1.Το τέλος του πρώτου γύρου της πανδημίας και η αποτυχία υπερεθνικού συντονισμού(από τον ΠΟΥ, την ΕΕ, τον ΟΗΕ κλπ.) βρίσκει πολλά κράτη σε εθνικούς αυτοσχεδιασμούς με επείγοντα χαρακτήρα την άμεση στήριξη των δημοσίων συστημάτων Υγείας . Η σοβαρή και πολύ πετυχημένη αντιμετώπιση της πανδημίας στη χώρα μας πρέπει να μας οδηγήσει σε παρόμοιες παρεμβάσεις βελτίωσης του δικού μας συστήματος ,μακριά από σπασμωδικές ενέργειες και άκριτες πλειοδοσίες. Ευκταίο -αλλά εξαιρετικά δύσκολο -θα ήταν να υλοποιηθούν αναγκαίες αλλά βαλτωμένες μεταρρυθμίσεις από την μνημονιακη δεκαετία. Ωστόσο οι τωρινές άμεσες παρεμβάσεις θα μπορούσαν έστω να αξιοποιήσουν τις πρόσφατες εμπειρίες και να κινηθούν ενισχύοντας τις αναγκαίες μετατροπές. Πιο συγκεκριμένα:
2.Στα νοσοκομεία είναι προτεραιότητα η δημιουργία άμεσα ενός αριθμού ΜΕΘ αντίστοιχου του ευρωπαϊκού μέσου όρου (περίπου 1200) με εξειδικευμένο και καλά αμειβόμενο προσωπικό .Γενικότερη πρόσληψη προσωπικού είναι διαχρονικά αναγκαία αλλά στις περιφέρειες και όχι τα δυο μεγάλα αστικά κέντρα με απόλυτη προτεραιότητα τους νοσηλευτές στους οποίους υπάρχει τεράστιο έλλειμμα.
Η τόσο επιτυχής λειτουργία των νοσοκομείων αναφοράς του κορονοϊού και των δικτύων τους είναι ένα μοντέλο που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στην καλύτερη διαχείριση των χρόνιων νοσημάτων( καρδιαγγειακά, καρκίνος, διαβήτης ,ΧΑΠ) που είναι η πραγματική μάστιγα της εποχής μας. Η χώρα δεν χρειάζεται νέα νοσοκομεία αλλά μια συστηματική επιχειρησιακή αλλαγή χρήσης πολλών από τα υπάρχοντα με περιφερειακά δίκτυα αναφοράς ασθενών και έλεγχο των ροών τους προς την Αθήνα
Η εξαφάνιση των επειγόντων περιστατικών , και η μεγάλη μείωση επανεισαγωγων αλλά και σταθμευμένων ασθενών με χρόνια νοσήματα από τα νοσοκομεία ,επιτείνει την παραπάνω αναγκαιότητα έστω και αν προέκυψε από τον πανικό της ιταλικής τραγωδίας. Θέτει όμως και εμφατικά το θέμα της λειτουργίας των εξωτερικών τους ιατρείων και της απόλυτης σχεδόν έλλειψης επαφής ,συνεργασίας και συνέχειας με την πρωτοβάθμια φροντίδα
Δυστυχώς ακόμα και σήμερα το ΕΣΥ δεν επικοινωνεί συστηματικά με το αρχιπέλαγος της πρωτοβάθμιας όπου κέντρα υγείας ,πολυιατρεια πρώην ΙΚΑ(ΠΕΔΥ) ,Ιδιωτικές συμπράξεις ,δημοτικά ιατρεία ,ΤΟΜΜΥ ,συμβεβλημένοι γιατροί στον Εοπυυ και ιδιώτες λειτουργούν ασύνδετα ,άναρχα αυτοαναφορικα .Χωρίς σημείο πρώτης επαφής (οικογενειακός ,προσωπικός, γενικός γιατρος-συμβουλος η ότι άλλο) και χωρίς υποστηρικτικές συνέργειες και συνεργασία στην κοινότητα. Έτσι χωρίς καθοδήγηση και υποστήριξη με τα άλλα κοινωνικά επαγγέλματα (νοσηλευτές, επισκέπτες υγείας, κοιν.λειτουργοι,ψυχολογοι κλπ.) η ενημέρωση, διάγνωση ,πρόληψη, πλοήγηση ,μετανοσοκομειακη φροντίδα και συστηματική παρακολούθηση χρόνιων και οξέων νοσημάτων καθίσταται Βαβέλ. Η πολυδιάσπαση ακυρώνει τον ιατ φάκελο ,πολλαπλασιάζει τις εξετάσεις και την κατάχρηση της βιοιατρικης τεχνολογίας ,επιτείνει την υπερφαρμακεια
3.Η μεγάλη αυτή αναπηρία αναδεικνύει το πραγματικό οργανωτικό έλλειμα του συστήματος υγείας στη χώρα μας και της συνεχιζόμενης πρακτικής των παραλλήλων μονολόγων της ΠΦΥ και των αδυναμιών της νέας Δημοσίας Υγείας .Η άναρχη πλοήγηση των ασθενών ,οι πολλαπλές και επικαλυπτόμενες εξετάσεις ,οι συχνές αλλαγές θεραπευτικών σχημάτων ,και κυρίως η έλλειψη ιατρικού ιστορικού ταλανίζει ένα μεγάλο μέρος των πολιτών. Μοιραία προκύπτει η κατάχρηση της εξειδικευμένης βιοιατρικης τεχνολογίας, οι περιττές επεμβάσεις και συχνά η αλόγιστη χρήση πανάκριβων φαρμάκων (αντιβιοτικών κατά προτίμηση )δια πάσαν νόσο ..
