«Το Συμβούλιο της Επικρατείας λειτουργεί ως συνταγματικό δικαστήριο χωρίς να έχει τα θεσμικά χαρακτηριστικά του τελευταίου. Το ότι, για παράδειγμα, αποτελείται από δικαστές καριέρας και η οργάνωσή του αποσκοπεί, κατά το πρότυπο του γαλλικού Συμβουλίου της Επικρατείας, κυρίως στην προστασία του δημοσίου συμφέροντος, συχνά το εμποδίζει να δει σφαιρικά την πολιτική διάσταση των υποθέσεων που φθάνουν ενώπιόν του», γράφει στο τελευταίο του βιβλίο («Ποια Δημοκρατία για την Ελλάδα μετά την κρίση;», εκδόσεις Πόλις 2013) ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Νίκος Αλιβιζάτος.
Πράγματι, είδαμε ότι το σώμα αποδείχθηκε κατώτερο των περιστάσεων, κρίνοντας αντισυνταγματικό τον «νόμο Ραγκούση» για την ιθαγένεια. Επικαλούμενο το «δίκαιο του αίματος» και όχι αυτό «του εδάφους», το Συμβούλιο της Επικρατείας έλαβε μια ιδεολογικά φορτισμένη απόφαση, που ικανοποίησε τα μάλα τη Ν.Δ. και τα άγρια –ένεκα οικονομικής κρίσης– ξενοφοβικά ένστικτα της ούτως ή άλλως ανενημέρωτης κοινής γνώμης. Και αυτό, σε ένα θέμα για το οποίο το Σύνταγμα αναγνωρίζει μεγάλη δυνατότητα επιλογών στον κοινό νομοθέτη.
Στο πλαίσιο των προτάσεών του για αναθεώρηση του υπάρχοντος Συντάγματος, ο κύριος Αλιβιζάτος γράφει στο ίδιο βιβλίο: «Θα συνιστούσε ένα πολύ θετικό βήμα η ανάθεση της επιλογής της ηγεσίας της Δικαιοσύνης στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Το βήμα αυτό θα ήταν σκόπιμο να συνδυαστεί με την αλλαγή της σύνθεσης των Ανωτάτων Δικαστικών Συμβουλίων, ώστε να συμμετέχουν σε αυτά και πρόσωπα υποδεικνυόμενα από μη δικαστικούς φορείς (δικηγορικοί σύλλογοι, πανεπιστήμια) για να σπάσει με αυτόν τον τρόπο το συντεχνιακό πνεύμα που σήμερα τα διέπει».
O υπουργός Δικαιοσύνης, ωστόσο, δεν φαίνεται διατεθειμένος να διαρρήξει το δημοσιοϋπαλληλικό πνεύμα λειτουργίας των δικαστών: προκρίνει τον διορισμό του νέου προέδρου του ΣτΕ και άλλων ανώτατων δικαστών, των οποίων η θητεία λήγει στο άμεσο μέλλον, με κριτήριο την παρωχημένη πρακτική της επετηρίδας και όχι την επιλογή των αποδεδειγμένα ικανότερων. Απεμπολείται έτσι η δυνατότητα έμμεσης σύνδεσης της δικαστικής εξουσίας με τον λαό. Με πρόσχημα τη θωράκιση της Δικαιοσύνης από τον κομματισμό, ο κύριος Ρουπακιώτης δίνει ουσιαστικά λευκή επιταγή αυτορρύθμισης στους δικαστές, που δεν καλούνται να λογοδοτήσουν οπουδήποτε για τις αποφάσεις τους.
Οι πρόσφατες επιδόσεις των δικαστών δεν δικαιολογούν αυτήν την άνευ όρων εμπιστοσύνη του υπουργού Δικαιοσύνης στη δυνατότητα αξιοκρατικής ανάδειξης της ηγεσίας τους. Το γεγονός ότι η σημερινή κυβέρνηση αποτελείται από τρία κόμματα με έντονες ιδεολογικές διαφορές διασφαλίζει, άλλωστε, ένα μίνιμουμ συναίνεσης στον διορισμό των ανώτατων δικαστών από το υπουργικό συμβούλιο. Ισως ο κύριος Ρουπακιώτης θα έπρεπε να το ξανασκεφτεί.