Το τελικό σχέδιο νόμου για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση δόθηκε στη δημοσιότητα μόλις προ εβδομάδας, χωρίς να έχει ακόμη κατατεθεί στη Βουλή. Ελπίζω οι αντιδράσεις κορυφαίων πανεπιστημιακών από τον υπόλοιπο κόσμο, τα δεκάδες άρθρα που γράφονται καθημερινά, οι επιστολές που δημοσιοποιούνται και η οργανωμένη αντίδραση και κατάθεση τεκμηριωμένης άποψης από την Πανελλαδική Πρωτοβουλία «Παιδεία 2015» και τις κατά τόπους οργανωτικές επιτροπές, όπως αυτή των Χανίων, να ανασχέσουν το συντηρητικό και οπισθοδρομικό άλμα προς τον μεσαίωνα στην Εκπαίδευση, που επιχειρεί η ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας υπό την καθοδήγηση και την υψηλή εποπτεία του πρωθυπουργού.

Το σχέδιο νόμου από κοινού με το νόμο, που ψηφίστηκε από τη Βουλή προ δεκαημέρου, και ο οποίος καταργεί τα εξήντα Πρότυπα Πειραματικά Σχολεία, καταργεί την αξιολόγηση και απαιτεί μέσο όρο 9,5/20 για προαγωγή του μαθητή στην επόμενη τάξη, μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα και με πλήρη τεκμηρίωση ότι μας φέρνει πίσω πολλές δεκαετίες, αφού προβλέπει

1. Την κατάργηση των πιστωτικών μονάδων, που καθορίστηκαν βάσει του Ευρωπαϊκού Συστήματος Μεταφοράς πιστωτικών μονάδων (European Credit Transfer System) και την καθιέρωση κάποιου άλλου τρόπου υπολογισμού της βαρύτητας κάθε μαθήματος
2. Την κατάργηση της αξιολόγησης κάθε ακαδημαϊκής μονάδας, που οδηγούσε στη διασφάλιση της ποιότητας της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης.
3. Την επαναφορά των φοιτητών και των υπαλλήλων στα εκλεκτορικά σώματα ανάδειξης πρυτάνεων, κοσμητόρων και προέδρων με ποσοστό 50%.
4. Την κατάργηση των Συμβουλίων Ιδρυμάτων, τα οποία προσέλκυσαν επιφανείς επιστήμονες του εξωτερικού και στα οποία διαβιβάστηκε μεγάλο μέρος των ελεγκτικών αρμοδιοτήτων του υπουργού παιδείας, βοηθώντας περαιτέρω το αυτοδιοίκητο των ΑΕΙ.
5. Την μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων των Συμβουλίων Ιδρυμάτων στη Σύγκλητο. Δηλαδή ο ελεγχόμενος θα είναι και ελέγχων στα θέματα έγκρισης προϋπολογισμών, απολογισμών, τροποποιήσεων προϋπολογισμών και κανόνων διάρθρωσης και λειτουργίας των ιδρυμάτων (οργανισμός και κανονισμός λειτουργίας)
6. Την κατάργηση του συστήματος ηλεκτρονικής ψήφου εκλογής μονομελών οργάνων, με το οποίο διασφαλιζόταν η συμμετοχή όλων όσοι έχουν αυξημένη κινητικότητα ή απουσίαζαν την ημέρα της ψηφοφορίας.
7. Την κατάργηση της διάταξης, βάσει της οποίας για την εκλογή σε θέση ΔΕΠ επιστήμονα, στον οποίον απονεμήθηκε το Διδακτορικό Δίπλωμα από το ίδιο το Πανεπιστήμιο, προϋπόθεση αποτελεί η υπηρέτηση σε άλλο ΑΕΙ ή Ερευνητικό Κέντρο για διάστημα μεγαλύτερο των τριών ετών.
8. Την κατάργηση του άρθρου 58 του ν.4009/2011, βάσει του οποίου υπήρχε η δυνατότητα σε ένα ΑΕΙ να ιδρύσει ν.π.ι.δ. διαχείρισης και αξιοποίησης της περιουσίας του Ιδρύματος, των ερευνητικών προγραμμάτων και των αποτελεσμάτων καινοτόμου έρευνας προς όφελος των μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας και της κοινωνίας.
9. Δίνει τη δυνατότητα σε μέλη ΔΕΠ, τα οποία έχουν αναστείλει τα καθήκοντά τους (βουλευτές, ευρωβουλευτές, διοικητές οργανισμών κ.λπ.) να συνυπολογίσουν το χρόνο αναστολής ως χρόνο παραμονής στην υπηρεσία. Αυτό δίνει τη δυνατότητα σε κάποιον να εκλέγεται στις επόμενες βαθμίδες, χωρίς να ασκεί τα καθήκοντα που απορρέουν από τη θέση ΔΕΠ.
10. Την αναστολή της διάταξης για την ανάπτυξη και λειτουργία ηλεκτρονικού συστήματος διαχείρισης ολοκληρωμένης διαδικασίας εκλογής και εξέλιξης μελών ΔΕΠ και τήρησης μητρώου εσωτερικών και εξωτερικών μελών.
11. Η φοιτητική ιδιότητα διατηρείται μέχρι την απόκτηση πτυχίου, παραβλέποντας μία παγκόσμια σταθερά, βάσει της οποίας δεν είναι όλοι οι φοιτητές ικανοί να περατώσουν τις σπουδές τους και να αποκτήσουν πτυχίο στο πρόγραμμα σπουδών, στο οποίο αρχικώς ενεγράφησαν.
12. Θεσμοθετείται και πάλι το ακαδημαϊκό άσυλο. Στο άρθρο 12, παρ. 2 αναφέρεται ότι αυτό θεσπίζεται με την ασαφή έκφραση «για την κατοχύρωση των ακαδημαϊκών ελευθεριών και την ελεύθερη διακίνηση ιδεών», ενώ θα έπρεπε να αρκεστεί στην επόμενη φράση «την προστασία του δικαιώματος στη γνώση, τη μάθηση και την εργασία, έναντι οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει».

