Πήγα με τα παιδιά μου στο γήπεδο, να δούμε το ντέρμπυ Παναθηναϊκός – Ολυμπιακός. Ο μεγάλος, 10 ετών, που γνωρίζει τα στοιχειώδη της μπάλας, γελούσε με αυτά που έβλεπε εντός του γηπέδου. Ο μικρός,6 ετών, έκλαιγε όταν άρχισαν οι μολότωφ και τα δακρυγόνα, γιατί είναι μικρός αλλά όχι ηλίθιος για πιστέψει ότι είναι βεγγαλικά για την Ανάσταση. Ο ηλίθιος μάλλον ήμουν εγώ που επέλεξα ένα ντέρμπυ για «γέλια και για κλάματα», εντός και εκτός γηπέδου.
Να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους.Υπάρχει βία που τροφοδοτείται ή υποδαυλίζεται από ποδοσφαιριστές, όταν κάνουν κωλοτούμπες, σαν τον Ιωάννη Μελισσανίδη για να πάρουν ένα φάουλ, ένα πέναλτι, ένα ευνοϊκό σφύριγμα . Υπάρχει ανοχή στη βία από τους ποδοσφαιριστές, οι οποίοι στρογγυλοκάθονται στα παχυλά συμβόλαιά τους και δεν κάνουν τίποτα απολύτως. Για παράδειγμα, θα περίμενε κανείς από τους ποδοσφαιριστές, κυρίως από «εμβληματικές» φυσιογνωμίες που έχουν κατακτήσει το Euro, να τολμήσουν να αποχωρήσουν από το γήπεδο όταν οι δικοί τους οπαδοί βρίζουν τη μάνα συναδέλφων τους της αντίπαλης ομάδας. Αλλά δεν το κάνουν πότε διότι υπάρχει ρήτρα στο χρυσό συμβόλαιό τους. Και ως γνωστόν η σιωπή είναι χρυσός!
Υπάρχει η βία που τροφοδοτείται από οπαδικούς δημοσιογράφους, τσιράκια μεγαλοπαραγόντων, οι οποίοι ελέγχουν μέσα ενημέρωσης. Μάλιστα αρκετοί από αυτούς τους δημοσιογράφους ουδεμία σχέση έχουν με το ποδόσφαιρο, ούτε καν σε «τεχνικό» επίπεδο. Η μόνη σχέση τους με τη μπάλα εξαντλείται στην…αερόμπαλα που μας αγόραζαν οι γονείς μας.
Και τέλος υπάρχει η βία των οπαδικών στρατών, οι οποίοι εκτός από φαντάρους για την «πρώτη γραμμή του πυρός» διαθέτουν αξιωματικούς και βεβαίως στρατηγούς. Αλήθεια, γιατί πρέπει οι διοικήσεις μεγάλων ΠΑΕ να συνομιλούν με τους πολεμοχαρείς ηλίθιους των οργανωμένων συνδέσμων; Προφανώς οι 10 χιλιάδες ανεγκέφαλοι έχουν μεγαλύτερη «στρατηγική» σημασία από τους υπόλοιπους εκατοντάδες χιλιάδες φιλάθλους. Όπως είπε ο Γκαίτε, ο έξυπνος άνθρωπος μπορεί να αλλάξει γνώμη, ο ηλίθιος ποτέ!
Αλλά ποιοι είναι αυτοί που προκαλούν τα επεισόδια; Οσοι είχαν την εμπειρία να βρεθούν κάποια στιγμή κοντά τους θα συμφωνήσουν. Είναι συναισθηματικά και διανοητικά ευάλωτοι νεαροί- πάντως χωρίς δική τους ευθύνη- που ζουν και αναπνέουν όχι για το ποδόσφαιρο αλλά για την ομάδα. Η ομάδα γίνεται το οξυγόνο στην οικογενειακή και συναισθηματική ασφυξία και πολλές φορές ο οπαδικός Σύνδεσμος γίνεται χρηματοδότης της οικονομικής τους ασφυξίας. Είχα κάποτε γνωρίσει έναν νεαρό που είχε αναγάγει σε υπαρξιακό πρόβλημα αν θα προλάβαινε να αναρρώσει ο Ριβάλντο για να παίξει την Κυριακή. Και για να είμαστε μέσα στα πράγματα, μόλις λίγη ώρα μετά τα επεισόδια στο ΟΑΚΑ, τρεις χιλιάδες οπαδοί του Ολυμπιακού επεφύλαξαν αποθεωτική υποδοχή στην ομάδα τους! Σαν να μην είχε συμβεί τίποτα. Και να είστε βέβαιοι ότι αναλόγως θα έπρατταν και αφιονισμένοι οπαδοί του Παναθηναϊκού.
