Ιδεολογίες και ιδεοληψίες

Λυκούργος Λιαρόπουλος 06 Μαϊ 2015

Ο Αλμπέρ Καμί, προ 60 ετών, το 1955, είπε στο Γαλλικό Ινστιτούτο: «Σήμερα το πρόβλημά μας είναι κατ’ αρχήν η προσαρμογή της διάνοιάς μας στις νέες πραγματικότητες που ο κόσμος μας παρέχει. Οι ιδεολογίες με τις οποίες ζούμε είναι ιδεολογίες καθυστερημένες κατά 100 χρόνια. Γι’ αυτόν τον λόγο δέχονται τόσο δύσκολα τις καινοτομίες. Δεν υπάρχει τίποτα πιο βέβαιο ως προς την αλήθειά του από μία εξοφλημένη ιδεολογία». Η σοφή αυτή διαπίστωση έχει απόλυτη ισχύ και στις μέρες μας.

Το κόμμα που κυβερνάει σήμερα έχει πολλούς στις τάξεις του που απαντούν σε αυτήν την περιγραφή. Ο κ. Λαφαζάνης επισήμως μας είπε ότι προτιμάει να πάψει να κυβερνά αν δεν μπορεί να αλλάξει την Ελλάδα και, ενδεχομένως, την Ευρώπη προς την ιδεολογική κατεύθυνση που επικρατούσε 100 χρόνια πριν. Η γενναιόφρων αυτή παραδοχή μαρτυρά την ιδεοληψία ενός πολιτικού που, ιδεολογικά, έχει παραμείνει 100 χρόνια πίσω. Αν η στάση αυτή είναι πλειοψηφική στην κυβέρνηση ή αν τη συμμερίζεται ο πρωθυπουργός, έχουμε σοβαρό πρόβλημα. Ευτυχώς οι χώρες της Ευρώπης έχουν προχωρήσει κάπως. Οι «νέες πραγματικότητες», για τις οποίες μιλούσε ο Καμί, έχουν εισχωρήσει σε μεγάλο βαθμό και επηρεάζουν τις κυβερνήσεις και τους θεσμούς που καθορίζουν τις τύχες των ανθρώπων. Δημιουργήθηκαν υπερεθνικές ενώσεις και διεθνείς θεσμοί οι οποίοι λειτουργούν, αργά μεν, αλλά με συνέπεια στην κατεύθυνση της εναρμόνισης των επιστημονικών και τεχνολογικών εξελίξεων και των οικονομικών, δημογραφικών ακόμη και των κλιματικών μεταβολών με τα συμφέροντα των πολιτών.

Μία από αυτές τις κατακτήσεις είναι και η Ευρωπαϊκή Ενωση και η Ευρωζώνη, στις οποίες ακόμη μετέχει και η Ελλάδα. Οπως όλοι οι διεθνείς θεσμοί και ενώσεις κρατών, λειτουργούν με κανόνες, μηχανισμούς και όργανα συμφωνημένους με δημοκρατικές διαδικασίες, όπου τα κράτη-μέλη εκχωρούν εθνική εξουσία για να την ανταλλάξουν με οφέλη που προκύπτουν από τη λογική του «η ισχύς εν τη ενώσει». Στα οφέλη περιλαμβάνεται η προστασία απέναντι σε κλυδωνισμούς, αναταράξεις και απειλές και στις υποχρεώσεις η τήρηση δημοσιονομικών και άλλων κανόνων.

Οι υποχρεώσεις είναι ακόμη περισσότερες όταν μία χώρα βρίσκεται σε «πρόγραμμα προστασίας», με το οποίο έχει εισπράξει τεράστια ποσά για να αποφύγει τη χρεοκοπία στην οποία κατέληξε οικειοθελώς. Η αθέτηση των υποχρεώσεων με τις αναπόφευκτες συνέπειες, αν είναι να γίνει, θα πρέπει να είναι με όρους σαφείς προς τον λαό και ξεκάθαρα τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα μίας τέτοιας στάσης. Σε αυτά δεν περιλαμβάνεται η ιδεοληπτική προσήλωση σε κοσμοθεωρίες που απέτυχαν διαχρονικά.