H Σ. είναι ευσυνείδητη υπάλληλος και αγαπάει τη δουλειά της στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Πριν από λίγα χρόνια, σε μια ταραγμένη περίοδο της ζωής και μετά από διαζύγιο, έμπλεξε με κάτι χρέη. Οι δύο πιστωτές της, για διάφορους λόγους που έχουν σχέση με τις συμβουλές των δικηγόρων τους, επέλεξαν να μην πάρουν μέρος των χρημάτων πίσω, όπως τους προσφέρεται, με υπόσχεση για εξόφληση όλου του ποσού, αλλά να τη μηνύσουν για απάτη. Το αδίκημα είναι ποινικό κι όχι πια μια “αστική διαφορά”.

Εφευρέθηκε μάλιστα μια γελοία δικαιολογία, ότι τα λεφτά δόθηκαν με την υπόσχεση οτι θα τους εξασφαλίσει πρόσληψη στη δημόσια υπηρεσία όπου εργάζεται, αυτή μια απλή υπάλληλος, όταν όλοι γνωρίζουν οτι τέτοια υπόσχεση δεν την “αγοράζει” ούτε παιδί του δημοτικού. Για τη μία μήνυση η Σ. αθωώθηκε, η άλλη εκκρεμεί.

Κι εδώ αρχίζουν οι παρενέργειες: Με βάση το νέο νόμο για τους “επίορκους”, κάθε υπάλληλος ελέγχεται πειθαρχικά, εάν έχει εκκρεμείς υποθέσεις με τη δικαιοσύνη, αν δηλαδή ο εισαγγελέας κρίνει ότι υπάρχουν αποχρώσες ενδείξεις για ενοχή, κάτι που πολύ συχνά συμβαίνει (ιδιαίτερα τελευταία με το κλίμα που έχει δημιουργηθεί), για τον απλό λόγο ότι έτσι ο εισαγγελέας έχει “το κεφάλι του ήσυχο” ότι δεν θα κατηγορηθεί για αμέλεια, παράβαση καθήκοντος ή συμμετοχή σε “παραδικαστικό κύκλωμα”. Αν η Σ. ελεγχθεί πειθαρχικά, το πιθανότερο είναι να καταλήξει σε υποχρεωτική αργία, δηλαδή να πάει σπίτι της με ένα μέρος του μισθού της – και με σοβαρή πιθανότητα να καταστραφεί η καριέρα της.

Το χειρότερο είναι ότι οι άσπονδοι εχθροί της Σ. στην υπηρεσία (με βάση το πολιτικό “στρατόπεδο” ή τις προσωπικές μικρότητες και ανταγωνισμούς) εκμεταλλεύονται την κατάσταση, κρατώντας την σε μια ιδιότυπη ομηρεία. Της έχουν αφαιρέσει το έργο της, πουλώντας της προστασία (“εμείς δεν θέλουμε να σε παραπέμψουμε στο πειθαρχικό, να σε προστατεύσουμε θέλουμε ώσπου η υπόθεση να ξεκαθαρίσει”), ενώ στην ουσία εκμεταλλεύονται τις νέες διατάξεις, αλλά και τους ρυθμούς απόδοσης της δικαιοσύνης, διώκοντας την πολιτικά και προσωπικά.

Σε αυτή τη χώρα, περνάμε από την υπερβολή του ενός άκρου, στην απέναντι, εν μια νυκτί, ακριβώς επειδή αδιαφορούσαμε επιδεικτικά για τα στοιχειώδη και αποδεχόμασταν μια “συνδικαλιστική και συναδελφική ομερτά”, στο πλαίσιο της γενικής ελαστικότητας και της περιφρόνησης των κανόνων, αλλά και των στρεβλών πολιτικών αντιλήψεων. Επί δεκαετίες, υπήρχε το απαράδεκτο και εξοργιστικό φαινόμενο να διατηρούνται στη θέση τους άνθρωποι που είχαν αποδεδειγμένα διαπράξει σοβαρά αδικήματα διαφθοράς που είχαν άμεση σχέση με τη θέση τους ή ήταν κακοήθεις περιπτώσεις “λούφας και παραλλαγής”, γιατί τα πειθαρχικά συμβούλια τους έριχναν “στα μαλακά”.

