Οχι, λοιπόν, τελικά δεν είναι μοιραία για τη σοσιαλδημοκρατία κάθε κυβερνητική συνεργασία με την δεξιά. Το αποδεικνύει η άνοδος του SPD στην Γερμανία μετά την ανάληψη της ηγεσίας από τον πρώην πρόεδρο του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς ο οποίος διεκδικεί την καγκελαρία απέναντι στην Αγκελα Μέρκελ. Τέτοια αύξηση ποσοστών μέσα σε λίγες μέρες δεν έχει σημειωθεί ξανά, όπως λένε οι επαγγελματίες των δημοσκοπήσεων στην Γερμανία και οι αναλυτές περιγράφουν ακόμη και το σενάριο της διακυβέρνησης με καγκελάριο τον Σουλτς και κυβερνητικούς εταίρους τους Πράσινους και την Αριστερά (Die Linke). Υπάρχει δρόμος μέχρι τις γερμανικές εκλογές του προσεχούς Σεπτεμβρίου, όμως κάποια συμπεράσματα χρήσιμα για την σοσιαλδημοκρατία εξάγονται ήδη, ανεξάρτητα από την τελική έκβαση των πραγμάτων:
-Εχει σημασία η ηγεσία. Ο Μ. Σουλτς είναι σαφώς πιο χαρισματικός από τον προκάτοχό του Ζ. Γκάμπριελ, είναι επικοινωνιακά και πολιτικά ισχυρότερος και αυτό εκπέμπεται στην κοινωνική βάση της κεντροαριστεράς που γοητεύεται και συσπειρώνεται. Αλλωστε, η εκτίναξή του στην κορυφή έγινε σχεδόν νομοτελειακά, εμφανίστηκε σαν φυσική εξέλιξη να αναλάβει ο κατά κοινή ομολογία ικανότερος για να σωθεί η παράταξη.
-Εχει σημασία η συνοχή του κόμματος. Η γαλλική σοσιαλδημοκρατία κλυδωνίζεται επικίνδυνα μετά την ανάληψη της ηγεσίας από τον Μπενουά Αμόν, ο οποίος εκφράζει την αριστερή τάση χωρίς να μπορεί να επιβληθεί στο σύνολο με αποτέλεσμα να εμφανίζονται φυγόκεντρες τάσεις στη δεξιά πλευρά. Αντίθετα, ο Σουλτς ο οποίος επίσης κινείται αριστερότερα του Γκάμπριελ έχει τόσο δυνατή προσωπικότητα και δημιουργεί τέτοια προσδοκία που συγκρατεί την ενότητα και επιβάλλει την πειθαρχία ακόμη και σε εκείνους που διαφωνούν μαζί του ή τον αντιπαθούν.
-Εχει σημασία η πολιτική ουσία. Ο Μ. Σουλτς κάτι λέει, κάτι περισσότερο από τα αναμενόμενα κλισέ των “ενδιάμεσων”. Δεν φοβάται τις συγκρούσεις, έχει οξείες γωνίες στο λόγο του, προτάσσει την κοινωνική δικαιοσύνη και τον περιορισμό της επιρροής των αγορών στην πολιτική. Εχει πάρει σαφή θέση εναντίον της λιτότητας και εναντίον της αντιμεταναστευτικής ρητορείας και αντίληψης, δεσμεύεται για περισσότερους φόρους στους πλούσιους και δείχνει πιο στιβαρός από τον Ολάντ που το είπε και δεν το έκανε ποτέ.
-Εχει σημασία η υποχώρηση των εγωισμών και των ναρκισσισμών. Ο Γκάμπριελ παρέδωσε ήσυχα όταν φάνηκε ότι το κόμμα του μπαίνει σε βαθιά κρίση και ο ίδιος δεν μπορεί να βοηθήσει στην ανάκαμψη. Και οι υπόλοιποι φιλόδοξοι έκαναν ένα βήμα πίσω για να αφήσουν εκείνον που δεν έχει σχέση με την προηγούμενη διακυβέρνηση -γιατί έλειπε στις Βρυξέλλες και στο Στρασβούργο- να πάρει την υπόθεση στα χέρια του. Γιατί έχει σημασία και η απόσταση από την εξουσία.
Ολα αυτά μαζί συνθέτουν μια ενδιαφέρουσα αφήγηση για το πώς μπορεί να ανασυγκροτηθεί η σοσιαλδημοκρατία, και η ελληνική.