Από όλες τις αναλύσεις, εξηγήσεις, ερμηνείες, οιωνοσκοπίες που επιχείρησαν να διαπεράσουν το μυστήριο της δεύτερης απόφασης για την Κύπρο, τρεις λέξεις-θραύσματα, που ειπώθηκαν στο περιθώριο των συσκέψεων, δίνουν ίσως το κλειδί. Για εφεξής «μοντέλο» διαχείρισης κρίσεων έκανε λόγο, πριν το πάρει, διόλου πειστικά, πίσω, ο Πρόεδρος του Γιούρογκρουπ. Με «καζίνο» παρομοίωσε την οικονομία της Κύπρου ο Γάλλος Υπουργός Οικονομικών. «Καλούς μαθητές», που τους ζηλεύουν οι (πολλοί) λιγότερο καλοί, χαρακτήρισε τη χώρα του ο Γερμανός ομόλογος του. Τρεις λέξεις που προδίδουν τρεις επιλογές: αλλαγής φιλοσοφίας στις «διασώσεις» (χωρίς καμία πολιτική συνεννόηση), ηθικολογικής αντιμετώπισης της οικονομίας (όψιμης όσο και επικίνδυνης), πατερναλισμού ιησουϊτικού τύπου (μέσω του διαχωρισμού των κρατών σε καλά και κακά και του κολασμού των κακών στο όνομα του «καλού»).

Η απόφαση της νύχτας της 25ης Μαρτίου δεν έχει σχέση με την οικονομία –ή έχει, με την έννοια της διάλυσης κάθε κανόνα της. Υπήρξε μια απόφαση αμιγώς πολιτική και έχει πολιτικές συνέπειες: τη θέσπιση του κανόνα «(και) ο καταθέτης πληρώνει» (με προοπτική σύντομα να φύγει το «και») και τη μετακίνηση, αν όχι εξάλειψη, των ορίων μεταξύ «επενδυτή» (του οποίου οι κινήσεις ενέχουν από τη φύση τους ρίσκο) και «καταθέτη» (που κανονικά έψαχνε την ασφάλεια αλλά αίφνης φορτώνεται με ρίσκο που δεν του αναλογεί)΄ τη θέση εν αμφιβόλω του κατεξοχήν ενωσιακού θεμελίου της ελευθερίας των συναλλαγών και της στήριξης της τραπεζικής λειτουργίας στην «πίστη»΄ την (πολύ βαθύτερη από ό,τι με την Ελλάδα) υπονόμευση της κοινοτικής αλληλεγγύης, της ιδέας της μεταφοράς πόρων από τους έχοντες στους αναγκαιούντες (ασχέτως μεγέθους και «μαθητικών επιδόσεων»), των πολιτικών κατακτήσεων της κρίσης, όπως ο Μόνιμος Μηχανισμός Στήριξης (τον οποίο ο Πρόεδρος του Γιούρογκρουπ ευχήθηκε να μην χρειαστούμε πια ποτέ) και της τραπεζικής ένωσης (η ουσία της οποίας πάει περίπατο από τη στιγμή που αλλάζει λογική όλο το τραπεζικό σύστημα).

Με αυτά τα δεδομένα, η συζήτηση για το αν το πρώτο σχέδιο (που περιείχε και «κούρεμα» για τους «εγγυημένους καταθέτες») ήταν καλύτερο ή χειρότερο από το δεύτερο (που ουσιαστικά οδηγεί σε εξαφάνιση την κυπριακή οικονομία) χάνει πολλή από τη σημασία της. Το πρώτο δεν μπορούσε να γίνει δεκτό, γιατί έσπαγε την πίστη στις τράπεζες, το δεύτερο δεν έπρεπε να προταθεί, γιατί γιατρεύει σκοτώνοντας. Το ίδιο άγονη (αν και για λόγους δημοκρατίας πρέπει να λάβει χώρα) είναι η συζήτηση για τα λάθη του κυπριακού «μοντέλου» και της κυπριακής ηγεσίας (που ήταν και στις δύο περιπτώσεις πολλά) και οι οιμωγές για την έλλειψη συσχετισμών που θα μπορούν να κοντράρουν το γερμανικό οδοστρωτήρα (που βαδίζει από νίκη σε νίκη αλλά ετοιμάζεται να πατήσει τον εαυτό του). Αυτό που έχει, νομίζω, σημασία είναι ότι εκεί που η Ευρώπη πήγαινε να ενωθεί μέσα από την κρίση, έσπασε τα μούτρα της και ράγισε τις καρδιές των πολιτών της. Έναν μόλις χρόνο πριν από εκλογές, μπροστά στις οποίες όλοι κάνουν ότι μπορούν για να ενδυναμώσουν το διπλό δηλητήριο της αδιαφορίας και του αντιευρωπαϊσμού.

Το «μοντέλο» αποδεικνύεται Φρανκενστάιν. Το «καζίνο» θα κλείσει, αλλά υπάρχουν τόσα άλλα για να μετακομίσουν τα κεφάλαια και να διαιωνιστεί το σύστημα που ξαφνικά ανακαλύψαμε ότι είναι σάπιο. Και οι «καλοί μαθητές» σε λίγο θα έχουν ως ακροατές της ευφυΐας και της αρετής τους μόνο τους απέναντι τοίχους. Μένει ίσως λίγος καιρός να τα σκεφτούν αυτά οι Ευρωπαίοι όσο προσπαθούν να καταλάβουν τι πλήγμα επέφεραν σε μια μικρή χώρα και σε ένα μεγάλο πολιτικό σχέδιο.