Η τέχνη του άρχειν

Γιάννης Πανούσης 15 Μαρ 2016

Συναυτουργούς επιζητώ για ρήξη

παρά για χρονοβόρες συζητήσεις

Πρόδρομος Μάρκογλου, Υπόμνημα

 

Ποιον υπηρετεί και πώς ένας Ηγέτης; Την αλήθεια ή την αληθοφάνεια; Ως ψυχαγωγικός αβλαβής ρήτωρ ή ως άτεχνος κι επικίνδυνος λαοπλάνος; Πρέπει να μιλάει για θέματα που γνωρίζει ή γι’ αυτά που νομίζει ότι ξέρει και πλανάται (αλλά και παραπλανά σκοπίμως);

Χωρίς αίσθηση πραγματικότητας και γνώση διαχείρισης πολλοί συγχέουν ταυτότητα και διαφορετικότητα, ομοιότητα και ανομοιότητα, ιστορικότητα και συγκυρία, εντυπώσεις και ανύπαρκτες νίκες.

Νόθες φιλίες τυχαίας ή δόλιας συνευρέσεως «κακών» που το παίζουν «καλοί» για να σβήσουν το παρελθόν τους, σύμβουλοι κατώτεροι των καθηκόντων και του ρόλου τους, φωνασκούντες της βίας και της έχθρας, νεόπλουτοι του Νέου διαμορφώνουν όρους μιας  πολύμορφης  και πολυμερούς Ύβρεως.

Η χρηματιστική, ως διαδικασία απόκτησης υλικών αγαθών, δεν έχει όρια στην Ελλάδα. Στη ζυγαριά του κέρδους η πτωχοποίηση ενός ανθρώπου βαραίνει λιγότερο από την αύξηση του πλούτου. Ορισμένοι αριστεροί/δεξιοί  καπηλεύονται, δηλαδή αισχροκερδούν,  δίχως αίσθημα «μέτρου ανθρώπου».

Ο Ηγέτης αυτούς τους σταματάει θεσμικά και δεν παίζει με τις εσωτερικές τους ισορροπίες, δεν τιμωρεί κάποιους και ευνοεί άλλους, ενώ γνωρίζει ότι όλοι είναι ένοχοι (αλλά όχι όλοι «δικοί» του).

Ο Ηγέτης πρέπει ν’ ασκηθεί στην, κατά Πλάτωνα, Μετρητική, δηλαδή στη σωφροσύνη να υπολογίζεις τις άμεσες ή έμμεσες συνέπειες των πράξεών σου.

Επίσης πρέπει να μεριμνά για την ποιότητα της Δημοκρατίας, την ελευθερία των Λόγου  και του Τύπου.

Δεν πρέπει ο ευπρεπής λόγος ή η κόσμια γραφή να εκλαμβάνονται ως (συντηρητική) αδυναμία.

Οι πολιτικοί προτιμούν τη λογομαχία αντί του διαλόγου και υιοθετούν μια ιδιόμορφη εριστική, δηλαδή ή στρεψοδικούν ή αλληλοκαταγγέλονται με ανταγωνιστική και υβριστική διάθεση. Ο Ηγέτης δεν ομιλεί με το «κάπου», «κάπως», «κάποιος» αλλά με στοιχεία της πραγματικότητας. Ούτε γίνεται ο ίδιος μέρος της διαφοράς των αντιμαχόμενων συμφερόντων.

Από την άλλη ο Ηγέτης δεν έχει ανάγκη από μια «κατευθυνόμενη» Δικαιοσύνη. Να μη λησμονεί ότι αν αδικούν οι πολίτες είναι κακό αλλά αν αδικεί η Πολιτεία τότε είναι το χείριστο παράδειγμα.

Η σύγχυση των εξουσιών ή η υποταγή της μιας στην άλλη με αδυναμία  αλληλοελέγχου είναι βέβαιο ότι μεσοπρόθεσμα θα γυρίσει κατά των ίδιων των εμνευστών «της παρέκκλισης».

Τέλος θεωρώ αναγκαίο για έναν Ηγέτη ν’ ασχολείται πρώτα απ’ όλα με την Παιδεία της χώρας αφού η Δημοκρατία χωρίς Παιδεία θα βρίσκεται πάντοτε στον «αέρα».

Είναι γνωστό ότι κανείς δεν είναι, από  γεννησιμιού του ή από τη Μοίρα, προορισμένος να εξουσιάζει ή να υπακούει.

Και κανείς δεν «υποχρεούται εις διαφθοράν».

Άρα ο Ηγέτης, υπηρέτης όλου του λαού κι όχι ενός μέρους του (που συχνά «αλλάζει»  θέση και  στάση), πρέπει να  προστατεύει το δημόσιο συμφέρον όπως η δημοκρατική παράδοση και το Σύνταγμα το νοούν και όχι όπως οι διάφοροι «παρα-νομοφύλακες» του το σερβίρουν. Αμάσητη διαπλοκή ή μασημένες αλήθειες δεν συμβιβάζονται με την αναγκαία αρετή του Αρχηγού.

Υ.Γ. Προς γνώσιν: «Η παρούσα κατάσταση των πραγμάτων είναι πολύ δυσχερής και ανώμαλος και όχι μόνον διότι πολλά εξ αμελείας ημών έχουν χαθεί αλλά και διότι δεν ωφελεί να λέγει κανείς ωραίους λόγους  περί αυτών» (Δημοσθένους, Περί της ειρήνης, 5, 57).

Υ.Γ. «Οι φαύλοι θάλλουν σαν ένα πράσινο δαφνόφυλλο» (E.R. Dodds, Οι έλληνες και το παράλογο).