Αν δεν γεφυρωθεί η αντίθεση της ευρωπαϊκής ηγεσίας με την ηγεσία του ΔΝΤ αναφορικά με τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, είναι πιθανό ότι το ΔΝΤ θα πάψει να συμμετέχει στη δανειοδότηση της χώρας μας. Τι θα σήμαινε αυτό; Πρώτον, ότι η Ευρώπη θα πρέπει να δανειοδοτήσει την Ελλάδα με επιπλέον 4,8 δισ. φέτος και 6,4 δισ. ευρώ το 2013, ώστε να καλυφθεί η τρύπα χρηματοδότησης. Συνολικά, θα κληθεί να εισφέρει περίπου 10,2 δισ. ευρώ επιπλέον των 76 δισ. που θα μας δάνειζε φέτος και το 2013. Και, δεύτερον, ότι το ΔΝΤ, ανεξάρτητα από κομψές διατυπώσεις, θα στείλει στις αγορές ηχηρό μήνυμα ότι το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο. Και η συζήτηση περί της βιωσιμότητας του χρέους αναπαράγει τη συζήτηση περί παραμονής ή εξόδου της χώρας από το ευρώ.
Θα πείτε: Είναι, άραγε, βιώσιμο ένα χρέος αν βρεθεί στο 120% του ΑΕΠ το «μαγικό» έτος 2020 και δεν είναι βιώσιμο αν βρεθεί, π.χ. εκεί γύρω το 2022; Προφανώς, δεν μπορεί να ισχύει κάτι τέτοιο. Αλλά, σωστό είτε λάθος, η αλήθεια πάντως είναι ότι αυτό το ορόσημο έχουν διδαχθεί οι αγορές. Μια αρνητική εκτίμηση του ΔΝΤ θα δυσχεράνει την προσπάθεια της χώρας να προσελκύσει επενδύσεις και να βρει αγοραστές για επιχειρήσεις που αποκρατικοποιεί.
Ποιος έχει δίκιο; Το ΔΝΤ εύκολα μιλά για «κούρεμα» εφόσον αυτοεξαιρείται –το «κούρεμα» δεν θα ισχύσει για το ίδιο αλλά μόνο για την Ευρώπη. Και είναι προφανώς ανίκανο να αναλογιστεί τι θα σήμαινε για τον άνεργο Ισπανό, τον πιεσμένο από τη λιτότητα Ιταλό και τον (πάμ)φτωχο Σλοβένο, να υποχρεωθούν να χαρίσουν στην Ελλάδα αυτά που της δάνεισαν για να γλιτώσει τη χρεοκοπία. Πόσο θα ενίσχυε τις ακροδεξιές, εθνικιστικές τάσεις στις ευρωπαϊκές δημοκρατίες, πόσο θα στοχοποιούσε την ίδια την (επιφανειακά ευνοημένη…) Ελλάδα, ως τον μπαταχτσή των Ευρωπαίων φορολογουμένων.
Και η Ευρώπη, πάλι, με μεγάλη καθυστέρηση ανακαλύπτει «δαιμόνια». Δεν ήταν η Γερμανία που εισήγαγε και επέβαλε το «κούρεμα» για το ελληνικό χρέος, σύροντας και τη Γαλλία στη συμφωνία της Ντοβίλ (φθινόπωρο του 2010); Δεν ήταν η Γερμανία που (κάνοντας τούμπα 180 μοιρών μέσα σε λίγες εβδομάδες…) πίεσε ώστε στη Σύνοδο της 25ης Μαρτίου 2010, το ΔΝΤ να ανακηρυχθεί ρυθμιστής των ευρωπαϊκών υποθέσεων, κόντρα στην άρνηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας; Δεν ήταν η Γερμανία που ανέτρεψε την απόφαση για «κούρεμα» 21% και επέβαλε «κούρεμα» 53%, πριν από 12 μήνες;
Γεγονός είναι ότι η σύγκρουση Ευρώπης-ΔΝΤ καθιστά τη θέση της χώρας δυσχερέστερη. Αλλά ας μην ξεχνιόμαστε: Η βασική ευθύνη για την επιδείνωση αυτής της θέσης είναι ελληνική. Μπορεί η κυβερνητική ηγεσία να μετονομάζει σε «βελτίωση της αξιοπιστίας της χώρας» τη βελτίωση των δικών της σχέσεων στο εξωτερικό. Αλλά με λεκτικά σχήματα δεν αλλάζει η πραγματικότητα: Το πολιτικό κατεστημένο δεν πείθει ότι μπορεί να αλλάξει ώστε να μπορέσει να διευθύνει τη μεταρρύθμιση της χώρας. Γι’ αυτό η Ελλάδα υποχρεώθηκε να λάβει μέτρα 2 δισ. ευρώ επιπλέον όσων είχαν συμφωνηθεί την άνοιξη, γι’ αυτό σήμερα συζητά πόσο αυστηρότερα η τρόικα θα ελέγχει τη διαχείριση των δημοσίων εσόδων και ποιες δαπάνες θα κόβονται αυτομάτως κάθε φορά που πέφτει έξω η δημοσιονομική πολιτική. Η χώρα πληρώνει το κόστος του ελλείμματος εμπιστοσύνης, που το πολιτικό σύστημα παράγει. Και προς «μέσα» και προς «έξω».