Είναι ηλίου φαεινότερον ότι η κατάσταση στη χώρα είναι κρίσιμη. Πόσο κρίσιμη όμως είναι πραγματικά και τι επιλογές μάς έχουν απομείνει; Από το 2009 και το ξέσπασμα της πρωτοφανούς κρίσης έχουν ήδη κυβερνήσει, ή προσπάθησαν να κυβερνήσουν, τη χώρα τα περισσότερα κόμματα που εξέλεξαν βουλευτές στο ελληνικό Κοινοβούλιο (από την εθνικιστική δεξιά μέχρι τη ριζοσπαστική αριστερά). Η κατάσταση όμως στη χώρα δεν μοιάζει ειδυλλιακή… Ο κόσμος συνεχίζει και αισθάνεται ματαίωση και απελπισία. Στην απόγνωσή του επάνω, εφόσον συνεχίσει να αποτυγχάνει το «σύστημα» –γιατί για σύστημα περνιούνται σταδιακά όλοι όσοι κυβερνούν– ο κόσμος θα ψάξει αντισυστημικές εναλλακτικές επιλογές. Δεν μένουν, όμως, πια και πολλές. Στην πραγματικότητα, μένουν μόνον οι εξής δύο: Φασισμός ή σοβιετικού τύπου ολοκληρωτισμός. Η Ιστορία έχει δείξει ότι η χώρα πρέπει να αποφύγει πάση θυσία τέτοια μονοπάτια. Για να μπορέσουμε, όμως, να μπούμε σύντομα σε ασφαλή δρόμο, χρειάζεται να επιτύχει η τωρινή κυβέρνηση στον κύριο στόχο της: Στη βασική συμφωνία με τους εταίρους, η οποία θα συνεχίσει να μας δίνει τη δυνατότητα να αποτελούμε μέρος αυτού που συχνά αποκαλούμε πολιτισμένο κόσμο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Για μια χώρα σαν την Ελλάδα, χωρίς εύρυθμη δημόσια διοίκηση, με αδύναμους θεσμούς και ανίσχυρο κράτος δικαίου, με έλλειψη συναινετικής πολιτικής κουλτούρας, είναι απολύτως απαραίτητο να συνεχίσει να κρατάει ευρωπαϊκή πυξίδα σε όσο γίνεται περισσότερα πεδία. Και η Ευρωζώνη είναι ίσως το πιο σημαντικό από αυτά. Γιατί η συνέχιση της παρουσίας μας σε αυτήν ίσως είναι η μοναδική προϋπόθεση που μπορεί να μας αναγκάσει να φτιάξουμε κάποτε μια υγιή και παραγωγική οικονομία.
Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι αυτή τη στιγμή το ουσιαστικό δεν είναι αν η κυβέρνηση είναι καλή ή κακή, επαρκής ή ανεπαρκής. Προσωπικά, και όχι μόνο εγώ, έχω διαπιστώσει σοβαρές αδυναμίες και δυσλειτουργίες και σε αυτήν – όπως και στις προηγούμενες κυβερνήσεις. Η έλλειψη συντονισμού και ολοκληρωμένου οράματος είναι φαίνεται διαχρονικά παρούσα στις ελληνικές κυβερνήσεις. Επιπλέον, η αντιδραστική και παλαιοκομματική αλλά οργανωμένη μειοψηφία της σημερινής κυβέρνησης προσπαθεί να ακυρώσει κάθε πρωτοβουλία συναίνεσης και συνεργασίας με υγιείς δυνάμεις. Σε τελική ανάλυση υποσκάπτει το αίτημα και την επιθυμία του λαού για κοινό εσωτερικό μέτωπο.
Το εάν η Ελλάδα ανήκει στην Ε.Ε., στις χώρες BRICS ή σε συμμαχίες όπως η πάλαι ποτέ ΚΟΜΕΚΟΝ ή οι «Αδέσμευτοι», δεν είναι ζήτημα ιδεολογικών ή φιλοσοφικών αναζητήσεων αλλά ζωτικής σημασίας. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι, παρά το τωρινό μας χάλι, πρέπει να κάνουμε τα πάντα για να συνεχίσουμε να αποτελούμε μέρος του πολιτισμένου κόσμου και όχι μέρος μιας φαντασιακής ουτοπίας, που μόνοι μας θα επικαλούμαστε, αλλά κανένας δεν θα έχει ποτέ ανακαλύψει. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να έχουμε δικαίωμα στην ελπίδα και στο όνειρο. Κάθε άλλο! Οχι μόνον ο ελληνικός λαός αλλά όλοι οι λαοί αξίζουν το καλύτερο δυνατό μέλλον. Το ζήτημα είναι πώς το προσεγγίζουν, με ποια μέσα, ποιες πολιτικές και ποιες συμμαχίες. Και σίγουρα, οι καλύτερες λύσεις δεν έρχονται με θεωρητική αντιπαραβολή στοιχείων και ασκήσεις επί χάρτου αλλά με σύγκριση πραγματικών δεδομένων. Πού υπάρχει υψηλότερος δείκτης ευζωίας, στις χώρες της Ε.Ε. ή στην Κούβα; Πού υπάρχουν μεγαλύτερες ανισότητες πλούτου, στην Ισπανία ή στη Βραζιλία; Δυστυχώς, ενώ τα ερωτήματα αυτά μέχρι πριν από λίγα χρόνια έμοιαζαν για τους περισσότερους από εμάς ρητορικά, στην παρούσα χρονική στιγμή μοιάζουν να πρέπει να απαντηθούν ξανά επί της ουσίας.
