Κάποιοι νομίζουν ότι επειδή αυτό που πιστεύουν είναι σωστό, όλοι οι άλλοι οφείλουν να το δεχτούν. Επειδή το λένε αυτοί και το θέλουν, πρέπει οι άλλοι να το δεχτούν. Μοιάζουν με τα μικρά παιδιά που προσπαθούν να επιβάλουν τη βούλησή τους. Όταν ένα παιδί χαλάει τον κόσμο με τις κραυγές ή τα κλάματα, σπάνια πετυχαίνει το σκοπό του. Βέβαια, εδώ τα παιδιά μαθαίνουν από μικρά να κλαίνε και να ουρλιάζουν, για να αναγκάσουν τους μεγάλους να τους κάνουν τα χατίρια. Εξαντλούν την ανοχή και συνήθως η «παιδαγωγική» μέθοδος που βγήκε από τον παράδεισο υπερισχύει.
Άλλοι νομίζουν ότι παίζουν κάποιο παιχνίδι. Ότι υπολογίζοντας τι θα κάνει ο άλλος, θα βρουν την καλύτερη στρατηγική για αυτούς. Αυτή που θα μεγιστοποιήσει το δικό τους κέρδος. Μπορεί να πιάνει στο σκάκι ή στο ντόμινο, αλλά στο τάβλι που υπάρχουν τα ζάρια (ο αστάθμητος παράγοντας) ή στη ρουλέτα που υπάρχει η τύχη τα πράγματα δεν είναι και τόσο προβλέψιμα. Γενιές και γενιές μεγάλωσαν με το όνειρο να προβλέψουν το προπό, το τζόκερ, να φτιάξουν συστήματα στη ρουλέτα. Τελικά ο μόνος ασφαλής τρόπος να κερδίσεις στα χαρτιά είναι να γράψεις ένα βιβλίο με τίτλο «πώς να κερδίσετε στα χαρτιά» και να πλουτίσεις πουλώντας το σε παίκτες!
Αλλά και στη διεθνή σκηνή τα παιχνίδια είναι συνηθισμένα. Εκεί η κάθε πλευρά μετρά τις επιπτώσεις και τα οφέλη. Κόστος και όφελος από την κάθε της κίνηση. Επειδή δεν μπορούμε να προβλέψουμε τι θα συμβεί αν γίνει κάτι, δεν μπορούμε να ξέρουμε τι θα γίνει αν υποχρεωθούμε να φύγουμε από την ευρωζώνη! Ούτε τι επιπτώσεις θα έχει σε μας ούτε τι επιπτώσεις θα έχει στους άλλους! Για να παριστάνουμε ότι δεν μας νοιάζει, πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι οι επιπτώσεις στους άλλους θα είναι σημαντικές, τέτοιες που θα τους κάνουν να μη μας κοντράρουν. Είμαστε σίγουροι; Μπορεί να το μετρήσουν και οι άλλοι, και πιθανόν να έχουν καταλήξει στο αντίθετο συμπέρασμα από εμάς…
Λίγη σημασία έχει αν κάποιος δικαιωθεί ή διαψευστεί. Αν έχουμε κάνει λάθος, την επόμενη μέρα η προσφερόμενη λύση θα είναι χειρότερη από την προσφερθείσα. Μια απλή αναδρομή στις κατά καιρό λύσεις του Κυπριακού είναι ιδιαίτερα διδακτική…
Πείσματα και εξυπνάδες δεν χωρούν. Παίρνουμε αποφάσεις μόνο με ορθολογικά κριτήρια. Αρκεί να μπορούμε να μετρήσουμε σωστά. Τι μας λέει ότι μετράμε σωστά όταν οι αποφάσεις καθορίζονται από την επικοινωνία με μια κοινή γνώμη που έμαθε να μην αποφασίζει ορθολογικά;
Να υποχωρείς από τις αρχικές απαιτήσεις διασφαλίζοντας το καλύτερο που μπορείς είναι πολλές φορές η σοφότερη στρατηγική. Κανείς δεν θέλει να γίνει ο εθνικός στόχος της επόμενης 15ετίας η επανένταξη στην ευρωζώνη…