Είναι χαρακτηριστική η οδηγία του «τηλεφώνου στο γιατρό του καθενός» που δόθηκε από τον Εοδυ αυτήν την περίοδο του κορονοϊού, όταν ακόμα το 80% των πολιτών δεν αναφέρεται συστηματικά σε κάποιο προσωπικό η οικογενειακό η έστω φίλο ειδικό γιατρό. Ενα σταθερό διαχρονικό θεράποντα σύμβουλο που να ξέρει και να κατευθύνει στοιχειωδώς κάθε νοικοκυριό στις ποίκιλες ανάγκες του
Είναι επίσης απόλυτη προτεραιότητα, μετα την πρόσφατη εμπειρία , μαζί με την προφανή ενίσχυση των μηχανισμών επιδημιολογικής επιτήρησης της νέας Δημοσίας Υγείας και η ανάπτυξη μέτρων στην τοπική κοινωνία για τους προσδιοριστές της Υγείας(άσκηση, διατροφή, εξαρτήσεις κλπ.) αλλά και της εθνικής ενεργητικής πρόληψης των τριών βαθμίδων. Συνειδητοποιήσαμε με βίαιο τρόπο την απόλυτη ανάγκη απλών καθημερινών πρακτικών τις οποίες αγνοούσαμε η για τις οποίες αδιαφορούσαμε όπως το σωστό ,συστηματικό πλύσιμο χεριών!!
Η συμβολαιακη και ευέλικτη διαμόρφωση εθνικών δικτύων πρωτοβάθμιας φροντίδας με συμπερίληψη όλων ,δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, σε όλη την επικράτεια ,με κανόνες και κοινές κατευθύνσεις στήριξης της ενεργού υγείας των πολιτών είναι η μεγάλη εθνική προτεραιότητα. Μόνο ο ΕΟΠΥΥ που λειτουργεί ακόμα ως συλλέκτης των εισφορών Υγείας μπορεί ως μονοψωνιο να αναλάβει και να επιβάλλει σε συνεργασία με το Υπουργείο υγείας και τις αυτοδιοικητικες περιφέρειες ,ένα τόσο δύσκολο έργο .
4..Χρειάστηκαν οι συνθήκες εγκλεισμού για να φανεί η ανάγκη της υγειονομικής αυτοδυναμίας κάθε περιφέρειας και η τόσο σημαντική ύπαρξη εξωνοσοκομειακων πρώτων κέντρων επαφής των πολιτών σε κάθε δήμο, που αναγκαστικά υποκαταστάθηκαν από τα φαρμακεία Ακόμα η ραγδαία και αναγκαστική επιτάχυνση και ευρεία χρήση της ψηφιοποιησης έδειξε την ευεργετική δυνατότητα ύπαρξης ηλεκτρονικού φακέλου ασθενούς και άυλης συνταγογραφησης από απόσταση .Η επιχειρησιακή πίεση αντιμετώπισης της πανδημίας ανέδειξε την δυνατότητα να κινηθούμε γρήγορα να υπερβούμε χρόνιες αδράνειες και αντιστάσεις να δώσουμε ευέλικτες αποτελεσματικές λύσεις Η ώρα είναι κατάλληλη για μείζονες χρονίζουσες παρεμβάσεις απεμπλοκής από στρεβλώσεις και σημαντικής βελτίωσης της οργάνωσης ,διοίκησης ,χρηματοδότησης και ενίσχυσης με κατάλληλο προσωπικό αλλά και συνεργειών χωρίς ιδεοληψίες του συστήματος υγείας