Καμιά χώρα της Ευρώπης δεν μοιάζει λιγότερο με την Ελλάδα. Η Φινλανδία έχει κρύο κλίμα, πολλές λίμνες, πρακτικότητα και λιτότητα στο πετσί της, ενώ οι Φινλανδοί έχουν εντελώς διαφορετικό χιούμορ, τρόπο ζωής και ιδιοσυγκρασία με εμάς. Κι όμως. Οι προχθεσινές εκλογές τους έδειξαν ότι τους βασανίζουν τρία τουλάχιστον θεμελιώδη κοινά προβλήματα: πώς να βρει δυναμισμό κι ανάπτυξη μια οικονομία που ξαφνικά (δηλαδή μετά τη πτώση της Νόκια) ανακάλυψε ότι δεν παράγει τίποτα’  πώς να ξεφύγει μια χώρα της Ευρωζώνης από το φαύλο κύκλο της λιτότητας εν μέσω ενός ταραγμένου και ασυνεχούς ευρωπαϊκού περιβάλλοντος’ και πώς να πραγματοποιήσει επιτέλους μεταρρυθμίσεις (στην εργασία, στην υγεία, για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας), που όλοι από χρόνια θεωρούν αναγκαίες και όλες οι (κεντροδεξιές) κυβερνήσεις (Κατάινεν, Στουμπ) διαρκώς αναβάλλουν.

Εδώ τελειώνουν οι ομοιότητες. Γιατί, πρώτον, η μετεκλογική Φινλανδία δεν μοιάζει με μια άλλη χώρα, όπως συνέβη με τη μετεκλογική Ελλάδα: εκεί μια κεντρώα κυβέρνηση διαδέχτηκε μια άλλη (θεωρητικά πιο «πρακτική», αφού καθοδηγουμένη από ένα αυτοδημιούργητο επιχειρηματία) κεντρώα κυβέρνηση. Δεύτερον η γενική οικονομική της κατάσταση δεν έχει καμία σύγκριση με τη δική μας: όσο κι αν η ανάπτυξή της είναι αναιμική, το χρέος, που τόσο πανικόβαλλε πολιτική τάξη και ψηφοφόρους, είναι «μόνο» 60% του ΑΕΠ, κάτι για το οποίο πολλές χώρες, και όχι μόνο η Ελλάδα, θα έδιναν γη και ύδωρ. Και τρίτον, και κυριότερον, γιατί μεγαλύτερη υπέρμαχος της λιτότητας από τη Φινλανδία –και αυστηρότερη ως προς αυτό χώρα για τους «άτακτους μαθητές»- δεν υπάρχει στην Ευρώπη –κι όμως αυτή η γενικευμένη λιτότητα βρίσκεται στη ρίζα της (σχετικής) πτώσης της.

Η περίπτωση της Φινλανδίας δείχνει ορισμένα απλά αλλά κρίσιμα πράγματα, που αρκετοί υποστηρίζαμε από την αρχή της κρίσης. Η λιτότητα δεν είναι λύση, ούτε καν μέσο με διάρκεια, εφόσον δεν συνοδεύεται και από άλλα αντικυκλικά μέτρα. Καμιά χώρα, ακόμα και η πιο λιτή, δεν ξεφεύγει από το φαύλο κύκλο λιτότητα-ύφεση-κι άλλη λιτότητα-απώλεια ανταγωνιστικότητας-αδυναμία  προσαρμογής, αν δώσει προτεραιότητα στη λιτότητα και όχι στην προσαρμογή (δηλαδή στις μεταρρυθμίσεις). Το μάθημα στους άλλους και η δογματική προσήλωση σε αρχές που δυσκολεύουν την αλλαγή ουσίας δεν φέρνουν πουθενά ούτε την ανάπτυξη ούτε την ευρωπαϊκή στήριξη –ακόμα και σε πρώην «πρώτους μαθητές» (ας τα ακούει και η Γερμανία).

Στέπες μακριά από τους λαϊκιστές με το ίδιο όνομα (κι ας το άλλαξαν πρόσφατα σε σκέτους «Φινλανδούς»), οι Πραγματικοί Φινλανδοί θα είναι πλέον όσοι καταλάβουν αυτά τα απλά μαθήματα της Ιστορίας και της κάλπης.