Υπάρχει άραγε σκεπτόμενος Έλληνας που σε κάθε αναγγελία επερχόμενης χιονοθύελλας πιστεύει τις εξαγγελίες της εκάστοτε κυβέρνησης ότι ο κρατικός μηχανισμός είναι“πανέτοιμος”, ότι όλες οι δομές είναι σε επιφυλακή, ότι έχουν γίνει οι απαιτούμενες προετοιμασίες κ.λ.π. ώστε να είμαστε ήσυχοι καθώς δεν θα υπάρξει κανένα πρόβλημα; Αναμενόμενες φυσικά και οι συμπεριφορές των πολιτών οι οποίες συμπληρώνουν το παζλ της υστέρησης της χώρας.
Και γιατί αλήθεια κάθε φορά που βλέπουμε το χάλι του κρατικού μηχανισμού, όταν προκύψει η θύελλα, ξεχνάμε τόσο εύκολα, παρά το μπάχαλο, τη διάλυση, τις καταστροφές, τις ζημιές, την ταλαιπωρία που επικρατούν, μέχρι να εμφανιστεί η επόμενη καταιγίδα;
Και το κυριότερο, γιατί σαν τη στρουθοκάμηλο χώνουμε το κεφάλι στη γη και κάνουμε πως δεν βλέπουμε τι είναι αυτό που μας συμβαίνει, τι φταίει επί τέλους και η ιστορία επαναλαμβάνεται αενάως, ενώ παράλληλα συνεχίζουμε τον ήσυχο βίο μας και επαναπαυόμαστε, τρεφόμενοι με αυταπάτες, με τη βοήθεια των πολιτικών, των δημοσιογράφων, των αρθρογράφων κάθε τύπουκυρίως των οικονομολόγων- ότι είμαστε κράτος ευρωπαϊκό, ότι βαδίζουμε τον δρόμο της προόδου, των μεταρρυθμίσεων, των επενδύσεων, της ψηφιακής εποχής, ότι απογειωνόμαστε, ότι, ότι, ότι.... Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της “προόδου” είναι αυτό του ψηφιακού μετασχηματισμού στις μεταβιβάσεις: Καμαρώνουμε ότι σε δύο μέρες γίνεται η μεταβίβαση ενώ χρειάζονται τουλάχιστον έξι μήνες για να συγκεντρώσεις όλα τα χαρτιά αφού πληρώσεις για πολλοστή φορά για τον πολεοδομικό έλεγχο του ακινήτου!
Δεν θέλω να κουράζω επαναλαμβάνοντας πράγματα που έχω γράψει ήδη σε προηγούμενα άρθρα μου στην “μεταρρύθμιση”, σχετικά με τα αίτια και τα αιτιατά όλης αυτής της κατάστασης, καταλήγω όμως για μία ακόμα φορά στο συμπέρασμα ότι κύρια αιτία της κακοδαιμονίας μας είναι το έλλειμμα παιδείας και πολιτισμού που υπάρχει σε αυτή τη χώρα.
Στο έλλειμμα αυτό οφείλεται ο “τριτοκοσμικός” τρόπος με τον οποίο οικοδομήθηκε αυτό το κράτος, ως συγκερασμός των συμφερόντων κομμάτων, συντεχνιών, παραγόντων, τοπαρχών, εξαρτήσεων, απαιτήσεων της εκκλησίας, ενώ συνδετική του ύλη υπήρξε η αναξιοκρατία, το ρουσφέτι, το βόλεμα, η διαφθορά, η σπατάλη, η αδιαφάνεια, η εξυπηρέτηση των μικρών και μεγάλων συμφερόντων, που ως έναν βαθμό υπάρχουν ακόμα και σήμερα. Το κράτος αυτό, με λίγα λόγια, είναι το δημιούργημα της ελληνικής κοινωνίας και της κουλτούρας που έχει διαμορφωθεί από της συστάσεως του μέχρι σήμερα.
