Αν η πρόοδος μιας χώρας εξαρτάται από το τί έχουν στο κεφάλι τους οι πολίτες της, αν «εκ των γραμμάτων γεννάται η προκοπή, με την οποίαν λάμπουν τα ελεύθερα έθνη» (Σύνταγμα του Ρήγα), αν η απροσάρμοστη νεοελληνική ιδιορρυθμία παράγεται από τα ελληνορθόδοξα αφηγήματα περί πολεμικής αρετής, εθνικής μοναδικότητας και σύνδεσης έθνους-εκκλησίας, τότε, η μη υποταγή της παιδείας στις «ιδεολογικές κατευθύνσεις του ελληνοχριστιανικού πολιτισμού» γίνεται κορυφαία προτεραιότητα ενός προοδευτικού προγράμματος διακυβέρνησης. Τότε, η αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος, βάσει του οποίου χειραγωγείται η εκπαίδευση, είναι η ύψιστη μεταρρύθμιση.
Το άρθρο 16 επιβάλλει τους σκοπούς της παιδείας, μεταξύ άλλων την «ηθική και πνευματική αγωγή» και την «ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης». Πηγάζει από το εμφυλιοπολεμικό κλίμα του 1947 (όπως τεκμηριώνει ο Ν. Αλιβιζάτος στο έξοχο βιβλίο του «Πέρα από το 16»). Είναι η αποστολή αυτή του κράτους συμβατή με την έννοια του ελεύθερου και υπεύθυνου πολίτη, είναι άραγε απαραίτητη μια ανώτερη δύναμη (Α. Ανδριανόπουλος) για να διαμορφώνει την προσωπικότητά του;
Επιπλέον, το άρθρο 16, ακολουθώντας τα Συντάγματα της Χούντας («δεν πρέπει να ομιλώμεν περί ανοίγματος της ανωτάτης εκπαιδεύσεως προς τους ιδιώτας», Γ. Παπαδόπουλος, 1968), επιβάλλει το χαρακτήρα των πανεπιστημίων ως νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου. Ο κρατισμός των κομμάτων της Μεταπολίτευσης, απέκλεισε το 1975, μέσω του νέου Συντάγματος, κάθε ιδιωτική πρωτοβουλία που θα παρείχε ανώτατη εκπαίδευση και επομένως κάθε ανταγωνισμό με τα κρατικά πανεπιστήμια. Πόρρω απέχει από τη νεωτερική ιδέα ότι οι πολίτες δικαιούνται να δημιουργούν ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα (γαλλικό επαναστατικό Σύνταγμα του 1795!). Αν σκοπός ήταν η παροχή του δημόσιου αγαθού της μόρφωσης σε όλους, προφανώς η κάλυψη των διδάκτρων με υποτροφίες θα αρκούσε.
Παραδόξως, ο αναχρονισμός του άρθρου 16, πνευματικού τέκνου των πιο συντηρητικών δυνάμεων του τόπου, ακόμα ζει και βασιλεύει, αφού ευτύχησε να βρει τη φανατική και διαχρονική στήριξη του υποτιθέμενου προοδευτικού χώρου, από το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου μέχρι την Άκρα Αριστερά και από τη Μεταπολίτευση μέχρι το 2015.