Όπως μάθαμε από τα σχολικά μας χρόνια, εκείνο που έσυρε την Αθήνα στη σικελική εκστρατεία, σε μία από τις πιο άφρονες εκστρατείες της ιστορίας - «αθηναϊκή ύβρι» την χαρακτηρίζει ο Καστοριάδης («Ελληνική Ιδιαιτερότητα») - ήταν η δημαγωγία.
Μας διέφυγε όμως το σημαντικότερο: ότι την καταστροφή που ακολούθησε - όταν «οὐδὲν (έστι) ὅ,τι οὐκ ἀπώλετο» (δεν έμεινε τίποτα που να μη χαθεί) – την έφερε ο τρόμος μπροστά στην δημαγωγία, που κατέλυσε κάθε ανθρώπινη ικανότητα για την αντιμετώπιση της πραγματικότητας!
Όπως λοιπόν διηγείται ο Θουκυδίδης, όταν τέθηκε θέμα επιστροφής στην Αθήνα για να αποφευχθεί η καταστροφή, ο στρατηγός Νικίας αντιτάχθηκε σ αυτήν, επειδή ήξερε ότι αν επέστρεφαν, παρ ότι η πόλη θα είχε σωθεί, οι δημαγωγοί θα την έπειθαν να τον καταδικάσει σε ατιμωτικό θάνατο σαν προδότη («..δι αιτίαν επονείδιστον», μεταφράζει ο Βενιζέλος).
Την ίδια ακριβώς τρομοκρατία της δημαγωγίας ζήσαμε, σαν δαιμονική επανάληψη, όλη την περίοδο της οικονομικής κρίσης. Όταν οι δημαγωγοί χρησιμοποιούσαν εκείνη την τερατώδη ικανότητα να «..λένε ότι ο ήλιος λάμπει, ενώ ρίχνει “καρεκλοπόδαρα”», για ορθώσουν απέναντι σε κάθε λύση και από ένα πρόβλημα. Επειδή ήξεραν ότι έτσι θα παρέλυε η χώρα και θα έπεφτε στα χέρια τους σαν «ώριμο φρούτο».
Και το μόνο που πέτυχαν όταν, με τον τρόπο αυτό, κατέλαβαν την εξουσία, ήταν να αποδείξουν ότι μπορεί η αχαλίνωτη δημαγωγία να καταστρέφει τους αντιπάλους – διέλυσαν ολόκληρο ΠΑΣΟΚ δημαγωγώντας – και να οδηγεί στην εξουσία, όμως οδηγεί και τους δημαγωγούς στην κυβερνητική αποτυχία. Γιατί, η καθολική συνωμοσία του ψεύδους «….καταστρέφει την αίσθηση προσανατολισμού στον πραγματικό κόσμο», όπως με έμφαση προειδοποίησε η Χάννα Άρεντ. («Ελευθερία, αλήθεια και πολιτική»).
Αυτό το «ηθικόν δίδαγμα» είναι το μόνο θετικό που πρόσφεραν στη χώρα. Όχι όμως και στον εαυτό τους.
Διότι, μόλις ήρθε η πανδημία, την αντιμετώπισαν όπως και την οικονομική κρίση: Ως ευκαιρία για επάνοδό τους στην εξουσία. Έτσι υπονόμευσαν εξ αρχής όλα τα μέτρα της πολιτείας. Και επειδή δεν υπάρχει σοβαρή αθλιότητα που να μην διαστρέφει και την γλώσσα, ονόμασαν κάθε πράξη υπονόμευσης, «βάζουμε πλάτη»!
Πρώτη «πλάτη» ήταν τα καρναβάλια. Όταν, ελπίζοντας ότι ο συνωστισμός που θα προκαλούσαν θα μετέτρεπε τη χώρα σε Pergamo, ζήτησαν να μη ματαιωθούν.
Και όταν ουδείς τους άκουσε, επιχείρησαν να εκμεταλλευτούν την οικονομική δυστοπία που προκαλούσε το κλείσιμο της οικονομίας λόγω της πανδημίας. Την στιγμή μάλιστα που θάβονταν οι πρώτοι νεκροί, απειλούσαν την κυβέρνηση να μην διανοηθεί ότι δεν θα δώσει δώρο Πάσχα!
Και όταν η επιμονή της πανδημίας επέβαλλε την πιο συνετή διαχείριση των οικονομικών εν όψει του απροσδόκητου των εξελίξεων, οι δημαγωγοί καλούσαν την κυβέρνηση να αναλώσει αμέσως όλα τα διαθέσιμα, στην «αρχαία» λογική του «όλα τα κιλά, όλα τα λεφτά», σαν να μην υπήρχε αύριο. Και την αυτοκτονική παγίδα που έστηναν, την ονόμασαν «εμπροσθοβαρή πολιτική»!
