Η πρόταση των νεαρών παιδιών του ΟΟΣΑ (ναι, έτσι είναι), την οποία έχει υιοθετήσει πλήρως και η τρόικα, για την «απελευθέρωση» της πώλησης των ΜΥΣΥΦΑ (Μη Υποχρεωτικώς ΣΥνταγογραφούμενων Φαρμάκων) και από τα σούπερ μάρκετ στηρίζεται στο επιχείρημα ότι, απελευθερώνοντας τα κανάλια διανομής, θα ενισχυθεί ο ανταγωνισμός και θα πέσουν οι τιμές.
Βέβαια, οι συντάκτες της έκθεσης παραδέχονται ότι τα ΜΥΣΥΦΑ στην Ελλάδα δεν είναι ιδιαίτερα ακριβά (η Ελλάδα έχει την 4η φθηνότερη τιμή σε 9 χώρες της ΕΕ σε δημοφιλή ΜΥΣΥΦΑ!), ότι η πλήρης απελευθέρωση μπορεί να οδηγήσει σε κλείσιμο φαρμακείων άρα και σε μείωση του ανταγωνισμού, ότι οι τιμές προ ΦΠΑ στις χώρες με ρυθμισμένη αγορά είναι χαμηλότερες απ’ ό,τι στις χώρες με απελευθερωμένη αγορά και ότι το βασικό πρόβλημα της ελληνικής αγοράς είναι η απουσία μεγάλων συσκευασιών, που θα οδηγούσαν σε μικρότερες τιμές ανά τεμάχιο. Αλλά γι αυτό ευθύνονται τα φαρμακεία;
Μετά από όλα αυτά, το όφελος από το άνοιγμα της αγοράς υπολογίζεται στα 102 εκ. ευρώ ετησίως, με βάση κάποια στατιστικά μοντέλα τα οποία θα θέλαμε πολύ να έχουμε στη διάθεσή μας. Να δούμε τις μεταβλητές, να δούμε τους περιορισμούς, να δούμε τι έλεγχοι έχουν γίνει (controls), και όλα τα συναφή. Να δούμε επίσης εάν αυτά έχουν δημοσιευθεί σε έγκυρα και αστεράτα ακαδημαϊκά περιοδικά κι όχι στις μεροληπτικές εκδόσεις του ΟΟΣΑ, για τις οποίες να θυμίσουμε απλώς ότι ο ΟΟΣΑ επιδοτείται γενναία με μερικά εκατομμύρια από τα χρήματα της τρόικας, ώστε να έρχεται και ο κύριος διευθυντής του εδώ ταξιδάκι και μειδιώντας να αστειεύεται λέγοντας ότι «υπάρχει ζωή μετά το χρέος».
Εκπλήσσει, λοιπόν, η προθυμία της τρόικα αλλά και του Υπουργού Ανάπτυξης (ο οποίος όταν κάποτε είχε τεθεί το θέμα της παραγωγής τσαγιού από την Ζυθοποιεία Μακεδονίας-Θράκης είχε αντιδράσει με σφοδρότητα…στο τότε άνοιγμα της σχετικής αγοράς) να υιοθετήσουν μία ανάλυση με πολλά κενά, που βασίζεται σε δεδομένα που δεν είναι ούτε επίκαιρα, ούτε ξεκάθαρα, και να αναγορεύσουν το ζήτημα των ΜΥΣΥΦΑ στα σούπερ μάρκετ λίγο πολύ σε προαπαιτούμενο για θετική αξιολόγηση.
