ένα μέρος τους – λίγες δεκάδες δισεκατομμυρίων ευρώ; - θα καλύψει, στην περίπτωση αυτή, τα πρώτα έτη της αποπληρωμής του δανείου.
Όλα τα θέματα ανοιχτά λοιπόν; Όχι ακριβώς. Η διαπίστωση ότι δεν λήφθηκε καμία απόφαση παραβλέπει το γεγονός ότι από κανέναν δεν αμφισβητήθηκε ούτε η ανάγκη της κολοσσιαίας αύξησης του προϋπολογισμού της ΕΕ ως ποσοστό του ΑΕΠ της, ούτε η ανάγκη ανάληψης, για πρώτη φορά αμοιβαίου χρέους με εγγύηση τον προϋπολογισμό της Ένωσης. Τα δύο αυτά θέματα, αν και πολύ μεγαλύτερης σημασίας από τα προηγούμενα, δεν συζητήθηκαν επειδή κανείς δεν τα αμφισβήτησε. Θεωρούνται ήδη κεκτημένα και αυτό αποτελεί τη μεγάλη, ιστορική κατάκτηση των ημερών. Με τη σιωπηρή αποδοχή τους έσπασαν δύο μεγάλα ταμπού: του ύψους του προϋπολογισμού και της αμοιβαιότητας του χρέους.
Σε ό,τι αφορά το ύψος του προϋπολογισμού, όλοι θυμόμαστε ότι περίπου μόλις τρεις μήνες, τον περασμένο Φεβρουάριο, η διελκυστίνδα ήταν αν ο προϋπολογισμός θα ήταν 1,10% ή 1,07% του ΑΕΕ. Σήμερα, όλοι δείχνουν να έχουν αποδεχθεί ότι θα είναι ή θα προσεγγίζει το 2% ! Η διαφορά είναι τεράστια και δεν υπήρχε πριν τρεις μήνες ούτε στα πιο τρελά όνειρα των πιο ένθερμων ευρωπαϊστών. Αρκεί να θυμηθεί κάποιος ότι το συνήθως διεκδικητικό Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζητούσε ποσοστό 1,3% και όλοι ήξεραν ότι αυτό γίνεται για την τιμή των όπλων και δεν υπήρχε περίπτωση να επιτευχθεί. Η δε αμοιβαιότητα του χρέους, έστω και χωρίς να αφορά χρέη του παρελθόντος, απορριπτόταν μετά βδελυγμίας. Σήμερα γίνεται αποδεκτή, είναι κοντά στην αντίληψη του ευρω-ομολόγου και αποτελεί ένα βήμα προς την οικονομική ένωση της Ευρώπης.
Ανεξάρτητα, λοιπόν, από τις απαντήσεις που θα δοθούν στα επί μέρους ανοιχτά ζητήματα, που κατά την άποψή μας δεν θα απέχουν αισθητά από τις προτάσεις της Επιτροπής, τα δύο μεγάλα, υπαρξιακής σημασίας για την ΕΕ, θέματα, δηλαδή η μεγάλη αύξηση του προϋπολογισμού και η αμοιβαιότητα του χρέους φαίνεται ότι έχουν ήδη απαντηθεί θετικά. Τελικά, έστω και δυσδιάκριτος, βγήκε λευκός καπνός από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 19ης Ιουνίου.
Πηγή: www.liberal.gr