Με το δεύτερο κύμα της πανδημίας, ήρθε και το δεύτερο κύμα δολιοφθοράς των δημαγωγών. Αυτή τη φορά όμως αναβαθμισμένο, με στόχο να πλήξουν τους παράγοντες που συνέβαλαν στην επιτυχία της πρώτης φάσης: την ατομική υπευθυνότητα των πολιτών και την ελευθερία των γιατρών να εκφράζουν με ασφάλεια την επιστημονική τους άποψη.
Έτσι λοιπόν, όταν η πολιτεία ζήτησε από τους πολίτες τον αυτοπεριορισμό και την ατομική υπευθυνότητα στην τήρηση των μέτρων - το αυτονόητο για μία δημοκρατική πολιτεία - οι δημαγωγοί απάντησαν με τον πιο ανοίκειο, για δημοκρατικό καθεστώς, παραλογισμό: ότι η επίκληση της ατομικής ευθύνης αποτελεί μετάθεση του βάρους από την κυβέρνηση στους πολίτες! Ενώ, όπως μας δίδαξε ο ραψωδός της ανθρώπινης αυτονομίας, επειδή ο άνθρωπος κινείται συνεχώς ανάμεσα στο χάος και στην ύβριν, ο μοναδικός τρόπος για την αποφυγή της ύβρεως που οδηγεί στην τραγωδία, είναι ο αυτοπεριορισμός.
Και παραβιάζοντας τα όρια και του τραγικού και του γελοίου, έκαναν τη μοναδική, συνεπή με τις αντιλήψεις τους, πρόταση: Στη θέση των μέτρων «lockdown» της πολιτείας και του αυτοπεριορισμού των πολιτών, να γίνουν μαζικοί διορισμοί και να δημιουργηθούν άπειρες ΜΕΘ!!
Έτσι ώστε το «μεσοδιάστημα» ανάμεσα στη ζωή και στον θάνατο, να είναι ο διορισμός στο δημόσιο και η εισαγωγή σε ΜΕΘ, όπου θα πέθαιναν μαζικά οι άνθρωποι από τον κορωνοϊό, ευχαριστημένοι όμως που διορίστηκαν στο δημόσιο και πήγαν και ΜΕΘ. Με άλλα λόγια, η παραφροσύνη των δημαγωγών απαιτούσε να γίνει η χώρα ένα απέραντο νεκροταφείο «χαρούμενων νεκρών»!
Και σε επικουρία της «επαναστατικής» αυτής πρότασης, ανακοίνωσαν την δική τους «επιστημονική ανακάλυψη»: Ότι οι γιατροί «κάτι μας κρύβουν»! Πράγμα που σήμαινε ότι το πρόβλημα δεν ήταν ο ιός, αλλά η «συνωμοσία των λοιμωξιολόγων»! Για την «εξουδετέρωση» της οποίας απαίτησαν να δημοσιεύονται τα πρακτικά των συσκέψεων του συμβουλίου των λοιμωξιολόγων. Έτσι ώστε, με την απειλή του δημόσιου διασυρμού τους, να καταργήσουν την ελευθερία τους να εκφράζουν τις απόψεις τους στις ιατρικές συσκέψεις.
Και επειδή η πολιτεία δεν αποδεχόταν την ηθική αυτή παραφροσύνη, οι δημαγωγοί την αναβάθμισαν. Έτσι, προκειμένου να υποθάλψουν την μαζική παραβίαση των υγειονομικών μέτρων, διακήρυξαν το δικαίωμα στον συνωστισμό σε επετειακές συγκεντρώσεις ή πορείες. Αρκεί οι συνωστιζόμενοι να είναι πολλοί και να επικαλούνται την «ανωτερότητα» των πεποιθήσεών τους. Και την έμπρακτη υποστήριξή τους στη μαζική διάδοση του ιού, την ονόμασαν «βάζουμε πλάτη»!
Και ναι μεν το κακό δεν έχει ποτέ βάθος, αφού είναι πάντα ρηχό, φτηνό και μπανάλ, όμως, ακριβώς επειδή είναι φαινόμενο της επιφάνειας, απλώνεται παντού σαν τη μούχλα. Όταν λοιπόν και η εκκλησία, επικαλούμενη και αυτή την «ανωτερότητα» των δικών της πεποιθήσεων – δεν έχουν μόνον οι δημαγωγοί «ανώτερες» πεποιθήσεις - αποφάσισε να καλέσει σε συνωστισμό στην δική της επετειακή εκδήλωση των Θεοφανείων, προμηθεύτηκε το λεξιλόγιο της δικής της υποκρισίας από την γλωσσική τράπεζα των δημαγωγών. Έτσι ο εκπρόσωπός της, την ώρα που το «ποίμνιό» της συνωστιζόταν για να λάβει το «αγίασμα», δήλωνε: «Βάζουμε πλάτη»!
