Νομίζω ότι άθελά του ο Κυριάκος Μητσοτάκης κατέληξε να χτυπήσει τον αδύνατο κρίκο του συστήματος και στις δύο εκδοχές του: Αυτόν του διοικητικού και του πολιτικού, αλλά στην τοπική τους έκφραση. Ίσως έχουμε την απαρχή μεταρρύθμισης του μεταπολιτευτικού μας συστήματος. Είχε προηγηθεί η περιπέτεια της ΕΡΤ που αφορούσε τον κόσμο των ΜΜΕ. Παρεπόμενο είναι και το σύστημα της Μέσης Εκπαίδευσης. Και τα δύο είναι σπουδαίοι κρίκοι. Όμως η αυτοδιοίκηση υφίσταται συνολικό πλήγμα.
.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση αποτέλεσε το χαϊδεμένο παιδί της μεταπολίτευσης. Επενδύσαμε όλοι σε ένα όραμα αποκέντρωσης και απαλλαγής από το πελατειακό κράτος παλαιού τύπου (το «περίφημο» κράτος της Δεξιάς). Και καταλήξαμε στον σημερινό διπλό εφιάλτη. Εκτεταμένο πελατειακό κράτος νέου τύπου, κεντρικό και αποκεντρωμένο. Και γιγάντωση ενός αντίστοιχου παρασιτικού, πολιτικού (εννοείται και συνδικαλιστικού) συστήματος. Το σύστημα, και με τις σπασμωδικές ενέργειες Μητσοτάκη, ξεκίνησε τις διαδικασίες νοικοκυρέματος και περιορισμού του πιο αδύνατου εαυτού του. Του αυτοδιοικητικού. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση, αν περάσει η κυβερνητική πολιτική, δεν θα είναι όπως ήταν χτες. Αλλά πόσο βέβαιο είναι ότι τελικά θα υλοποιηθεί;
.
Όλα τα κόμματα στη χώρα εκφράζουν εκδοχές του δημόσιου τομέα, γιατί δεν υπάρχει ουσιαστικά ιδιωτικός. Μόνο οι άνεργοι, που δεν έχουν πολιτική έκφραση. Η μεγάλη πλειοψηφία, σιτιζόμαστε από το ευρύτερο κρατικό σύστημα, το οποίο ως σύνολο βρίσκεται σε ελάχιστη απόσταση από την ξέρα. Εξ αυτού του λόγου υποστηρίζω ότι χρειαζόμαστε μια συμφωνημένη αυτό-μεταρρύθμιση.
.
Διάβασα με προσοχή το κείμενο του ακαδημαϊκού δασκάλου Αντώνη Μανιτάκη για την περίφημη κινητικότητα, το οποίο, αν μη τι άλλο, αναδύει μια εσωτερική αγωνία, η οποία προσιδιάζει στο πρέπον ήθος δημόσιου λειτουργού. Ήθελα να προσθέσω ότι ο Μανιτάκης, μη όντας «επαγγελματίας» πολιτικός (αγνοώντας ή υποτιμώντας ίσως τη ζούγκλα του συστήματος), θεωρούσε ότι το σχέδιό του παρέπεμπε σε αυτονόητη και αυτόματη πολιτική βούληση, αλλά δεν ήταν έτσι και δεν μπορούσε να ήταν. Η προσπάθεια Μανιτάκη απαιτούσε πολιτική υποστήριξη. Εάν η υποστήριξη υπήρχε, ως όφειλε, από την Δημοκρατική Αριστερά, θα μπορούσε να απαιτηθεί και από την κυβέρνηση και το κάθε υπουργείο ή την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Ίσως τότε είχε βρει και ο Κυριάκος Μητσοτάκης κάποια στοιχεία στο υπουργείο που παρέλαβε. Ήταν όμως η πρώτη απόπειρα σχεδίου (αυτό)μεταρρύθμισης του δημόσιου τομέα. Γιατί άλλο σχέδιο στη χώρα δεν υπήρξε από το 2010.
.
Είναι πολύ αργά; Ελπίζω πως όχι.
.
Χρησιμοποιούμε πολλοί τον όρο υπαρκτός κρατισμός, κάνοντας μια παραλληλία με τον αλήστου μνήμης υπαρκτό σοσιαλισμό. Αλλά με μια ουσιώδη διαφορά. Στη χώρα μας, τα τελευταία αυτά χρόνια, είχαμε την καλύτερη κοινοβουλευτική δημοκρατία. Δεν είναι λογικό να επιχειρήσουμε να μεταρρυθμίσουμε το αδιέξοδο σύστημά μας με όρους κράτους δικαίου και δημοκρατικής ομαλότητας; Πρέπει να αποφασίζουμε επιτέλους να σχεδιάσουμε τις αλλαγές με δικαιοσύνη και να βρούμε υποστηρικτική βάση στην κοινωνία. Οι λύσεις ανάγκης δεν οδήγησαν ποτέ, πουθενά. Και οι αυταρχικές, όπως π.χ. η ΕΡΤ, στην καταστροφή.
.
Αλλά για να κάνουμε τις απαραίτητες δίκαιες αλλαγές, το πρώτο που χρειάζεται είναι η μεταρρύθμιση να αρχίσει πια από το κεντρικό πολιτικό κι διοικητικό μας σύστημα. Όπως όμως έδειξε η τριετής εμπειρία, το υπάρχον πολιτικό σύστημα, στην κυβερνητική και αντιπολιτευτική του έκφραση, θα παραμείνει, δυστυχώς γαντζωμένο στις γνωστές πρακτικές του. Από αυτήν την άποψη, μήπως έρχεται η ώρα ανάληψης πολιτικών πρωτοβουλιών από νέες δυνάμεις; Στο χώρο της σοσιαλδημοκρατίας, π.χ., που μετά και την καταστροφική υπαναχώρηση της ΔΗΜΑΡ, βρίσκεται σε επείγουσα αναζήτηση πορείας αναμόρφωσης. Εν όψει πυκνών πολιτικών εξελίξεων, αν όχι το φθινόπωρο, σίγουρα το 2014. Εννοώ πρωτοβουλίες από πολίτες με εμπειρία στην πολιτική και παρουσία στην κοινωνία, με σαφή ιδεολογική και πολιτική ταυτότητα, οι οποίοι παρέμειναν έξω από τις φθαρμένες πρακτικές των κατεστημένων κομμάτων. Πολίτες με σχέδιο που να απευθύνεται με ειλικρίνεια στην κοινωνία και θέληση υλοποίησης χωρίς δισταγμούς και παραχωρήσεις προς τις κατεστημένες δυνάμεις.