Όταν στα ΜΜΕ δεν βλέπουμε ενημερωτικά ρεπορτάζ και δηλώσεις αρμοδίων, βλέπουμε εντατικές και φέρετρα, βλέπουμε μοντέλα, καμπύλες και αριθμούς, που εξηγούν το παρόν και προβλέπουν το μέλλον. Όμως, επειδή ξέρουν τον μεγάλο βαθμό αβεβαιότητας και αυθαιρεσίας των συμπερασμάτων, πετάνε και ένα «δεν ξέρουμε, ο Απρίλης θα δείξει».
Χαίρομαι που τα νούμερα είναι καλά για τη χώρα μας, όσο μπορείς να χαίρεσαι όταν χάνονται ζωές και ζούμε όλοι τα πρωτοφανή τραγικά γεγονότα, στενοχωριέμαι όταν βλέπω τους μεγάλους αριθμούς για άλλες χώρες, πιο ισχυρές και πιο ανεπτυγμένες από τη δική μας, γιατί ξέρω ότι πίσω από τους αριθμούς υπάρχουν ζωές και δράματα ανθρώπων και κοινωνιών.
Ξέρω ότι όλοι, και οι πιο ειδικοί με περισσότερες πληροφορίες από εμένα, ξέρουν ότι έχουν τη μικρή εικόνα και δεν ξέρουν την εξέλιξή της. Όμως, είμαι αντίθετος τόσο στην τραβηγμένη έμμεση ή άμεση προπαγάνδα ότι η κυβέρνηση έσωσε τη χώρα όσο και το αντίστοιχο της πολεμικής και της άρνησης να παραδεχθούν κάποιοι ότι η κυβέρνηση δεν τα κάνει όλα λάθος. Η γνώμη μου είναι ότι πρέπει να έχουμε θετική αξιολόγηση, να επισημαίνουμε τις αλήθειες και να διατυπώνουμε θετικές προτάσεις και δημιουργική κρητική, διαφορετικά δεν βοηθάμε την κυβέρνηση της χώρας στην προσπάθειά της – πολύ περισσότερο, τη χώρα και τους πολίτες.
Η αξιολόγηση κάθε χώρας και κάθε κυβέρνησης –αφήνω εκτός την Κίνα, γιατί έχει τεράστιες ευθύνες για την εμφάνιση του κορονοϊού και κυρίως για τη διασπορά του σε όλον τον κόσμο– θα γίνει στο τέλος της πανδημίας και όταν θα έχουν καταγραφεί όλα τα γεγονότα, φυσικά και στην οικονομία και την κοινωνία. Μέχρι τώρα, για μια πρώτη αξιολόγηση, χωρίς σκοπιμότητες, και με πολλές επιφυλάξεις, μπορούμε να πούμε ότι η εξέλιξη της πανδημίας σε κάθε χώρα εξαρτάται από πέντε κυρίως παράγοντες και μπορούμε να τις χωρίσουμε σε τέσσερις κατηγορίες, ανάλογα με αυτές.
1. Τον βαθμό ανάπτυξης και εξωστρέφειας της χώρας, δηλαδή πόσες μετακινήσεις υπήρχαν την περίοδο από τα μέσα Νοεμβρίου, που εμφανίστηκε ο ιός στην Κίνα, μέχρι τις ημέρες που σταμάτησαν, δηλαδή τον Γενάρη και τον Φλεβάρη, από και προς την Κίνα.
2. Πόσες μετακινήσεις υπήρχαν, από και προς κάθε χώρα, με τις εξωστρεφείς χώρες, δηλαδή τις χώρες της πρώτης κατηγορίας.
3. Ποια μέτρα και πότε τα πήρε η κάθε χώρα, και τι δυνατότητες είχε να τα τηρήσει.
4. Ποιες είναι οι κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν την περίοδο αυτήν σε κάθε χώρα. 5. Ποιες υγειονομικές υπηρεσίες διαθέτει η κάθε χώρα και τι επάρκεια προσωπικού και υλικών.
Ο συνδυασμός αυτών των παραγόντων θα μας δώσει μια πρώτη εκτίμηση των εξελίξεων σε κάθε χώρα.
Μέχρι τώρα φαίνεται ότι η χώρα μας βρίσκεται σε ένα επίπεδο καλύτερο από τις χώρες της πρώτης κατηγορίας, δηλαδή τις χώρες του βορείου ημισφαιρίου και με μεγάλη εξωστρέφεια, και στο ίδιο ή χειρότερο από τις χώρες της δεύτερης κατηγορίας, στην οποία ανήκουμε και εμείς, δηλαδή του βορείου ημισφαιρίου και της περιορισμένης εξωστρέφειας. Είμαστε πολύ καλύτερα από την Ιταλία, την Ισπανία, τη Γαλλία, το Βέλγιο, αλλά χειρότερα από τις βαλκανικές χώρες και τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης.
