Κανένας δεν είναι τόσο ανόητος ώστε να προτιμά τον πόλεμο από την ειρήνη. Στην ειρήνη, οι γιοι θάβουν τους πατεράδες τους. Στον πόλεμο, οι πατεράδες θάβουν τους γιους.

Ηρόδοτος

Άπνοια στην Αυλίδα. Τα πανιά των καραβιών δεν φουσκώνουν. Ο συγκεντρωμένος στρατός των Ελλήνων δεν μπορεί να ξεκινήσει για την Τροία. Από την άπνοια τα μόνα που φουσκώνουν είναι τα στήθη των στρατιωτών από αδημονία και αγανάκτηση για την ακινησία και την αδράνεια. Ο μάντης Κάλχας πιεσμένος από την απαίτηση του στρατεύματος για δράση, την διαλυτική απραξία και το διαβρωτικό χασομέρι,  ανακοινώνει την επιθυμία της θεάς Άρτεμις να θυσιαστεί στο βωμό της, η κόρη του Αγαμέμνονα, Ιφιγένεια, για να φυσήξουν επιτέλους ούριοι άνεμοι και να κινήσει ο στόλος για την Τροία. Ο Αγαμέμνων με πρόσχημα, ότι θα την παντρέψει με τον Αχιλλέα, καλεί την κόρη του στην Αυλίδα. Φτάνει η Κλυταιμνήστρα και τα παιδιά της στο στρατόπεδο των Αχαιών και ο αρχηγός του στρατεύματος, τους ανακοινώνει τη σκληρή απαίτηση της θεάς. Η Ιφιγένεια κατακρημνίζεται στα πόδια του Αγαμέμνονα ζητώντας του έλεος και σπαράζοντας, του θυμίζει  ότι είναι καλύτερη μια άθλια ζωή, παρά ένας όμορφος και ένδοξος θάνατος. Ο Αχιλλέας  εμπλεκόμενος ως δόλωμα στην έλευση της Ιφιγένειας στην Αυλίδα, εισβάλει στη σκηνή για να βοηθήσει την νέα γυναίκα, η οποία όμως με μιας αλλάζει άποψη, γνώμη, τόνους και πλεύση κι αφού μιλήσει για τη δόξα και την τιμή της Ελλάδος, απολήγει με την επιθυμία να θυσιαστεί για αυτήν και να υπακούσει στην επιταγή της θεάς.  

Ο Αγαμέμνονας παίρνει μιαν απόφαση κάτω από την πίεση των γεγονότων και την απαίτηση του ετοιμοπόλεμου όχλου. Γνωρίζει ότι ο Μενέλαος, ο Κάλχας και ο λαοπλάνος Οδυσσέας δεν το έχουν σε τίποτα να στρέψουν τον αφιονισμένο στρατό εναντίον του και ο αρχιστράτηγος υπολογίζει πολύ αυτή την πρωτοκαθεδρία για την οποία έχει φτύσει αίμα. Δεν είναι μόνο η ηγεσία του που διακυβεύεται, αλλά και το βασίλειό του, μπορεί και το ίδιο του το κεφάλι. Γιατί ποιος μπορεί να σταματήσει και να ελέγξει έναν αφιονισμένο στράτευμα όταν αντιληφθεί ότι του κλέβουν τα σχέδια για ένα ωραίο πλιάτσικο στου Ιλίου  τα μέρη και μια πλούσια λεηλασία στης Τροίας τα ένδοξα παλάτια;

Η Κλυταιμνήστρα αφικνείται με την Ιφιγένεια, τον Ορέστη και τη συνοδεία της στην Αυλίδα και με μιας αλλάζει το κλίμα, το ύφος και την ατμόσφαιρα, εξ άλλου η γυναικεία παρουσία γλυκαίνει και μαλακώνει κάθε χώρο που πνίγεται μέσα στην αδιάντροπη αντρίλα και την ακόρεστη τεστοστερόνη.  Όμως μόλις αποκαλυφθεί όλη η αλήθεια της έλευσης στην Αυλίδα η γλυκιά και ευπροσήγορη  Κλυταιμνήστρα γίνεται λέαινα και ορμά σε όποιον νομίζει ότι ευθύνεται για τον επικείμενο χαμό της κόρης της και κυρίως επιτίθεται στον Αγαμέμνονα τον δειλό, όπως τον περιγράφει στον Αχιλλέα, που τρέμει τον στρατό κι αν είχε λίγη αξιοπρέπεια θα αυτοκτονούσε ο ίδιος και δεν θα έσφαζε το παιδί του με τα ίδια του τα χέρια. Τα βάζει, όχι άδικα και με τον Μενέλαο η απελπισμένη μάνα και τον προτρέπει αν θέλει να πάρει τη γυναίκα του πίσω να σφάξει το δικό του παιδί.