Το προφανές είναι πως τα ΜΥΣΥΦΑ είναι φάρμακα και, ως τέτοια, δεν είναι ούτε ακίνδυνα, ούτε μπορούν να αγοράζονται από τον οποιονδήποτε χωρίς επίβλεψη και χωρίς ασφαλιστικές δικλείδες. Ολόκληρη η διαδικασία διακίνησης, αποθήκευσης και εμπορίας των φαρμάκων πρέπει να τηρεί συγκεκριμένες προδιαγραφές ασφαλείας, όσον αφορά, για παράδειγμα, τη θερμοκρασία και την υγιεινή των χώρων αποθήκευσης, που, φυσικά, δεν υπάρχουν στις αποθήκες των σούπερ μάρκετ. Παρεμπιπτόντως, ακόμη και στην Μ. Βρετανία, οι γνωστές αλυσίδες τηρούν προδιαγραφές και δεν πουλάνε κιμά και ψάρια δίπλα στις ασπιρίνες. Και στην Αμερική, το φαρμακείο έχει τον δικό του, αυτόνομο και ξεχωριστό χώρο, απόλυτα κλειστό και προστατευμένο, μέσα στο πλαίσιο του πολυκαταστήματος.
Το πιο σημαντικό, ίσως, αντεπιχείρημα, το οποίο ισχύει γενικότερα για τα μέτρα που προτείνει ο ΟΟΣΑ, είναι ότι αντιμετωπίζουν κάποια ζητήματα στρέβλωσης του ανταγωνισμού στην ελληνική αγορά αποσπασματικά, χωρίς να υπολογίζουν τις ευρύτερες συνέπειες που διαχέονται στην οικονομία. Αν, για να πέσει η παρακεταμόλη από τα 18 λεπτά ανά χάπι στα 10 λεπτά, οδηγηθούν σε κλείσιμο 100 φαρμακεία, αυτό πρέπει να αποτυπώνεται στις αναλύσεις κόστους – οφέλους του μέτρου, κάτι που δεν συμβαίνει. Αλλά ας υποθέσουμε ότι είναι σωστό να κλείσουν μερικά μη-ανταγωνιστικά φαρμακεία της γειτονιάς, συγνώμη, έχουμε χιλιάδες φαρμακεία στη χώρα αυτή που εγγυώνται τον πλήρη ανταγωνισμό! Γιατί να δώσουμε ‘φάρμακα’ και στους μεγάλους χορηγούς της πολιτικής, αγαπητέ κ. Υπουργέ; Ε;
Πριν, λοιπόν, στραφούμε σε μέτρα αμφίβολης τεκμηρίωσης ας δούμε πρώτα τα ουσιαστικά και κρίσιμα ζητήματα που έχουν να κάνουν με την φαρμακευτική πολιτική, όπως είναι η θέσπιση θεραπευτικών πρωτοκόλλων συνταγογράφησης και η εκπαίδευση των ασθενών στη σωστή και υπεύθυνη χρήση των φαρμάκων. Επίσης, ας κάνουμε κάτι για το εξαντλητικό ωράριο των ανταγωνιστικών φαρμακείων 08.00-23.00 (και το Σάββατο, και τις εφημερίες κανονικά!). Κι ας δώσουμε λίγα κίνητρα στους φαρμακοποιούς να επιχειρήσουν συνενώσεις ώστε τα ίδια να καταστούν ‘ανταγωνιστικά’ και να μοιάσουν είτε με τα καλύτερα του εξωτερικού είτε με ήδη κάποια ελληνικά μεγάλα φαρμακεία που προσφέρουν πραγματικά υπηρεσίες κλινικής φαρμακολογίας στους πολίτες κι ας καθυστερείτε να τους πληρώσετε 3 και 4 μήνες. Αυτή είναι σοβαρή πολιτική κι όχι να πιπιλίζουμε τις ψευδοφιλελεύθερες στερεότυπες αρλούμπες για να παριστάνουμε τους σύγχρονους πολιτικούς. Αρκετά με αυτό το παραμύθι.
Ο φαρμακοποιός πρέπει να ανακτήσει το ρόλο του (κι εδώ είναι και δική του ευθύνη!) ως σύμβουλος του γιατρού και του ασθενή και θεματοφύλακας της ασφαλούς χρήσης της απαραίτητης φαρμακευτικής αγωγής.