Ήταν εδώ και έναν αιώνα όταν μας ήρθε η «είδηση» από την Βιέννη, που έλεγε ότι πίσω από κάθε «αυταπάτη» βρίσκεται και μια επιθυμία. Ότι δηλαδή οι «αυταπάτες» μας είναι μεταμφιεσμένες επιθυμίες μας. (Σ. Φρόιντ «Το μέλλον μιας αυταπάτης»).
Αυτό όμως σήμαινε πως έχουμε ευθύνη για ό, τι πιστεύουμε, ακόμη και για τις αυταπάτες μας! Γι? αυτό κι εμείς αρνηθήκαμε να ακούσουμε.
Έτσι, κάναμε και το επόμενο λάθος, να μην λάβουμε υπ? όψη μας τη σοβαρή προειδοποίηση του Καστοριάδη, ότι «Στην πολιτική οι “αυταπάτες” μετρούν όσο και η “πραγματικότητα”, αν όχι πιο πολύ…» (Κ. Καστοριάδης, «Χώροι του ανθρώπου»).
Γι? αυτό και οι «αυταπάτες» μας, ασύδοτες πλέον, όρισαν τον συλλογικό μας βίο, τουλάχιστον όσο και η πραγματικότητα.
Έτσι, με την έναρξη της δημοσιονομικής κρίσης, ζήσαμε τη φοβερή αυταπάτη που επέβαλε ένα αναίσχυντο και ανορθολογικό κίνημα, το οποίο επαγγελλόταν την μετάθεση των υποχρεώσεών μας στους «άλλους». Κίνημα «Δεν πληρώνω» το είπαν κατ? ευφημισμό, για να κρύψουν ότι σκοπός του ήταν «Να πληρώσουν οι άλλοι».
Και επειδή όλοι εξαιρούσαν τον εαυτό τους από τους «άλλους», αναδείχτηκε στο πιο δημοφιλές κίνημα. Γι? αυτό και αμέσως έγινε το προπαγανδιστικό εργαλείο στα χέρια των δημαγωγών που το προκάλεσαν.
Έτσι, μία συμμαχία σταλινογενών δημαγωγών και λούμπεν ακροδεξιών, με αιχμή την επαγγελία ότι «θα πληρώσουν οι άλλοι», κέρδισε την κυβέρνηση.
Οπότε και η κοινωνία με τη σειρά της, «εξαγορασμένη» με την αυταπάτη ότι «θα πλήρωναν οι άλλοι», ανέχτηκε να τεθούν «εκτός νόμου» η λογική, η σοβαρότητα και η δημόσια ηθική. Έτσι, δεν αντέδρασε:
Μπροστά στη μεγαλύτερη ατιμία της μεταπολίτευσης, όταν μεθόδευαν την φυλάκιση δημόσιων λειτουργών της ΕΛΣΤΑΤ επειδή, διαθέτοντας σοβαρά αποθέματα ήθους, είπαν την αλήθεια για το έλλειμμα της χώρας.
Όταν, υλοποιώντας το γνωστό «πολάκειο παραλήρημα», αποπειράθηκαν να κατασκευάσουν «υποκατάστατους ενόχους» τους αντιπάλους τους, για να κερδίσουν τις εκλογές.
Όταν, εκδηλώνοντας την βαθειά τους περιφρόνηση στους εργαζόμενους, όριζαν τον Χαϊκάλη υφυπουργό εργασίας για να διαχειριστεί το ασφαλιστικό πρόβλημα! (Πρόκειται ίσως για την «πολιτική» πράξη που νοηματοδοτεί απολύτως την ύπαρξή τους).
Όταν, στη λογική του όσο χειρότερα τόσο καλύτερα, επέβαλλαν κρατικά σχολεία χωρίς αξιολόγηση, ενώ οι ίδιοι έστελναν τα παιδιά τους σε ιδιωτικά με αξιολόγηση και πάει λέγοντας.
Και μετά από αυτά ήρθε η έκπληξη: Η ίδια κοινωνία, η οποία στην οικονομική κρίση ταυτίστηκε με τον ανορθολογισμό των δημαγωγών και αρνήθηκε ρητά την πραγματικότητα, στην υγειονομική κρίση αναγνώρισε την πραγματικότητα και συμπεριφέρθηκε τόσο ορθολογικά, ώστε να γίνει η χώρα υπόδειγμα επιτυχίας.
Συνέβη δε και το παράδοξο: Η ίδια πάλι κοινωνία που, ακολουθώντας πάντοτε τους δημαγωγούς, απαιτούσε «να πληρώσουν οι άλλοι», ούτε μια στιγμή δεν ψέλλισε «να πεθάνουν οι άλλοι»!
Τι συνέβη και αναδύθηκε τέτοια σοβαρότητα; Η απάντηση είναι τίποτε. Απλώς ξέραμε ότι ο ιός δεν είναι ούτε Μέρκελ για να εκβιαστεί με την απειλή αυτοκτονίας της χώρας, ούτε εξαιρεί κανέναν. Οπότε, όσο και αν φωνάζαμε «να πεθάνουν οι άλλοι», θα ήταν φωνές «στον βρόντο».
Και οι τρόφιμοι των δημαγωγών αυτό το ήξεραν πρώτοι απ? όλους. Άλλωστε, όχλος συμφερόντων είναι και όχι ορδή ηλιθίων. Ο εαυτός τους δηλαδή – το «τομάρι» τους θα έλεγαν κάποιοι - πάνω απ? όλα!
Και εδώ βρίσκεται η πηγή της νέας αυταπάτης. Διότι η συμπεριφορά που σκοπούσε στο να προστατεύσει το «τομάρι» μας, εξελήφθη σαν εκδήλωση κοινωνικής υπευθυνότητας!
Έτσι αποφασίστηκαν τα μέτρα για την επανεκκίνηση της οικονομίας, με βάση την αυταπάτη των αρμοδίων ότι η κοινωνία κατελήφθη αιφνιδίως από «μανία συλλογικής υπευθυνότητας».
Και τους διέφυγε ότι μία κοινωνία εθισμένη στην ανορθολογική αντιμετώπιση των κοινών, ήταν έτοιμη για κάθε νέο ανορθολογισμό.
Όπως αυτόν που πηγάζει από το «παράδοξο της επιτυχίας». Να θεωρήσει δηλαδή ότι αφού, λόγω των μέτρων που λάβαμε, δεν είχαμε εκατόμβες θυμάτων, άρα δεν υπάρχει ιός.
Έτσι και η τελευταία «αυταπάτη» είναι ήδη γεγονός. Ως πανδημία τρέλας βεβαίως, που διακινεί το ψέμα ότι δεν υπάρχει ιός, ξαναγεμίζει τις εντατικές και γίνεται προπομπός του θανάτου. Για να επιβεβαιωθεί το ρηθέν υπό Κορνηλίου Καστοριάδη, ότι «δεν υπάρχει τρόπος να σώσεις έναν λαό από την τρέλα του».