Ο Μενέλαος πελαγοδρομεί ανάμεσα στον αφόρητο πατριωτισμό και τον ωφελιμισμό, πότε απειλώντας, πότε παρακαλώντας προσπαθεί να πείσει τον Αγαμέμνονα και τους γύρω του ότι οι ερωτικές ανησυχίες της Ελένης είναι πανελλήνια υπόθεση και πρέπει όλοι να τον συντρέξουν για να πάρει πίσω τη συμβία του. Άξιος ηγέτης που δεν του εμπιστεύεσαι ούτε την τρύπια ασπίδα σου. Το πρωτοπαλίκαρο των Ελλήνων ο γοργοπόδαρος  Αχιλλέας το βάζει στα πόδια όταν πρέπει να αποφασίσει και πότε λέει εμπρός να φύγουμε για την Τροία και πότε το σκέφτεται καλύτερα με τη «βοήθεια» της Κλυταιμνήστρας και πότε κάτω από το πετροβόλημα των ίδιων των Μυρμιδόνων του, όλα τα βάζει στη ζυγαριά της αναποφασιστικότητας και της σαστιμάρας. Όμως εμμένει στη θέση του ότι δεν θα σφάξουν την Ιφιγένεια με τη θέλησή του. Η Ιφιγένεια γέρνει τη ζυγαριά και βγάζει από την αμηχανία τον ωκύποδα Αχιλλέα με την απόφασή της να θυσιαστεί χάριν του μεγάλου σκοπού.  Η ριζική αλλαγή γνώμης της Ιφιγένειας μπορεί να μας εκπλήσσει και να μοιάζει αναιτιολόγητη αλλά ο μεγάλος ποιητής είχε σκοπό με την ξαφνική αυτή μεταστροφή της κόρης, να καυτηριάσει τη στάση των φιλοπόλεμων της εποχής του και να μαστιγώσει τους πατριδοκάπηλους που διατηρούσαν τις αιματηρές μάχες, ενώ τους δόθηκαν αρκετές ευκαιρίες να σταματήσουν τον αδελφοκτόνο πόλεμο. Τον Ευριπίδη τον κατηγόρησαν από άθεο και ασεβή μέχρι μισογύνη και φιλολάκωνα, γι αυτό σηκώθηκε και έφυγε από την Αθήνα για τη Μακεδονία του Αρχέλαου στα γεράματά του. Εκεί συνέχισε να γράφει τα σπουδαία αντιπολεμικά δράματά του μέσα από τα οποία αναδείκνυε τις αμέτρητες συμφορές και τα φοβερά δεινά του πολέμου.

Ο Θέμης Μουμουλίδης κάπου υπογράμμισε: "Σε έναν κόσμο που καθημερινά αλλάζει με φρενήρεις ρυθμούς, η έννοια της θυσίας έρχεται και επανέρχεται ως ένας καθημερινός φόρος, λες και αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της διαδικασίας διαιώνισης του ανθρώπινου είδους. Γιατί η θυσία είναι μια υπόθεση καθημερινή. Ο μεγάλος πόλεμος ποτέ δεν σταμάτησε και το κέρδος παραμένει μέγας θεός, στόχος και, εν πολλοίς, αυτοσκοπός για τον άνθρωπο. Η επανάληψη της τραγωδίας επιβεβαιώνει την ανθρώπινη ανεπάρκεια. Τροία και Ελένη αλλάζουν ονόματα και τοποθεσίες στον παγκόσμιο χάρτη... Με μια μεγάλη σιωπή ξεκινάει η παράστασή μας, κι ένα χασμουρητό, σχόλιο ειρωνικό στην επανάληψη της ίδιας ιστορίας, και τελειώνει με την κραυγή απελπισίας μιας γυναίκας, μιας μάνας (Κλυταιμνήστρα). Με την ύστατη ελπίδα πως κάποτε κάποιος θα ακούσει, κάποτε κάτι θα αλλάξει, κάποτε κάπως αλλιώς θα πορευτεί η παγκόσμια κοινωνία σ’ αυτό το ύποπτο, ανυποψίαστο, ανέλπιδο και ενδεχομένως άνυδρο μέλλον που της ετοιμάζουν".

Στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου,  παρουσιάστηκε η «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» του Ευριπίδη, ένα από τα κορυφαία κείμενα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας. Ο Θέμης Μουμουλίδης σκηνοθετεί μια παράσταση ευρηματική, δουλεμένη η οποία στηρίζεται στην εμπνευσμένη μετάφραση της Παναγιώτας Πανταζή. Όμως, δεν είναι δυνατόν να μην αποκαλύπτεται η χλεύη του ποιητή προς τους πολεμοκάπηλους, να μην αναδεικνύεται η ειρωνεία συνολικά του έργου προς τους υπερπατριώτες και τους φιλοπόλεμους, γιατί ο Ευριπίδης γι αυτό έγραψε την Ιφιγένεια εν Αυλίδι για να στιγματίσει, να χλευάσει  και να αποκρούσει όλων των ειδών τους φανατικούς του πολέμου και της αρπαγής. Ο ποιητής αξιοποίησε τον Τρωικό πόλεμο και τα διάφορα συμβάντα και περιστατικά του στο έργο του, για να μιλήσει για τα δεινά του Πελοποννησιακού πολέμου και τον όλεθρο που προκάλεσε στην Αττική και σε όλη την Ελλάδα. Ο ποιητής ειρωνεύεται, κοροϊδεύει και σαρκάζει τους πάντες για τη στάση τους και τις παλινωδίες του, γιουχάρει τον αρχιστράτηγο, διακωμωδεί και λοιδορεί τον Μενέλαο, περιγελά και γελοιοποιεί μέχρι και τον Αχιλλέα, τα «ρίχνει» και σε όλους τους Έλληνες, οι οποίοι για το κέρδος και το πλιάτσικο και μόνο και για καμιά Ελλάδα, ετοίμασαν μια τόσο μεγάλη εκστρατεία. Αυτά δεν φαίνονται, δεν αναδεικνύονται στην παράσταση. Ετοιμάζουν τιμωρία των βαρβάρων οι στρατηγοί και οι ιθύνοντες των Αχαιών επειδή άρπαξαν οι ξένοι, όχι πάντως δια της βίας, την Ελένη, αλλά υπάρχει κάτι πιο βάρβαρο από το να σφάζει κάποιος το ίδιο του το παιδί;