Τα δύο πρώτα, σε συνδυασμό με την επιχειρούμενη κατάργηση των δύο εκ των τριών κύκλων σπουδών που προβλέπει ο νόμος 4009/2011 και που έχει καθιερωθεί από το 1992 στην Ελλάδα με τον νόμο 2083/92, αποκόπτουν το ελληνικό πανεπιστημιακό σύστημα από το Ευρωπαϊκό γίγνεσθαι.

Σημειώνω ότι οι τρεις κύκλοι σπουδών (Προπτυχιακός με απονομή Πτυχίου, μεταπτυχιακός με απονομή Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης και Διδακτορικός με απονομή Διδακτορικού Διπλώματος) καθιερώθηκαν στην Ελλάδα το 1992, δεδομένου ότι ο νόμος 2083/92 καθιέρωσε για πρώτη φορά στη χώρα μας τον διακριτό κύκλο μεταπτυχιακών σπουδών μονοετούς ή διετούς διάρκειας.

Στη συνέχεια ακολούθησε η Σύνοδος της Μπολώνια το 1999, στην οποία συμμετείχαν οι 15 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι οποίες αποφάσισαν την καθιέρωση του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Χώρου Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης European Era of Higher Education).

Τα κύρια χαρακτηριστικά της Συνθήκης της Μπολώνια είναι

(α) η καθιέρωση των τριών κύκλων σπουδών, όπως αυτοί περιγράφονται ανωτέρω,

(β) η καθιέρωση σε όλα τα ιδρύματα της εσωτερικής και εξωτερικής αξιολόγησης για τη διασφάλιση της ποιότητας των σπουδών και

(γ) η καθιέρωση του ECTS (European Credit Transfer System) για τη διευκόλυνση της κινητικότητας των φοιτητών Πανεπιστημίων και σπουδαστών ΤΕΙ, μέσω των προγραμμάτων Erasmus και Erasmus Mundus στις χώρες που συμμετέχουν στη συνθήκη.

Σήμερα στη Συνθήκη της Μπολώνια έχουν προσχωρήσει 47 ευρωπαϊκές χώρες. Προσφάτως μάλιστα σε σύνοδο, που πραγματοποιήθηκε στο Ερεβάν, επιβεβαίωσαν την αφοσίωσή τους στην άκρως επιτυχημένη Συνθήκη της Μπολώνια, παρά τις προσπάθειες της ελληνικής αντιπροσωπείας να πείσει περί του αντιθέτου.

Αξιοσημείωτο είναι, όμως, και το ακόλουθο: Η EUA (European University Association) είναι η επίσημη Οργάνωση των Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων, στην οποία συμμετέχουν πλέον άνω των 900 πανεπιστημίων από τον Ενιαίο Ευρωπαϊκό Χώρο Ανώτατης Εκπαίδευσης. Η EUA αποτελεί τον επίσημο σύμβουλο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (European Commission) για θέματα της αρμοδιότητάς της. Οι προϋποθέσεις για να γίνει μέλος ένα πανεπιστήμιο είναι η αποδοχή και τήρηση των τριών κανόνων της Μπολώνια. Η δια νόμου κατάργηση αυτών θα αποτελέσει μία ανεπανόρθωτη ζημία στο κύρος, στην ποιότητα και στις διεθνείς συνεργασίες των ελληνικών πανεπιστημίων. Η ιδεοληπτική πράξη σάρωσης όλων των μεταρρυθμίσεων των τελευταίων ετών από την ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας προσομοιάζει με την κοπή των κάβων, που κρατούν το σκάφος των Ελληνικών Πανεπιστημίων δεμένο στο Λιμάνι του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης.

