Η ώρα των κομμάτων

Αλέξης Παπαχελάς 16 Σεπ 2012

Η κρίση έχει φέρει τα πάνω κάτω στο πολιτικό μας σκηνικό. Κανείς, μα κανείς, δεν θα μπορούσε να προβλέψει πριν από μερικούς μήνες πόσες σαρωτικές αλλαγές θα έφερνε στα κόμματα και τα πρόσωπα η βαθιά οικονομική κρίση που ζούμε. Πασίγνωστα πρόσωπα εξαφανίσθηκαν από το προσκήνιο και μοιάζουν να έχουν μπει για τα καλά στο χρονοντούλαπο… Τα άκρα ενισχύθηκαν θεαματικά, η ακροδεξιά έχει μια πρωτόγνωρη δυναμική και τα πάλαι ποτέ μεγάλα κόμματα κλυδωνίζονται και μικραίνουν.

Αλλάζουν όμως και οι ρόλοι. Ο Αντώνης Σαμαράς έχει αναδειχθεί εδώ και μερικούς μήνες σε ηγέτη ευθύνης που δεν μασάει τα λόγια του, παίρνει τα ρίσκα του και υποστηρίζει αυτό που θεωρεί καλό για τον τόπο. Ο Βαγγέλης Βενιζέλος μοιάζει να έχει εγκαταλείψει τον ρόλο του υπεύθυνου αστού, κεντρώου πολιτικού, για τον οποίο πριμοδοτήθηκε από ένα κομμάτι του αστικού κόσμου. Οι προσωπικές του φιλοδοξίες ή ανασφάλειες τον κάνουν να αμφιταλαντεύεται επικίνδυνα και δημιουργούν πολλές ανησυχίες για τον ρόλο που θα παίξει στο άμεσο μέλλον όταν θα (ξανα)έλθει η στιγμή των αποφάσεων.

Η κρίση ανέδειξε όμως τις βαθύτερες παθογένειες των κομμάτων. Το τσουνάμι του λαϊκισμού που σάρωσε τη λογική για 30 χρόνια είχε μπερδέψει πολύ τις διαχωριστικές γραμμές και την ιδεολογική ταυτότητα των κομμάτων. Κοιτάξτε πόσο ξεκάθαρα φαίνεται τώρα αυτό. Κάποιοι συνδικαλιστές της Ν.Δ. θα μπορούσαν να ανήκουν στο ΠΑΜΕ ή τον ΣΥΡΙΖΑ. Αν διαβάσεις τις ανακοινώσεις τους, δεν μπορείς εύκολα να καταλάβεις σε ποιο αντισυστημικό κόμμα ανήκουν ακριβώς. Ανετα θα περίμενε κανείς μια φωτογραφία του Βελουχιώτη στο γραφείο τους… Προφανώς, και δεν ήταν στη Ν.Δ. γιατί πίστευαν σε ένα κεντροδεξιό, ευρωπαϊκό, φιλελεύθερο κόμμα. Σε μια παρεούλα ένιωθαν ότι ανήκαν που τους βόλευε, προστάτευε τα προνόμιά τους, έβρισκε δουλειές για τα παιδιά τους και κάπου εκεί τέλειωνε η ιστορία. Αλλα πάλι «στελέχη» θα μπορούσες να πεις ότι εύκολα θα τα κατέτασσες ανάμεσα στους οπαδούς της Χρυσής Αυγής, ιδιαίτερα μάλιστα τα απομεινάρια της πρώιμης εποχής του κ. Σαμαρά που δεν θέλησαν να τον ακολουθήσουν στον δρόμο της ευθύνης και της λογικής.

Φαίνεται δηλαδή πια ότι οι διαχωριστικές γραμμές δεν υπήρχαν τόσο πολύ ανάμεσα στα κόμματα, όσο ανάμεσα στις δυνάμεις του λαϊκισμού, του εθνικισμού, της ακρότητος και τις φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις του υπεύθυνου πατριωτισμού και της κοινής λογικής. Μήπως και το ΠΑΣΟΚ δεν έπεσε θύμα των δικών του ρηγμάτων και ιδεολογικών μετώπων; Οι συνδικαλιστές του βρήκαν τον φυσικό τους χώρο στον ΣΥΡΙΖΑ. Ευτυχώς που υπάρχει ασφαλώς και η ΔΗΜΑΡ, όχι ως «δεκανίκι» κανενός, αλλά ως απάγκιο λιμάνι των ώριμων πολιτών που νιώθουν ορφανοί ανάμεσα στην ακρότητα και στις σκληρές επιλογές που επιβάλλει το Μνημόνιο.

Ποιος είναι τώρα ο κίνδυνος; Αν η Ν.Δ. από τη μία και το ΠΑΣΟΚ και η ΔΗΜΑΡ από την άλλη δεν ανασυγκροτηθούν άμεσα με νέα πρόσωπα, νέες αντιλήψεις διακυβέρνησης και νέο στίγμα πολιτικής ηθικής, η πλειοψηφία θα περάσει στην άλλη πλευρά. Πρέπει να γίνουν «καλά» κόμματα, με φρέσκους και καθαρούς ανθρώπους, όχι λινάτσες της φαυλότητος και κατεψυγμένους τηλεμαϊντανούς. Μόνο αυτό μπορεί να τα διασώσει εν όψει των δύσκολων αποφάσεων που θα κληθούν σύντομα να λάβουν. Αν δεν το κάνουν, μην αποκλείετε τίποτα, ούτε εκείνο το περίφημο σενάριο ενός παλαιού πολιτικού που λέει ότι «αν δεν αλλάξουν μυαλά τα αστικά κόμματα, κοίτα μην δείτε τον ΣΥΡΙΖΑ κυβέρνηση και τη Χρυσή Αυγή αξιωματική αντιπολίτευση»…