Κράτος και Κοινωνία διαπλέκονται, αλληλοτροφοδοτούνται και αναπαράγονται, ενώ φυσικά η σχέση μεταξύ τους, όπως είναι αναμενόμενο, δεν είναι σχέση εμπιστοσύνης αλλά σχέση δυσπιστίας και έχθρας.
Αυτό το κράτος παράγει το σύστημα παιδείας που βγάζει αγράμματους, αμόρφωτους και απαίδευτους πολίτες, καθώς και τα υπόλοιπα συστήματα που λειτουργούν με τον γνωστό ελληνικό τρόπο, το σύστημα απονομής της δικαιοσύνης, το σύστημα υγείας , το σύστημα προστασίας του πολίτη, τον πολιτισμό, τον αθλητισμό κ.ο.κ.
Μέσα σε αυτό το καχεκτικό τοπίο διαμορφώνεται και το πολιτικό μας σκηνικό καθώς και αυτοί που το συνθέτουν, οι εκπρόσωποί μας στην κεντρική πολιτική σκηνή και την αυτοδιοίκηση. Τρέφονται και αυτοί με την ίδια τροφή, έχουν τις ίδιες αξίες, τα ίδια ιδανικά, τις ίδιες νοοτροπίες. Είναι αίμα από το αίμα μας. Έτσι, το δούναι και λαβείν είναι αυτό που κυριαρχεί ενώ πίσω από αυτό κρύβεται η παντοδύναμη ψήφος.
Ζητούμενο των κομμάτων είναι η εξουσία και η νομή της, η οποία ασκείται με κύριο εργαλείο αυτό το τριτοκοσμικό κράτος. Γι' αυτό και τα κόμματα δεν μπορούν ή μάλλον δεν θέλουν να συνεννοηθούν μεταξύ τους, μήπως και καταφέρουμε να αλλάξουμε κάτι. Όταν το ένα λέει άσπρο, το άλλο λέει μαύρο καθώς το μόνο που επιθυμεί είναι πώς θα πριονίσει την καρέκλα των κυβερνώντων για να έλθει αυτό στην εξουσία.
Γράφει ο Ζήσιμος Λορεντζάτος στο υπ. αριθμ. 296 από τα Collectanea του: “Χρησιμοποιούμε πάντα τα τετρακόσια χρόνια της τουρκοκρατίας για άλλοθι και θεωρούμε τα χρόνια αυτά υπόλογα για την καθυστέρησή μας απέναντι σε άλλα κράτη της Ευρώπης. Λησμονούμε πως η Σουηδία στάθηκε μια από τις φτωχότερες και τις πιο καθυστερημένες χώρες της Ευρώπης σχεδόν ως το τέλος του περασμένου αιώνα- ένα είδος Βαλκάνια του Βορά. Ανάμεσα στα 1860 και στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο ένας από τους πέντε Σουηδούς μετανάστευε στην Αμερική για να μην πεθάνει από την πείνα. Στον αιώνα μας έγιναν μεγάλες μετακινήσεις από τα χωριά στις πολιτείες. Και εξακολουθούν ακόμα να γίνονται από τον οικονομικά καθυστερημένο Βορά κατά τον αναπτυγμένο σουηδικό Νότο, με κρατικό σύνθημα Alla Maste Sοderut- Όλοι κατά το Νότο. Μοναχά γύρω στα 1940 η Σουηδία έφτασε το επίπεδο της Ευρώπης. Ελλάδα και Σουηδία. Δύο μικρές χώρες που ξεκίνησαν από το ίδιο σημείο τον περασμένο αιώνα και σήμερα τις χωρίζει άβυσσος. Άτομα έχομε ή ξεχωριστές προσωπικότητες, αλλά ως σύνολο πού πάμε;” ( Αυτό το τελευταίο ο Γιάννης Τσαρούχης το είχε πει αλλιώς: “Η Ελλάδα ζει από τις εξαιρέσεις”).
