Περίπου το 40% των Ιρανών ζει κάτω από το όριο φτώχειας, τουλάχιστον έντεκα εκατομμύρια Ιρανοί ζουν σε παραγκουπόλεις γύρω από τα μεγάλα αστικά κέντρα, τρία εκατομμύρια Ιρανοί είναι άνεργοι και το ποσοστό αυτό φτάνει το 40% στους νέους. Ο πληθωρισμός είναι 12% ( πριν τον Ροχανί βέβαια ήταν 40%) και οι τιμές σε βασικά προϊόντα όπως είναι τα πουλερικά και τα αυγά αυξήθηκαν το τελευταίο διάστημα 50%.
Δεν είναι περίεργο λοιπόν το γεγονός ότι οι Ιρανοί κατεβαίνουν στους δρόμους ζητώντας την αλλαγή που τους υποσχέθηκε ο μετριοπαθής πρόεδρος τους , τον οποίο επανεξέλεξαν μαζικά το 2017 . Ας μην ξεχνάμε ότι τότε ο Ροχανί πήρε 25 εκατομμύρια ψήφους.
Ο Ροχανί υποσχέθηκε να διευθετήσει τη διένεξη με τη Δύση για το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας του αλλά και να ασχοληθεί με τα καθημερινά προβλήματα των ανθρώπων. Το πρώτο το πέτυχε , το δεύτερο όμως όχι . Και οι λόγοι είναι πολλοί . Από την πρώτη στιγμή το θρησκευτικό κατεστημένο του Ιραν πολέμησε τη συμφωνία του Ροχανί με τη Δύση , η εκλογή Τραμπ δεν βοήθησε καθόλου , το γραφειοκρατικό , αναποτελεσματικό δημόσιο , η αργή λειτουργία της κρατικής οικονομίας , η διστακτική στάση της ΕΕ απέναντι στην Τεχεράνη αλλά και οι κρίσεις στην περιοχή με κορυφαία αυτή με τη Σαουδική Αραβία για το ποιος θα επικρατήσει στην περιοχή ανάγκασαν τον Ροχανί να μην προχωρήσει στις προοδευτικές μεταρρυθμίσεις που είχε υποσχεθεί.
Αναμφισβήτητα το Ιράν είναι μία πλούσια χώρα.
Το 2005- 2013 όταν πρόεδρος ήταν ο Μαχμούτ Αχμαντινετζάντ οι εξαγωγές πετρελαίου άγγιξαν τα 700 δισεκατομμύρια δολάρια. Τα χρήματα αυτά όμως δεν δόθηκαν ούτε για να καταπολεμηθεί η φτώχεια ούτε για τους άνεργους . Αντίθετα τα πήραν οι θρησκευτικοί ηγέτες και τα επένδυσαν σε θρησκευτικά ιδρύματα που στηρίζουν το θεοκρατικό καθεστώς, δόθηκαν για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης αλλά και για να στηριχθεί οικονομικά ο Σύρος προέδρος Μπασάρ αλ Άσαντ, η οργάνωσης Χεζμπολά στον Λίβανο, οι σιιτικές ομάδων στο Ιράκ και οι αντάρτες Χούθι στην Υεμένη. Την ίδια περίοδο δεκάδες χιλιάδες αναπτυξιακά προγράμματα διακόπηκαν .
Για αυτό άλλωστε οι Ιρανοί φωνάζουν τώρα στους δρόμους συνθήματα όπως “αφήστε τη Συρία και σκεφτείτε το δικό μας μέλλον “ η “ δίνουμε τη ζωή μας για το Ιράν όχι για την Υεμένη και τον Λίβανο”.
Οι διαμαρτυρίες των τελευταίων ημερών μπορεί στην αρχή να είχαν στόχο την αύξηση των τιμών , την απώλεια των καταθέσεων των Ιρανών που ανήκουν στη μεσαία τάξη αλλά εξελίχθηκαν πολύ γρήγορα σε αμφισβήτηση του συστήματος.
Στις διαδηλώσεις συμμετέχουν οι πολύ φτωχοί νέοι κάτω των 25 ετών που ζουν στα αστικά κέντρα και υποφέρουν .
Πολλοί φωνάζουν νοσταλγικά συνθήματα για την εποχή του Σάχη και της μοναρχίας .
Μεγάλος αριθμός ιρανών μεταρρυθμιστών ανησυχεί με τα συνθήματα των διαδηλωτών γιατί οι ίδιοι μπορεί να αμφισβητούν το σύστημα και τον τρόπο που λειτουργεί το θρησκευτικό κατεστημένο δεν επιθυμούν όμως την ανατροπή της ισλαμικής δημοκρατίας.
Τι θα γίνει όμως στο μέλλον; Αναλυτές εξηγούν ότι είναι πολύ νωρίς ακόμα για να γνωρίζει κανείς με ασφάλεια.
Κανείς δεν ηγείται αυτών των διαδηλώσεων πάντως και ξεκάθαρη στρατηγική δεν υπάρχει. Αυτό έχει δύο αναγνώσεις .
Η μία λέει ότι ο Ροχανί μπορεί να εκμεταλλευτεί την αναταραχή για να πιέσει τους σκληροπυρηνικούς να συμφωνήσουν και να τον στηρίξουν στις προοδευτικές μεταρρυθμίσεις που θέλει να κάνει . Οι πιο απαισιόδοξοι όμως διαβάζουν την κρίση διαφορετικά και πιστεύουν πως η αναταραχή θα αποτελέσει την αφορμή για τη υπονόμευση του μετριοπαθούς ιρανού προέδρου.
Όπως πάντα οι ιρανικές αρχές κατηγορούν τις ξένες δυνάμεις ότι υποκινούν τις διαδηλώσεις. Κατηγορούν το Ριάντ και την Ουάσινγκτον Σύμφωνα με την εφημερίδα Γκάρντιαν πάντως δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να επιβεβαιώνει αυτούς τους ισχυρισμούς. Εξόριστες ομάδες και φιλοβασιλικοί , που δεν είναι δημοφιλείς όμως στο Ιράν , βιάστηκαν να χαιρετίσουν τις διαδηλώσεις.