Ώσπου η εξέλιξη ακύρωσε κάθε προσδοκία των δημαγωγών. Διότι η ανακάλυψη των εμβολίων ματαίωνε οριστικά την ελπίδα τους για επάνοδο στην εξουσία μέσω της υγειονομικής καταστροφής. Για να «ξορκίσουν» λοιπόν το «κακό νέο», επέστρεψαν στον μαγικό κόσμο της αυταπάτης: τον μήνα Νοέμβριο του 2020 ο αρχηγός ανακοίνωνε δημόσια ότι «δεν έχει ανακαλυφθεί κανένα εμβόλιο»!
Και ναι μεν έτσι διέψευδε την επιστήμη, όμως άθελά του προσέφερε ανεκτίμητη υπηρεσία στον αγώνα του ανθρώπου για αυτογνωσία. Διότι, με την αυταπάτη του ότι δεν είχε ανακαλυφθεί το εμβόλιο, ενώ όλοι ήξεραν ότι είχε ανακαλυφθεί, επιβεβαίωσε μία υπόθεση που διατυπώθηκε εδώ και έναν αιώνα στη Βιέννη, η οποία έλεγε ότι οι αυταπάτες «…είναι παράγωγα των ανθρώπινων επιθυμιών». Ότι δηλαδή η αυταπάτη δεν είναι καθόλου πλάνη ή ψέμα, αλλά «εκπλήρωση επιθυμίας» (Σ. Φρόυντ, «Το μέλλον μιας αυταπάτης»). Επιθυμούσε δηλαδή να μην υπάρχουν εμβόλια και η απαγορευμένη αυτή επιθυμία βγήκε μεταμφιεσμένη σε αυταπάτη.
Και αφού διαψεύστηκε και αυτή η αυταπάτη, ο αρχηγός επανήλθε στην «πραγματικότητα». Πρότεινε λοιπόν για υπουργό υγείας λοιμωξιολόγο, η οποία ισχυρίζεται ότι ο ιός δεν μεταδίδεται με τα υγρά του στόματος, αλλά μόνον με τον αέρα! Πράγμα που σημαίνει ότι, αν γινόταν δεκτή η πρότασή του, η χώρα θα έμπαινε σε έναν ατελείωτο «χορό του Ζαλόγγου», που θα τον έσυρε η Υπουργός Υγείας.
Και μπορεί να μην έγινε δεκτή η πρότασή του, είχε όμως μεγάλη «θεολογική» σημασία. Αφού, το ότι δεν τον εκλέξαμε πρωθυπουργό και έτσι δεν έχουμε υπουργό υγείας άτομο που αντιμετωπίζει την πανδημία με βάση τις δεισιδαιμονίες της θρησκοληψίας, αποδόθηκε στο ότι ο Θεός μας λυπήθηκε και «έβαλε το χέρι του». Πράγμα που θεωρήθηκε έμπρακτη απόδειξη για την ύπαρξή Του.
Δεν αρκέστηκε όμως στη λύση του «θεολογικού» ζητήματος ο επικεφαλής των δημαγωγών, αλλά επιχειρεί και το θαύμα του: να γυρίσει πίσω τον τροχό της ιστορίας, στην εποχή της αυθεντικής παράνοιας. Όταν μεθόδευε την έξοδο από το ευρώ, για να έχουμε όσα ευρώ θέλουμε!
Έτσι λοιπόν, την στιγμή που η χώρα έχει την τύχη να μην είναι μόνη της, αλλά να τελεί υπό την «ομπρέλα» της ΕΕ για την προμήθεια των εμβολίων, ο μονίμως αυταπατώμενος αρχηγός απαιτεί να παραβιάσουμε τους κανόνες, οι οποίοι μας εξασφαλίζουν ίση μεταχείριση με τις μεγάλες οικονομικά δυνάμεις!
Και απαιτεί να αποδυθούμε σε ανταγωνισμό στην αγορά των εμβολίων με τους οικονομικά ισχυρότερους, στον οποίο όμως πάντα ο αδύνατος χάνει! «Αυταπατώμενος» πάλι, ότι – αφού θα χάσουμε στον εκτός κανόνων ανταγωνισμό - θα έχουμε όσα εμβόλια θέλουμε!
Πράγμα που επιβεβαιώνει το αυτονόητο: ότι η «αχαλίνωτη δημαγωγία», όχι μόνον οδηγεί στην τυραννία όπως μας προειδοποιούσε ο Καστοριάδης, αλλά καταστρέφει και τον «…προσανατολισμό μας στον πραγματικό κόσμο», παρασύροντας τα πάντα στη συλλογική τρέλα.
Από την οποία, μόνον η διαρκής εγρήγορση απέναντι στην δημαγωγία μπορεί να μας σώσει. Αλλιώς, ο «Θεός να βάλει το χέρι του».