O Αγαμέμνων του Λάζαρου Γεωργακόπουλου είναι στο πνεύμα της παράσταση, ο έμπειρος ηθοποιός κατάφερε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του ρόλου και στις μεταλλάξεις που ο ποιητής ενστάλαξε στον χαρακτήρα του Αγαμέμνονα. Με οικονομία και εγκράτεια απέδωσε τη σκληρότητα και τη στιβαρότητα του Αρχιστρατήγου αλλά και τον πόνο και τη συντριβή του πατέρα, που του επιφύλαξε η μοίρα και η απληστία του όχλου.

Ντρέπομαι να κλάψω-είναι ντροπή να κλαίει ένας βασιλιάς

Ντρέπομαι και να μην κλάψω

εγώ, ο ελεεινός,

που πέρασα τα όρια της συμφοράς.

Αγαμέμνων

Στο ύφος της παράστασης και ο Μενέλαος του Άκη Σακελλαρίου, δημιούργησαν ένα καλό δίδυμο με τον Λάζαρο Γεωργακόπουλο.

Η Ιωάννα Παππά ως Κλυταιμνήστρα μάνα – σύζυγος οικοδέσποινα κατόρθωσε να ισορροπήσει τα πάντα και κινούμενη με σκηνική άνεση και τη σωστή εκφορά του λόγου που τη διακρίνει αποτυπώνει έναν ολοκληρωμένο θεατρικό χαρακτήρα. Η Κλυταιμνήστρα ούτως ή άλλως είναι ο μόνος συνεπής χαρακτήρας του έργου από την αρχή μέχρι το τέλος. Η Παππά πριν από χρόνια είχε παίξει την Ιφιγένεια και φέτος σαν έτοιμη από καιρό φόρεσε το κοστούμι της Κλυταιμνήστρας και με ήσυχο όμορφο τρόπο σαν φυσική απόληξη μιας προετοιμασμένης σωστά κατάστασης απέδωσε τον πόνο και την απόγνωση της μάνας μπρος στον χαμό του παιδιού της.

Παιδί μου,

πώς να σε κρύψω από τον θάνατο; 

Που να στραφώ;

Κλυταιμνήστρα

Η Μαρία Πετεβή  παλεύει πότε επιτυχημένα και πότε όχι, για να αποδώσει τις μεταστροφές και τις ανατροπές  του σύνθετου ρόλου της Ιφιγένειας από τη χαρά, την αγάπη για τον πατέρα, την ανυπομονησία για την επερχόμενη τελετή, στη χαοτική  απελπισία, την αγάπη για τη ζωή  και τέλος στην ανεξήγητη   αποδοχή της θυσίας της.

Τα μεταλλικά  σκηνικά Γιώργου Γαβαλά, σαν αδιαπέραστοι σιδερένιοι φράχτες, αποτυπώνουν τη σκληρότητα του και την αναλγησία των υπευθύνων της προετοιμαζόμενης εκστρατείας στην Αυλίδα, αλλά και τη βαναυσότητα του πολέμου που είναι σε εξέλιξη σήμερα στην καρδιά της Ευρώπης, καθώς και την βίαιη απώθηση των όπου γης απελπισμένων και διωγμένων. Εμπνευσμένες  οι μουσικές του Σταύρου Γασπαράτου, ο οποίος στηρίχτηκε στο σπουδαίο  έργο του Ευριπίδη, για να δημιουργήσει ένα αυτόνομο μουσικό έργο, το οποίο δεν συνοδεύει απλώς την παράσταση, αλλά  αντηχεί μέσα μας και μετά το τέλος της, μαζί με τα λόγια της Ιφιγένειας τα οποία  υμνούν  τη ζωή,

Το φως αυτό γλυκό στον άνθρωπο είναι

να το θωρεί κι ο κάτω κόσμος πίκρα

τρέλα είναι ο πόθος του θανάτου. Κάλιο

ζωή άθλια παρά θάνατος ωραίος.