Είναι περισσότερο από προφανές ότι χρειαζόμαστε καταλαγή, μετριοπάθεια και συναίνεση. Εχουμε τα ακριβώς αντίθετα: Φανατισμό, διχασμό, μισαλλοδοξία, εξαλλοσύνη. Το ναυάγιο στο τελευταίο Eurogroup δεν αντιμετωπίζεται ως εθνική αποτυχία, ως κάτι κακό που συνέβη για τη χώρα μας, αλλά ως απόδειξη της ανικανότητας του ΣΥΡΙΖΑ (από την αντιπολίτευση|) ή της μοχθηρίας του Σόιμπλε (από την κυβέρνηση). Όσοι βιάζονται για εκλογές και θεωρούν ότι μόνο οι κάλπες θα σώσουν τη χώρα ηδονίζονται με τη διαπίστωση του αδιεξόδου και απολαμβάνουν χαιρέκακα τους διαλόγους που δείχνουν τη δύσκολη θέση στην οποία βρέθηκε ο Τσακαλώτος. Όσοι πιστεύουν στο αφήγημα της ηρωικής διαπραγμάτευσης και των σκοτεινών ξένων κέντρων που απεργάζονται τη συντριβή της Αριστεράς επιβεβαιώνουν τη θεωρία τους, ενώ οι επαγγελματίες αισιόδοξοι της κυβέρνησης προβλέπουν ότι τελικά ότι όλα θα είναι too good to be true γιατί ο Τσίπρας θα κάνει τα μαγικά του.
Στην πραγματικότητα δεν έχει νόημα να αναζητήσει κανείς γιατί οι εταίροι και θεσμικοί μας πιστωτές δεν τιμούν το λόγο τους και αθετούν δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει από το 2012 σχετικά με τη ρύθμιση του χρέους. Ούτε έχει και μεγάλη σημασία να μάθουμε αν ενέπαιξαν την κυβέρνηση από σαδισμό ή εκδικητικότητα (τους έβαλαν να ψηφίσουν τα σκληρά μέτρα και μετά τους άφησαν στην εκκρεμότητα) ή επειδή πράγματι ενοχλήθηκαν από τις εκ των υστέρων τροπολογίες που αποκαθιστούν περικοπές στα ειδικά μισθολόγια και από τις δηλώσεις ότι δεν θα εφαρμοστούν τα μέτρα αν δεν δοθεί λύση στο πρόβλημα του χρέους. Είτε δεχθεί κανείς ότι ο Σόιμπλε περιμένει στη γωνία και ο Τόμσεν είναι εμπαθής είτε όχι, γεγονός είναι ότι τα πράγματα πάνε άσχημα και μπορεί να πάνε ακόμη χειρότερα, μετά από επτά χρόνια σε μνημόνιο και δέκα χρόνια σε ύφεση.
Ο καταλογισμός ευθυνών είναι χρήσιμος όταν έχει αποκατασταθεί η κανονικότητα και υπάρχει η δυνατότητα για περίσκεψη, δημιουργική πολιτική αντιπαράθεση και κοινωνική αναζήτηση των αιτίων της χρεοκοπίας και της αδυναμίας εξόδου από την κρίση. Ο καταλογισμός ευθυνών είναι χρήσιμος όταν είναι ολοκληρωμένος, ξεκινά από την αρχή (πότε και πώς χρεοκοπήσαμε) και φθάνει ως το τέλος (γιατί παραμένουμε ακόμη στο τέλμα).
Όμως δεν βρισκόμαστε εκεί. Αυτό που μας συμβαίνει είναι ότι βρισκόμαστε στη δίνη της αβεβαιότητας, χωρίς να υπάρχει στον κοντινό ορίζοντα προοπτική σταθεροποίησης και ανάπτυξης, ενώ μας απασχολούν διλήμματα δηλωτικά υστέρησης και παρακμής: Καταδικάζουν όλοι ειλικρινά την δολοφονική επίθεση στον Λ. Παπαδήμο και πόσοι είναι αυτοί που προτάσσουν ότι “τρομοκρατία είναι η λιτότητα”;
Μας συμβαίνει επίσης ότι δυναμώνουν οι φωνές για ειδικα δικαστήρια και παραδειγματικές τιμωρίες με μια επιλεκτική καταγραφή των ενόχων ανάλογα με την κομματική αναφορά καθενός – τίποτα αντικειμενικό και τίποτα δίκαιο.
Χρειαζόμαστε καταλαγή, μετριοπάθεια και συναίνεση. Ενα διάστημα ηρεμίας και σοβαρότητας για να μαζέψουμε τα σπασμένα και να αναρρώσουμε. Να αμβλυνθούν οι εντάσεις, να αφεθούν για αργότερα οι αναμετρήσεις, να υποχωρήσουν το κομματικό και το προσωπικό συμφέρον, να καταλαγιάσουν τα άγχη της δικαίωσης και της ήττας του αντιπάλου, να σταθούμε στα πόδια μας – και μετά βλέπουμε…
Να καταλάβουμε από πού ερχόμαστε και πού βρισκόμαστε, να συμφωνήσουμε πού θέλουμε να πάμε για να βρούμε πώς θα φτάσουμε. Δεν φταίνε τα μνημόνια που δεν έχουμε ακόμη εθνικό κτηματολογόγιο ούτε ο Σόιμπλε για τον ρυθμό απονομής δικαιοσύνης και δεν μας είπε το ΔΝΤ να πληρώνουν το 80% των φόρων το 20% των φορολογούμενων. Ειναι φοβερό ότι οι εταίροι μας συζητούν για το ύψος των πρωτογενών πλεονασμάτων που θα πρέπει να πετυχαίνουμε μέχρι το 2060 αλλά είναι ακόμη πιο φοβερό ότι δεν μπορούμε να τους αντιπροτείνουμε ένα ορθολογικό αναπτυξιακό σχέδιο που θα στηρίζεται στην καινοτομία και την εξωστρέφεια για να έχουμε την αξιοπιστία να διεκδικήσουμε τη ρύθμιση του χρέους που είναι απαραίτητη για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας.
Εάν πετυχαίναμε τη στοιχειώδη εθνική συνεννόηση για τα βασικά, θα είχαμε πιθανότητες να ξεκολλήσουμε από τη λάσπη και μετά θα υπήρχε ο χρόνος και η άνεση για να τηρηθεί η παράδοση του αλληλοσπαραγμού. Αφήστε που μπορεί να το ξεχνούσαμε και να μην σκιζόμασταν για το αν η ρητορική του μίσους έφερε τα παγιδευμένα δέματα, γιατί θα μας απασχολούσαν άλλα, τα κανονικά, η δουλειά μας, οι διακοπές μας, οι σπουδές των παιδιών μας, οι σχέσεις μας, ο έρωτας.