Η παβλοφική γλώσσα του ΣΥΡΙΖΑ ή όταν έκλαψε ο Θουκυδίδης

Κώστας Κούρκουλος 12 Ιουλ 2017

H περιγραφή του εμφυλίου πολέμου στην Κέρκυρα από τον Θουκυδίδη, είναι ανατριχιαστική. Θυμίζουμε: Πατέρας σκότωνε το παιδί του. Άρπαζαν ικέτες από τους ναούς και τους έσφαζαν. Οι μετριοπαθείς και των δύο παρατάξεων θανατώνονταν, επειδή προκαλούσε το φθόνο, ακόμη και η ιδέα ότι μπορούσε να ζήσουν. Οι όρκοι δίνονταν για να καταπατηθούν. Όποιος ήταν έξαλλος, γινόταν ακουστός, ενώ όποιος είχε επιφυλάξεις, θεωρούνταν ύποπτος. Όποιος πρόφταινε να κάνει το κακό πριν από τον άλλο, ήταν άξιος επαίνου κ.ο.κ. Και συνοψίζει ο Θουκυδίδης: «…ό,τι φρικαλέο γίνεται σ’ αυτές τις περιστάσεις, έγινε στην Κέρκυρα».

Από τη μεγαλοφυϊα του Θουκυδίδη, δεν διέφυγε επίσης και κάτι βαθύτερο.  Ότι οι άνθρωποι, για να επιδίδονται σε τέτοιες φρικαλεότητες, είχαν ανάγκη να τις δικαιολογούν. Τι έκαναν λοιπόν; «Για να δικαιολογούν τις πράξεις τους, άλλαζαν και το νόημα των λέξεων». 

Φαίνεται όμως πως επαναπαυτήκαμε στις ζαβολιές των Κερκυραίων. Διότι πειστήκαμε πως δεν μπορούν να πάθουν κάτι άλλο οι λέξεις, από το να αλλάζουν νόημα.  Οπότε, μείναμε ήσυχοι ότι πάντοτε αυτές θα έχουν κάποιο νόημα, έστω και το αντίθετο του προηγούμενου. Έτσι, νομίσαμε ότι θα συνεχίσουμε να σκεφτόμαστε, να κρίνουμε και να επικοινωνούμε με τις λέξεις. Δηλαδή με το νόημα που κάθε φορά αυτές θα έχουν. Άρα, μικρή η ζημιά, είπαμε.

Και όμως, εκείνο που ούτε η νοσηρότητα του εμφυλίου των Κερκυραίων επινόησε, ούτε ο μεγαλοφυής Θουκυδίδης πρόβλεψε, είναι ένα από τα τέρατα που ανέδειξε ο ολοκληρωτισμός του 20ου αιώνα: Η δυνατότητα να πάθουν οι λέξεις κάτι ριζικότερο, από την – ανώδυνη άλλωστε – αλλαγή της σημασίας τους: Να αδειάσουν από νόημα, με την καταστροφή των σημασιών που φέρουν. Δηλαδή, να θανατωθούν.

Είναι αυτό που επισημάνθηκε, από τους εμβληματικότερους αναλυτές του ολοκληρωτισμού: «…Ο σκοπός ορισμένων λέξεων της Νέας Ομιλίας…ήταν όχι τόσο να εκφράσει έννοιες, όσο να τις καταστρέψει». Και αυτό, για «…να κάνουν την ομιλία ανεξάρτητη από τη σκέψη», έτσι ώστε να «..βγαίνει από το λαρύγγι, χωρίς καμιά συμμετοχή του εγκεφάλου», έγραφε ο Όργουελ για τη «Νέα Ομιλία». Είναι το ίδιο ακριβώς που αργότερα, περιγράφοντας ο Καστοριάδης την σοβιετική διάλεκτο, προσδιόρισε το «ερείπωμα της γλώσσας», ως αναγκαία συνθήκη για την δημιουργία της πρώτης παβλοφικής κοινωνίας, που επιχειρήθηκε στην πρώην ΕΣΣΔ.

Βεβαίως, όταν αδειάσει η γλώσσα από κάθε νόημα, παύει πια να υπηρετεί την σκέψη, αφού πλέον οι λέξεις δεν σημαίνουν τίποτε. Μπορούν όμως να επιτελέσουν μιαν άλλη λειτουργία. Να προκαλούν, ως απλοί ήχοι, συναισθηματικές αντιδράσεις ή οργανικές «εκκρίσεις», όπως τα παβλοφικά σήματα. ‘Ετσι η γλώσσα εκπίπτει, από όργανο σκέψης, σε εργαλείο τεχνητής πρόκλησης αντανακλαστικών. Τρέπεται δηλαδή σε «παβλοφική γλώσσα».

Αυτήν ακριβώς τη διάβρωση της γλώσσας επιχειρεί συνεχώς, με ανατριχιαστική μάλιστα επιτυχία, ο ΣΥΡΙΖΑ, «σκοτώνοντας» το νόημα των λέξεων. Όχι βεβαίως όλων των λέξεων. Αλλά μόνον όσων σχετίζονται με την πολιτική. Και αυτό μας παραπλάνησε. Διότι οι λέξεις π.χ. που αναφέρονται σε αντικείμενα, παρέμειναν ανέπαφες. Έτσι, όταν λέει κανείς πορτοκάλι, συνεχίζει και επί ΣΥΡΙΖΑ να εννοεί πορτοκάλι, όταν λέει  «να ένα μήλο», συνεχίζει να εννοεί «να ένα μήλο» και πάει λέγοντας. Όταν όμως λέει «ΝΑΙ» ή «ΟΧΙ» και αυτό σχετίζεται με την πολιτική, μπορεί να μην εννοεί ούτε ναι, ούτε όχι, αλλά κάτι άλλο, που δεν είναι ούτε ναι, ούτε όχι!