Και τώρα, λόγω των πιέσεων που ασκεί η τρόικα για απολύσεις στο δημόσιο, αποκαλούμε δικαίους και αδίκους “επίορκους”, ακόμα κι αν καταστρατηγείται το τεκμήριο της αθωότητας – και χωρίς να εξετάζουμε εάν η υπόθεση είναι βάσιμη, σχετική με την υπηρεσία (δεν μιλάμε για κακουργήματα) ή αν έχει τελεσιδικήσει. Υπάρχουν υπάλληλοι που δέχονται, εκ της θέσης τους, σωρεία μηνύσεων, για διάφορους λόγους, από τη λακούβα στο δρόμο ως την καταγγελόμενη κατάχρηση εξουσίας. Σε μια δικομανή και κακοδιοικούμενη χώρα, με εξαιρετικά αργή την απονομή της δικαιοσύνης, η πολλές φορές άκριτη συνθηματολογία για την “άμεση απόλυση όλων των επίορκων” δεν ανταποκρίνεται στο πραγματικό περί δικαίου αίσθημα.

Γι αυτό και πολύ σωστά, ο Δήμαρχος Αθηναίων (και πρώην Συνήγορος του Πολίτη) Γιώργος Καμίνης, που όπως φαίνεται αντιμετωπίζει τρομερό πρόβλημα στις υπηρεσίες του, παρά την αδήριτη ανάγκη κάθαρσης και πάταξης της διαφθοράς, έθεσε το ζήτημα στις σωστές του διαστάσεις, στο χθεσινό δημοτικό συμβούλιο:

«H εγκύκλιος του αρμόδιου υπουργείου, διευρύνει τον κύκλο των ανθρώπων, οι οποίοι χαρακτηρίζονται ως επίορκοι, βάσει του νόμου με σοβαρές συνέπειες όχι μόνο για την παραμονή τους στην δημόσια διοίκηση, αλλά και την στέρηση των συνταξιοδοτικών τους δικαιωμάτων. Το μέτρο είναι πολύ σκληρό διότι περιλαμβάνει ακόμη και αδικήματα, τα οποία τελέστηκαν και εκτός υπηρεσίας. Και αναρωτιέμαι αν αυτή η επιλογή είναι μια λύση υπό την δαμόκλειο σπάθη του μνημονίου ή των μέτρων περιορισμού του αριθμού των υπαλλήλων του δημόσιου τομέα, που θα εφαρμοστεί επί δικαίων και αδίκων. Εάν η κεντρική διοίκηση καταλήξει σε μια τόσο ευρεία ερμηνεία της διάταξης, ώστε να περιλαμβάνει κάθε υπάλληλο που κάποια στιγμή ενεπλάκη με την ποινική δικαιοσύνη, είτε αφορά αδίκημα που τελέστηκε εκτός υπηρεσίας, είτε εξαγορασθείσα ποινή, τότε θα αναγκαστούμε να στερηθούμε τις υπηρεσίες αυτών των ανθρώπων και οι εναπομείναντες υπάλληλοι θα τρέμουν να βάλουν την υπογραφή τους σε οτιδήποτε. Αυτό θα οδηγήσει σε παράλυση τον δήμο της Αθήνας. Αυτό δεν μπορεί να γίνει ανεκτό, γιατί πλήττει την εύρυθμη λειτουργία του δήμου. Ο δήμος Αθηναίων έχει απαντήσει στο αρμόδιο υπουργείο και είχαμε επισημάνει έγκαιρα το ενδεχόμενο να πάμε σε μια τέτοια ευρεία ερμηνεία που θα οδηγήσει σε παράλυση των δημοσίων υπηρεσιών. Η εγκύκλιος που ερμηνεύει υπέρμετρα την έννοια του επίορκου δεν είναι υπεράνω του νόμου, δίνει κατευθύνσεις εφαρμογής του νόμου. Ο δήμος Αθηναίων θα επιμείνει στην εφαρμογή της νομιμότητας».

Το ζήτημα είναι επιτέλους να λειτουργήσουμε με μέτρο. Και να απαλλαγούμε γρήγορα από τους υπαλλήλους που ντροπιάζουν όλους μας, χωρίς να επιτρέψουμε να δημιουργηθεί οποιοδήποτε κλίμα εκμετάλλευσης, αδικίας, ρεβανσισμού ή ακόμα μεγαλύτερης ανευθυνότητας στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, που τόσο ανάγκη έχουμε να εξυγιανθεί.