Αυτή είναι η τροφική αλυσίδα της βίας. Ομάδα, οργανωμένοι, μέσα ενημέρωσης, μεγαλοπαράγοντες, που στην πλειονότητά τους είναι και επιφανείς παράγοντες της οικονομικής ζωής. Μπορεί να σπάσει η αλυσίδα; Μόνο αν κοπούν οι κρίκοι όλοι μαζί, διαφορετικά ο ένας θα κρατάει τον άλλο. Και είναι προφανές ότι κάποιοι κρίκοι είναι ατσάλινοι.
Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι αυτός ο στρατός των οργανωμένων είναι μεταφερόμενη επίλεκτη ταξιαρχία. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί, αν δεν έχει χρησιμοποιηθεί, από φασιστοειδείς οργανώσεις. Η ομάδα τώρα μπορεί να λέγεται Παναθηναϊκός, Ολυμπιακός. Αύριο όμως θα είναι η «original Ελλάδα», «ο Μαρμαρωμένος Βασιλιάς», ο «Μέγας Αλέξανδρος» και δεν συμμαζεύεται.
Κάποιοι λένε, μάντρωσε τους νεαρούς σε ένα γήπεδο και άφησέ τους να σκοτωθούν κατά την άποψη κάποιων φουτουριστών ότι ο πόλεμος είναι υγεία επειδή θα επικρατήσουν οι λιγότερο βλάκες. Και απολίτιστη προσέγγιση και λανθασμένη διότι τα παληκάρια αυτά είναι «αδέρφια», ο ένας έχει ανάγκη τον άλλον για να επιβιώσει. Το αίσθημα της αυτοσυντήρησης υπερισχύει της ηλιθιότητας. Αλλους πρέπει να «μαντρώσουμε», αλλά εκεί η Πολιτεία πετά τη μπάλα στην εξέδρα.
Αλλά τότε γιατί πάμε εμείς στο γήπεδο; Η αλήθεια είναι και μη κρυβόμαστε ότι για 90 λεπτά η «αμόρφωτη» ψυχή επικρατεί της λογικής. Ταυτιζόμαστε με την ομάδα και εκείνη τη στιγμή δεν υπάρχουν ούτε άνεργοι, ούτε η μουρμούρα της συζύγου στο σπίτι, ούτε ο προϊστάμενος. Εκείνη τη στιγμή νιώθουμε εμείς αφέντες, γινόμαστε προπονητές, καταστρώνουμε συστήματα και σχέδια μάχης στο γήπεδο. Όλα αυτά για ενενήντα λεπτά, άντε και όταν πας καφενείο, στο γραφείο για κάνεις καζούρα ή να υποστείς καζούρα. Είναι η «αρρώστια» των 90 λεπτών.
Ένα άλλο ερώτημα που τίθεται είναι αν είμαστε και εμείς ηλίθιοι επειδή παίρνουμε τα παιδιά μας στο γήπεδο. Ναι είμαστε, αν τα πηγαίνουμε μόνο στο γήπεδο. Υπάρχουν και θέατρα και μουσικές παραστάσεις και παρουσιάσεις βιβλίων. Υπάρχει και το σχολείο. Υπάρχει;
Κάτι τελευταίο, επίσης σημαντικό. Το κανάλι που μετέδιδε τον αγώνα δεν έδειξε τα όσα εκτυλίχθηκαν διότι δεν ήθελε να δυσφημήσει το άθλημα, να τροφοδοτήσει τη βία και διάφορα άλλες σαχλαμάρες. Eχω μια απορία: Γιατί τότε το ίδιο κανάλι μέσω του History channel δείχνει εικόνες από τις θηριωδίες στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο;
Ο Μιχάλης Πολυδώρου είναι δημοσιογράφος