Γιατί ο πρόεδρος της Τουρκίας ενδιαφέρεται τόσο πολύ για μία μάχη του 11ου αιώνα ; αναρωτιέται η Ουάσιγκτον Ποστ.
Την περασμένη εβδομάδα ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εμφανίστηκε σε δύο εκδηλώσεις για να τιμήσει δύο διαφορετικές ιστορικές επετείους , νίκες θα έλεγε κανείς , της Τουρκίας.
Στην πρώτη περίπτωση γιόρτασε τη νίκη του τουρκικού στρατού επί του ελληνικού το 1922 . Η μάχη εκείνη στις 30 Αυγούστου στο Τουμλού Μπουνάρ σηματοδότησε τη δημιουργία μιας ανεξάρτητης Τουρκίας που έβγαινε από τις στάχτες του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου και είναι στενά συνδεμένη με τον ιδρυτή της κοσμικής Τουρκικής Δημοκρατίας Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ.
Εκεί πήγε ο Ερντογάν γιατί δεν μπορούσε να κάνει διαφορετικά μια που πρόκειται για μία από τις πλέον επίσημες εθνικές επετείους της χώρας.
Λίγες μέρες νωρίτερα όμως στις 26 Αυγούστου ο Ερντογάν τίμησε με κάθε επισημότητα την 946η επέτειο από τη μάχη του Μαντζικέρτ.
Το 1071 ο στρατός των Σελτζούκων Τούρκων νίκησε τις δυνάμεις της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας στο Μαντζικέρτ ανοίγοντας ουσιαστικά το δρόμο για τη μόνιμη εγκατάσταση των Μουσουλμάνων στην Ανατολία γεγονός που οδήγησε στην άνθηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας αρκετούς αιώνες μετά. Για τους τούρκους εθνικιστές όπως είναι ο Ερντογάν αυτή η μάχη σηματοδοτεί τη μυθική αρχή του τουρκικού έθνους. Ο τούρκος πρόεδρος λαχταρά να οικειοποιηθεί τόσο την εθνική όσο και τη θρησκευτική παρακαταθήκη των Σελτζούκων.
“Είμαστε περήφανοι για τους προγόνους μας που περπάτησαν νικηφόρα στο κέντρο της Ευρώπης μετά τη μάχη του Μαντζικέρτ “ είπε στην ομιλία του ο Ερντογάν . “ Η νίκη αυτή ήταν που έδωσε στο λαό μας μία νέα πατρίδα , ένα διαφορετικό μέλλον “ τόνισε ο τούρκος πρόεδρος.
Φυσικά δεν υπάρχει χώρα στον κόσμο όπου το παρελθόν να μην είναι βαθιά πολιτικό.
Αλλά για τον Ερντογάν παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο γιατί θέλει να ξαναχτίσει τη χώρα του κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση του αποδεσμεύοντας την από την κοσμική παρακαταθήκη που άφησε πίσω του ο Κεμάλ Ατατούρκ.
Ο τούρκος πρόεδρος , που προσπαθεί να αποκτήσει όλο και περισσότερες εξουσίες βάζοντας στην άκρη τη δημοκρατία , υπολογίζει πολύ στη στήριξη των θρήσκων Σουνιτών .
Και δεν είναι τυχαίο αυτό μία που ένα μεγάλο ποσοστό των Σουνιτών πιστεύει ότι τα χρόνια πριν από την άνοδο του Ερντογάν η πολιτισμική τους ταυτότητα είχε υποστεί μεγάλη καταπίεση.
Για αυτό και ο Ερντογάν καλλιεργεί συστηματικά τη νοσταλγία για την Οθωμανική Αυτοκρατορία ενώ δεν παραλείπει να αφήνει αιχμές για τον τρόπο που ο Κεμάλ Ατατούρκ και οι Νεότουρκοι απέρριψαν το θρησκευτικό παρελθόν των Οθωμανών και εγκαθίδρυσαν μία δημοκρατία σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα.
Ένας από τους σημαντικούς τούρκους διανοούμενους ο Σονέρ Καγκαπτάι εξηγεί ότι ο Ερντογάν θέλει να έχει την καταδική του εθνική επέτειο και επέλεξε την επέτειο της μάχης του Μαντζικέρτ . Η μάχη αυτή άνοιξε τις πύλες του Βυζαντίου και της χριστιανικής Μικράς Ασίας για να καταληφθούν από τους Τούρκους και να εξισλαμιστούν . Αυτή η μάχη λοιπόν ταιριάζει γάντι στον Ερντογάν που θέλει να εμφανιστεί ως ο μεγάλος υπερασπιστής του τουρκικού έθνους και της παγκόσμιας κοινότητας των μουσουλμάνων.
Όλοι οι αρθρογράφοι που είναι φιλικοί προς τον τούρκο πρόεδρο επεσήμαναν με εκτενή άρθρα τους στον τύπο πόσο σημαντικό ήταν το γεγονός ότι ο Ερντογάν τίμησε με την παρουσία του την επέτειο του Μαντζικέρτ.
“Επιστρέφουμε στις πολιτικές μας ρίζες “ έγραψε ο Ιμπραήμ Καραγκούλ και προσθέτει ότι 946 χρόνια μετά βρισκόμαστε σχεδόν στο ίδιο σημείο καμπής στην παγκόσμια ιστορία .
Ένας άλλος αρθρογράφος συγκρίνει την ήττα που υπέστησαν οι δυνάμεις που επιχείρησαν το πραξικόπημα εναντίον του Ερντογάν με την ήττα των εχθρών από τους Σελτζούκους και την αντίσταση των Οθωμανών κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.
“Οι σταυροφόροι ηττήθηκαν άλλη μία φορά μετά το Μαντζικέρτ και την Καλλίπολη “ έγραψε ο Χουσεϊν Γκουλέρτσε.
Ο Ερντογάν βρίσκεται σε ένα εξαιρετικά πολύπλοκο πολιτικό σταυροδρόμι.
Έχει χάσει τη στήριξη των Κούρδων , που κάποτε τον ψήφιζαν μαζικά, και είναι αποφασισμένος να εξολοθρεύσει όλους τους Γκιουλενιστές.
Τώρα έχει επικεντρωθεί στους εθνικιστές , θέλει να τους πάρει με το μέρος του . Την επέτειο αυτή, της μάχης του Μαντζικέρτ τη γιόρταζαν ουσιαστικά μόνο οι τούρκοι εθνικιστές.
Ιστορικά είναι σαφές ότι αυτή η μάχη δεν ήταν τόσο αποφασιστικής σημασίας και αξίζει να σημειώσουμε ότι οι Σελτζούκοι του Μαντζικέρτ είναι πολιτισμικά μάλλον πιο κοντά στο σημερινό Ιράν από ότι στην Τουρκία. Άλλα όλα αυτά έχουν πολύ μικρή σημασία για τους πολιτικούς και ιδιαίτερα για έναν πολιτικό σαν τον Ερντογάν.