Όσοι θέλουν να κάνουν προπαγάνδα υπέρ της κυβέρνησης, κοιτάνε την πρώτη κατηγορία, ενώ όσοι θέλουν να απορρίπτουν την κυβερνητική πολιτική συνολικά, κοιτάνε μόνο τη δεύτερη κατηγορία. Και οι δύο αποκρύπτουν όλους τους παράγοντες που διαμορφώνουν τη γενική εικόνα. Το Ισραήλ είναι μια κατηγορία μόνο του και η εξήγηση δεν είναι δύσκολη, αφού είναι μια χώρα με μεγάλη εξωστρέφεια, άλλωστε από εκεί ήρθαν οι μισοί συμπατριώτες μας φορείς του κορονοϊού, με πολύ πιο μεγάλο αριθμό διαγνωσμένων κρουσμάτων από τη χώρα μας και με τις μισές περίπου απώλειες ανθρώπινων ζωών.
Μια άλλη ανάγνωση, όμως με τα ίδια πρώτα συμπεράσματα, είναι αν ακολουθήσουμε τη διαδρομή και τους βεβαιωμένους αριθμούς στις διάφορες υποκατηγορίες που χρησιμοποιούν οι αρμόδιες αρχές για να βγάζουν τα συμπεράσματά τους. Μέχρι σήμερα, περίπου το 15% των φορέων ήρθαν από την Ιταλία, το Ισραήλ και τελευταία με τις ειδικές πτήσεις από Ιταλία, Ισπανία, Βρετανία και Τουρκία, κυρίως. Το 35% είναι φορείς που επιμολύνθηκαν από το πρώτο 15%, όπως φάνηκε από την ιχνηλάτηση, ήταν κυρίως συγγενικά πρόσωπα και συνεργάτες των πρώτων ή υγειονομικό προσωπικό. Το άλλο 50% περίπου δεν έχουν άμεσα συσχετιστεί με τις δύο πρώτες κατηγορίες, χωρίς να αποκλείεται όμως να επιμολύνθηκαν τυχαία από αυτούς, σε ένα λεωφορείο, σε ένα αεροπλάνο, σε έναν χώρο εργασίας ή οπουδήποτε αλλού.
Δηλαδή, εύκολα μπορούμε να καταλάβουμε αν το πρώτο 15%, που ήρθε από Ιταλία και Αγίους Τόπους κυρίως, ερχόταν από την Κίνα και δύο μήνες πιο μπροστά, με όλους ανυποψίαστους, τι θα είχε συμβεί μέχρι τώρα στην πατρίδα μας, όποια μέτρα και αν παίρναμε. Η μεγάλη μας αδυναμία, η περιορισμένη εξωστρέφεια της οικονομίας, είναι η ασπίδα προστασίας στον κορονοϊό. Φανταστείτε να ξεσπούσε καλοκαίρι η επιδημία με μερικές χιλιάδες Κινέζους φορείς τουρίστες στη χώρα μας.
Αν θέλουμε πιο άμεσα συμπεράσματα, πάντα με επιφύλαξη, ας δούμε την Καστοριά, η οποία έχει την τραγική πρωτιά στη χώρα με πάνω από το 12% του συνολικού αριθμού των νεκρών, είναι το παράδειγμα της Λομβαρδίας. Δηλαδή παρότι έχουν ληφθεί τα ίδια μέτρα με την υπόλοιπη Ελλάδα, επειδή έτυχε να βρίσκεται μια ομάδα επαγγελματιών στην έκθεση της γούνας στο Μιλάνο τον Φλεβάρη και ένα γκρουπ στους Αγίους Τόπους, έχει αποτελέσματα χειρότερα της Λομβαρδίας.
Μένουμε σπίτι και σκεφτόμαστε, μπορούμε να πάμε εξίσου καλά και στη συνέχεια. Ένας καλύτερος απολογισμός μπορεί να γίνει στα τέλη Μαΐου και φυσικά ο πιο ασφαλής με τα περισσότερα οικονομικά και κοινωνικά δεδομένα το φθινόπωρο. Τα δεδομένα του φθινοπώρου θα καθορίσουν, σε μεγάλο βαθμό, και τις γενικότερες εξελίξεις, όπως τον χρόνο των εκλογών.