Με «όπλο» λοιπόν την καταστροφή της ίδιας της γλώσσας, πέτυχαν τερατουργήματα. Αρκεί η κατανόηση ενός και μόνον εγχειρήματός τους, για να «διαυγασθεί» η μορφή και το βάθος του επικοινωνιακού τέρατος: Προκήρυξαν δημοψήφισμα, με ζεύγος φαινομενικά αντίθετων επιλογών (ΝΑΙ και ΟΧΙ). Σε τι όμως Ναι και σε τι Όχι; Σε τίποτε! Διότι η απάντηση ήταν στο κενό, αφού ακόμη και η πρόταση των εταίρων, επί της οποίας δήθεν απαντούσαμε,  είχε αποσυρθεί. Άρα, δεν υπήρχε αντικείμενο του ερωτήματος! Με άλλα λόγια, το ΝΑΙ δεν ήταν ΝΑΙ και το ΟΧΙ δεν ήταν ΟΧΙ. Ούτε όμως και τα αντίθετά τους, όπως αφελώς τους προσάπτουμε! Γι’ αυτό και είναι λάθος η μομφή ότι έτρεψαν το ΟΧΙ σε ΝΑΙ, δεδομένου ότι είχε καταργηθεί η διαφορά μεταξύ ΝΑΙ και ΟΧΙ, λόγω απουσίας αντικειμένου! Αφού λοιπόν δεν υπήρχε πραγματικό ερώτημα, τότε τι ήταν το ΝΑΙ και τι ήταν το ΟΧΙ;

Παβλοφικά σήματα, για πρόκληση αποκλειστικά συναισθηματικών αντιδράσεων! Έτσι ώστε, με τη νέα «παυλοφική γλώσσα», να οριστούν ποιοι είναι οι «δικοί» μας και ποιοι οι «εχθροί». Δηλαδή, να διαχωριστούν οι «Έλληνες» από τους «προδότες». Είναι αυτό που απέδωσε με τον πρωτογονισμό του, ο γνωστός – και κατά πολλούς κρυπτοχρυσαυγίτης – υπουργός: «Το ΟΧΙ θέλει Έλληνες, το ΝΑΙ θέλει προδότες, καιρός να ξεχωρίζουνε, τ’ αγρίμια από τις κότες».

Με την επικοινωνιακή αυτή πανουργία, καταργήθηκαν όλα τα ενοχλητικά ζεύγη αντίθετων εννοιών και έγιναν μία έννοια. Έτσι, τα πιο αντίθετα μεταξύ τους πράγματα, κατήντησαν να σημαίνουν ένα και το αυτό. Κάτι σαν σε όνειρο. Όπου μπορεί κανείς να είναι και φίδι και άνθρωπος και γυναίκα και άντρας και νέος και γέρος κ.ο.κ.

Κι ενώ παλεύαμε να απομαγευτούμε, αυτοί μας γυρίζουν πίσω στη μαγεία του «παπατζή» – ενός ιστορικού τύπου της πλατείας Ομονοίας –  ώστε να μπορούν: Να είναι ο εαυτός τους, αλλά και το αντίθετό του! Να είναι κυβέρνηση, αλλά και αντιπολίτευση στην κυβέρνηση. Να δηλώνουν ότι είναι «κάθε λέξη του Συντάγματος» και ταυτόχρονα να το θεωρούν «θεσμικό εμπόδιο». Να ψηφίζουν μνημόνια, αλλά να μην είναι μνημόνια. Να «παίρνουν μέτρα», αλλά να είναι «αντίμετρα». Να «υπερασπίζονται» τους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα, αλλά να θεωρούν ότι αν δεν είσαι δημόσιος υπάλληλος, είσαι ανίκανος να μαζεύεις ακόμη και σκουπίδια. Να είναι κράτος και μαζί παρακράτος, κάτι που τους επιτρέπει την άλλη μαγεία, να ανακηρύσσουν υπεράσπιση της αλήθειας, την παρακρατική συμπεριφορά του συγκυβερνήτη τους. Να είναι αριστεροί και ταυτόχρονα το αντίθετό τους. Έτσι ώστε, να δηλώνει ο κυβερνητικός εκπρόσωπος στο συνέδριο της ΔΥΣΥΜ, «Τα πολιτικά σχέδια της Αριστεράς και της Δεξιάς ήταν, είναι και θα παραμείνουν ασυμφιλίωτα…» και αμέσως να πέφτει στην αγκαλιά του ακροδεξιού τέρατος, την ώρα που αυτό, ως καθαρόαιμος  παρακρατικός, «επιστρέφει» από τις συναλλαγές του με τον ισοβίτη….. Και επειδή τα παραδείγματα δεν τελειώνουν, αφού αυτά είναι η κόλασή μας, θα τελειώσω με την κόλαση της ίδιας της λογικής:

Ο καθηγητής Κώστας Αναγνωστόπουλος, ένας αμετανόητα έντιμος και αμετανόητα αριστερός διανοούμενος, αλλά και από τους κορυφαίους μαχητές της λογικής στην περίοδο της έκπτωσής της (δεν είναι ασύμβατα όλα αυτά, όπως προσπαθεί να μας πείσει ο ΣΥΡΙΖΑ), έγραψε πριν λίγες μέρες: «Ταφόπλακα επιτέλους στην αριστοτελική λογική — Μέσα σε διάστημα λίγων εβδομάδων, οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ ψηφίζουν το Α και το όχι Α….»!

Αυτά έμαθε ο Θουκυδίδης εκεί που βρίσκεται και από το κακό του που ούτε τα φαντάστηκε, τον έπιασαν τα κλάματα….