Για λόγους που δεν μπορώ να εξηγήσω, μας διέφυγε ένα τεράστιο ως προς τη σημασία του πολιτικό γεγονός, που διαδραματίστηκε τις προηγούμενες ημέρες: Τα αποτελέσματα των εκλογών του Οικονομικού Επιμελητηρίου.
Στις εκλογές λοιπόν αυτές, όπου οι ψηφοφόροι ανήλθαν σε 17.000, η «κυβερνητική» πλευρά έλαβε το 56% των ψήφων (33% η παράταξη της ΝΔ και 23% η παράταξη του ΠΑΣΟΚ), ενώ η παράταξη της αξιωματικής αντιπολίτευσης έλαβε 8%. Και απ’ όσα μπορώ να υποθέσω, η πλειονότητα των ψήφων της τελευταίας δεν προέρχεται από «μάχιμους», δηλαδή εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα, αλλά από μισθοδοτούμενους του δημοσίου.
Αυτόματα κανείς προβληματίζεται για τους λόγους, οι οποίοι επέτρεψαν τέτοια απόκλιση από το κυρίαρχο ρεύμα, της εκλογικής συμπεριφοράς που επέδειξε η κοινωνική αυτή ομάδα. Θα αποπειραθώ λοιπόν μία εμπειρική ερμηνεία:
Tα μέλη του Οικονομικού Επιμελητηρίου είναι στην πλειονότητά τους ελεύθεροι λογιστές ή στελέχη οικονομικών διευθύνσεων επιχειρήσεων. Με τις ιδιότητές τους λοιπόν αυτές γνωρίζουν πράγματα, τα οποία φαίνεται πως είναι απολύτως άγνωστα τόσο στους κοινούς θνητούς συμπολίτες μας, όσο και σε πολλούς θεωρητικούς της οικονομίας, οι οποίοι, όταν βλέπουν την πραγματικότητα, προβληματίζονται αν αυτή λειτουργεί στη θεωρία.
Π.χ. γνωρίζει ο λογιστής ότι 1+1 μας κάνουν δύο και ποτέ τρία ή τέσσερα. Και ότι αν ξεφύγει από τον κανόνα αυτό, είναι βέβαιο ότι θα καταστρέψει την επιχείρηση της οποίας διαχειρίζεται το λογιστήριο.
Γνωρίζει επίσης ότι αν η επιχείρηση κερδίζει 10 και δαπανά 15, θα κλείσει και αυτός θα χάσει τη δουλειά του. Πλην αν αμέσως αντιστρέψει τη σχέση, μειώνοντας τα έξοδα και αυξάνοντας τα έσοδα.
Βιωματικά επίσης γνωρίζει ότι δεν υπάρχουν μεταφυσικές λύσεις στην οικονομική διαδικασία. Όπως π.χ. το να αρχίσει να βρέχει ο θεός λεφτά, όταν έχουμε ανάγκη. Αν μάλιστα προτείνει μία τέτοια εκδοχή στον εργοδότη του, είναι βέβαιο ότι αμέσως θα χάσει τη δουλειά του ως επικίνδυνος, αν δεν οδηγηθεί επί πλέον και στον ψυχίατρο ως παράφρων. Πράγμα που σημαίνει ότι η όποια διαταραχή της σχέσης του με την πραγματικότητα, τον οδηγεί αναγκαστικά, στην ανεργία. Άρα είναι υποχρεωμένος, για λόγους επιβίωσης, να διατηρεί συνεχή επαφή με την πραγματικότητα.
Είναι προφανές λοιπόν ότι αυτή η επαφή με την πραγματικότητα, εκφράστηκε και στην εκλογική συμπεριφορά του.
Εδώ όμως αρχίζουν τα δύσκολα. Διότι, αν για την επαφή μας με την κοινή λογική και την πραγματικότητα απαιτούνται – και δυστυχώς φαίνεται πως απαιτούνται – όλες οι προϋποθέσεις και οι ιδιότητες που μόνον οι μάχιμοι οικονομολόγοι και λογιστές διαθέτουν, τότε δεν υπάρχει ελπίδα. Διότι οι υπόλοιποι είμαστε περισσότεροι.