Αυτά που υπογράφονται από τον Ελληνα πρωθυπουργό για να επιτευχθεί η συμφωνία με την Ε.Ε. δεν θα είναι όλα ευχάριστα. Και βεβαίως δεν θα αποφύγει την κριτική –εσωκομματική και μη– για αθέτηση προεκλογικών υποσχέσεων σε αρκετά ζητήματα. Ομως, αυτά που θα καλούνταν να υπογράψει σε περίπτωση μη υπογραφής συμφωνίας και συνεπαγόμενης εξόδου από το ευρώ, θα ήταν τρις χειρότερα. Το ζήτημα για έναν πρωθυπουργό είναι να έχει τη δύναμη να αποφασίσει το καλύτερο (ή το λιγότερο κακό), και να έχει το σθένος να υπερασπιστεί την απόφασή του. Οταν έρθει η ώρα μηδέν –και είμαστε ήδη σε αυτήν– πρέπει να αποφασίσεις να πάρεις ή τον έναν δρόμο ή τον άλλο. Κανένας δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Τουλάχιστον, όμως, αποφύγαμε τα αγκάθια, γιατί δεν θα τα αντέχαμε, όντας ήδη ξυπόλυτοι…
Ο Ελληνας πρωθυπουργός έχει ήδη αποδειχθεί πως είναι και έξυπνος και ευέλικτος. Επιπλέον, είναι ο μόνος πολιτικός που προσωποποιεί την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον. Πιστεύω ότι την υπογραφή του στο τρίτο μνημόνιο πρέπει απαραίτητα να τη συνοδέψει και με κάτι άλλο εάν θέλει να μείνει στην ιστορία ως ένας ηγέτης του επιπέδου του Ελ. Βενιζέλου. Πρέπει να πείσει και να εμπνεύσει τον ελληνικό λαό ότι ήρθε η ώρα μας, ότι ήρθε η ώρα να δουλέψουμε συστηματικά με πάθος και στόχους. Πρέπει να πείσει τον λαό του ότι δεν υπάρχει καμία συνωμοσία εναντίον μας, ότι δεν μας ψεκάζουν, ούτε μας εκβιάζουν συστηματικά κάποιοι κακοί, ότι δεν είναι όλοι οι άλλοι κουτοί και εμείς οι έξυπνοι. Οσο ο πρωθυπουργός λέει απλά ότι υποχρεώθηκε να υπογράψει μια συμφωνία που δεν θέλει, τόσο λειτουργεί παρελκυστικά. Ηρθε η ώρα να προτάξει το δικό του σχέδιο ανασυγκρότησης της χώρας λέγοντας αλήθειες: «Ναι, είμαστε η αριστερά και ήρθαμε στην εξουσία για να κάνουμε τη μεγάλη αλλαγή. Ελάτε τώρα όλοι μαζί να γίνουμε σοβαρό κράτος, σοβαρή χώρα. Ελάτε να γίνουμε πρότυπο για όλους τους τυραννισμένους λαούς του κόσμου». Προτεραιότητα για τη χώρα είναι το κτίσιμό της σε ισχυρούς θεσμούς, οι οποίοι θα αποτελέσουν τους πυλώνες ενός αξιόπιστου κρατικού οικοδομήματος. Ενός κράτους που οραματίστηκε ο Ιω. Καποδίστριας αλλά εμποδίστηκε από τους κήρυκες του πελατειακού συστήματος, του λαϊκισμού και της διαφθοράς, οι οποίοι μπόλιασαν ολόκληρες γενιές με τέτοιου είδους πρακτικές. Ο Τσίπρας είναι ο μόνος σήμερα που μπορεί να εμπνεύσει και να αλλάξει αυτό το κλίμα που τόσα χρόνια έχει εγκατασταθεί στη χώρα και μας τραβάει προς τα κάτω. Ο κόσμος σιχαίνεται τον παλαιοκομματισμό και ο τωρινός πρωθυπουργός είναι ο μόνος που έχει τη λαϊκή νομιμοποίηση να μας βγάλει από το τέλμα.
Είναι η ώρα του Τσίπρα. Τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις έπρεπε μόνοι μας να τις είχαμε ξεκινήσει το 1981, όταν μπήκαμε στην ΕΟΚ. Την πίστη στις αξίες και στις ικανότητές μας, όμως, έχουμε –με εσένα, Αλέξη Τσίπρα, ως πρωθυπουργό– τη μοναδική ευκαιρία να την εμπεδώσουμε σήμερα. Αυτό είναι πια στα χέρια σου, είναι δουλειά σου να το πετύχεις. Είναι ευθύνη σου να εδραιώσεις αυτή την πίστη και να την κάνεις σημαία όλων μας. Και πιστεύω σε αυτό που ο ίδιος έχεις πει. Οτι δεν είσαι από τους ανθρώπους που αποποιούνται τις ευθύνες τους.