Όσον αφορά στο αν ήταν ή όχι προσχεδιασμένη η οπισθοδρόμηση από την ηγεσία του υπουργείου παιδείας, παραθέτω αυτούσιο απόσπασμα από άρθρο στην ΑΥΓΗ, 7/12/2014, του Γεράσιμου Σπαθή, καθηγητή ΕΜΠ, π. πρόεδρο της ΠΟΣΔΕΠ και νυν Γ. Γραμματέα Δια Βίου Μάθησης: «Με την επιβολή του νόμου Διαμαντοπούλου – Αρβανιτόπουλου, διαμορφώθηκε ένα πλειοψηφικό ρεύμα μελών ΔΕΠ στα πανεπιστήμια με πυρήνα το επιθετικό, «εκσυγχρονιστικό», φιλοευρωπαϊκό ρεύμα που είχε αναδειχτεί με τη Διακήρυξη της Μπολόνια, ενισχύθηκε από την κίνηση των 1000 επί Γιαννάκου, για να ακολουθήσει η ενεργοποίηση των συναδέλφων στις Ιατρικές Σχολές και η τελική κατίσχυσή του στη συνδικαλιστική εκπροσώπηση των μελών ΔΕΠ μέσω της ΠΟΣΔΕΠ. Η μαζική [ηλεκτρονική] συμμετοχή αυτού του ρεύματος στις εκλογές για τα Συμβούλια Ιδρύματος και τις νέες Πρυτανικές Αρχές, είναι ενδεικτική των παραπάνω. Το επιθετικό αυτό κομμάτι βρίσκει στηρίγματα όχι μόνον στα μέλη ΔΕΠ που ασκούσαν πάντα επιχειρηματικές δραστηριότητες εντός των ΑΕΙ, στις ισχυρές ερευνητικές ομάδες που διαχειρίζονται το μεγαλύτερο όγκο των Ευρωπαϊκών προγραμμάτων αλλά και στα φοβισμένα μισθοσυντήρητα τμήματα των μελών ΔΕΠ, παρά την οικονομική αφαίμαξη που έχουν υποστεί και την υποβάθμιση της ακαδημαϊκής τους οντότητας». Και συνεχίζει «Από την άλλη πλευρά η κατάσταση μεταξύ των φοιτητών είναι απογοητευτική. Ο μεγάλος όγκος των φοιτητών, «ο μέσος φοιτητής», δεν έχει καμιά απολύτως σχέση με το πάλαι ποτέ πολιτικοποιημένο ριζοσπαστικό κίνημα των φοιτητών. Το άγχος για την ολοκλήρωση όπως – όπως των σπουδών, η παραίτηση από κάθε ουσιαστική διεκδίκηση και αντίσταση στις αντιδραστικές ρυθμίσεις που τους αφορούν, η άκρατη εξατομίκευση και παραίτηση από κάθε συλλογική έκφραση είναι σήμερα το κυρίαρχο πνεύμα της μεγάλης πλειοψηφίας των φοιτητών», ενώ ολοκληρώνει ως ακολούθως: «Μία κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να πάρει Α) Μέτρα άμεσων επιπτώσεων στα περιεχόμενα των σπουδών και την επαγγελματική κατοχύρωση των αποφοίτων. Αυτό συνεπάγεται την κατάργηση όλων εκείνων των θεσμικών ρυθμίσεων που απορρέουν από τις Ευρωπαϊκές συμφωνίες. Συγκεκριμένα, την ακύρωση των δυο κύκλων σπουδών, των πιστωτικών μονάδων, την πιστοποίηση προγραμμάτων, την κατηγοριοποίηση προσόντων, την ισοτίμηση τίτλων σπουδών, την απόδοση των επαγγελματικών δικαιωμάτων και βεβαίως την κατάργηση των διδάκτρων. Ταυτόχρονα επιβάλλεται η άμεση ακύρωση των ρυθμίσεων εκείνων που έχουν οδηγήσει στην ιδιωτικοποίηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Β) Δεύτερη προϋπόθεση η αποκατάσταση της Δημοκρατίας στα πανεπιστήμια. Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί και δεν πρέπει να υπολείπεται των επαναστατικών αλλαγών και αντίστοιχων θεσμοθετήσεων που εισήγαγε και εφάρμοσε ο ν. 1268/82».

Μετά από αυτά, δεν νομίζω ότι υπάρχει καλόπιστος πολίτης που ακόμη αμφιβάλει για την προσχεδιασμένη, από ηγετικούς κύκλους του ΣΥΡΙΖΑ, έξοδο της χώρας μας από την Ευρωπαϊκή Οικογένεια.