Τα Collectanea o Λορεντζάτος τα έγραψε το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα. Σήμερα, η διαφορά για την οποία κάνει λόγο έχει γίνει ακόμα πιο μεγάλη. Άραγε γιατί συμβαίνει αυτό; Τι να φταίει γι' αυτή τη στασιμότητα; Και γιατί το θέμα αυτό δεν μας απασχολεί;
Είναι θλιβερό, αλλά διάλογος στην Ελλάδα για τα μεγάλα-θεμελιώδη- προβλήματα που μας συνθλίβουν και μας κρατούν μονίμως στην υστέρηση, δεν γίνεται. Δεν ασχολούμαστε με τη βάση παρά μόνο με το εποικοδόμημα. Αλλά ακόμα και εκεί τα θέματα εξαντλούνται σε παράλληλους μονολόγους.
Η Ελλάδα εξακολουθεί να παραμένει μία επαρχία της Ευρώπης. Αυτό το διαπιστώνεις αν τύχει να παρακολουθήσεις κάποιο διάλογο μεταξύ σοβαρών Ελλήνων διανοητών που ζουν και διακρίνονται στην Ευρώπη, το δείχνουν όμως και οι διεθνείς μετρήσεις όπου όλα τα ευρήματα δείχνουν πως σε όλα τα καλά ερχόμαστε τελευταίοι και σε όλα τα κακά πρώτοι.
Ο Στέλιος Ράμφος ο οποίος είναι ένας από τους ελάχιστους Έλληνες διανοητές που ενδιαφέρονται να ερμηνεύσουν σε βάθος τα γεγονότα, υποδεικνύει συμπεριφορές, νοοτροπίες και συναισθήματα ως αιτίες που οδηγούν τη χώρα σε μακροχρόνια ακινησία.
Έγραφα στο προηγούμενο άρθρο μου στη “μεταρρύθμιση” ότι αρχή για μία αντίστροφη πορεία είναι η δόμηση και λειτουργία ενός νέου συστήματος εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες (στοιχειώδη, μέση, ανωτέρα). Ενός συστήματος που θα στοχεύει στην καλλιέργεια του πνεύματος και της ψυχής, στη μόρφωση και τη γνώση, στο πλάσιμο ελεύθερων και υπεύθυνων πολιτών, πολιτών οι οποίοι θα γνωρίζουν ότι έχουν δικαιώματα αλλά και υποχρεώσεις. Έγραφα επίσης, ότι μεγάλο ζητούμενο είναι ο δρόμος που πρέπει να ακολουθηθεί για να σχεδιαστεί και να μορφοποιηθεί αυτό το θεμελιώδες έργο καθώς φαντάζει αδιανόητο ακόμα και να σκεφτεί κανείς ότι μπορεί να γίνει από τα κόμματα, αφού είναι σίγουρο ότι οποιοδήποτε σχέδιο ενός κόμματος θα απορριφθεί την επόμενη στιγμή από τα άλλα.
Εν τω μεταξύ, η Σώτη Τριανταφύλλου σε άρθρο της στα ΝΕΑ (22/23/01), γράφει, με αφορμή τη βία στα πανεπιστήμια: “Πιστεύω ότι δεν έχουμε καμιά ελπίδα: οι Έλληνες έχουν αποφασίσει πώς θέλουν να ζουν. Μακριά από τον πολιτισμό, με προαιρετικούς νόμους, μέσα στη βλακεία των δημαγωγών και στην ατολμία των υπολοίπων”.
Σκέφτομαι σήμερα, με νωπό ακόμα τον εορτασμό των 200 χρόνων, μήπως λύση στο ζητούμενο θα μπορούσε να δώσει η σύσταση μίας νέας “φιλομούσου εταιρείας”. Το ερώτημα είναι: υπάρχει Καποδίστριας για να αναλάβει μία τέτοια πρωτοβουλία;
Υ.Γ. Εν όσω έγραφα αυτό το κείμενο, προέκυψε η συζήτηση στη Βουλή για την πρόταση δυσπιστίας, καθώς και οι παραφυάδες της. Νομίζω πως το επίπεδο δικαιώνει, εν πολλοίς, τις απόψεις που εκτίθενται παραπάνω.