Το κείμενο αυτό, μπορεί ο αναγνώστης

να το θεωρήσει και ως απλή νοητική άσκηση

(thought experiment).  Το αν θα πάρει και

πραγματική υπόσταση, θα εξαρτηθεί εν πολλοίς

από την βιολογική αντοχή του γράφοντος, ίσως

και από τις αντιδράσεις των προς ους απευθύνεται.  

Με το κείμενό μου προτείνω μια μέθοδο δράσης των απελπισμένων εραστών της σοσιαλδημοκρατίας και προαναγγέλλω την πρώτη ενδεχομένως πειραματική εφαρμογή της. Μπορεί να είναι παράδοξη, αλλά δεν είναι αστεία. Ελπίζω να φανεί από την πράξη.

Παρατηρείς με αγωνία την ιδεολογική και πολιτική σου παράταξη να αδυνατεί να συνδεθεί με την πραγματικότητα, να βουλιάζει μέσα σε ένα αφόρητα αυτάρεσκο καριερισμό μικρού αριθμού στελεχών, να μη στοχάζεται για το μεγάλο όραμα που δίνει αξία στην ύπαρξή της και να εξαερώνεται μέσα από έναν ακραία κυνικό ανταγωνισμό του λαϊκιστή εκλογικού αντιπάλου της. Τι κάνεις τότε;

Άλλος συνιστά την επίμονη γκρίνια προς τα άνω. Άλλως συνιστά φυγή και αναθεώρηση, αλλά δεν λέει προς τα πού ακριβώς. Κι άλλος λέει, κάτσε σπίτι σου κι αν θεωρείς τον εαυτό σου διανοούμενο, γράφε, γράφε, γράφε μέχρι σκασμού γιατί, τουλάχιστο στο ιστορικό μέλλον, κάποιος θα ανακαλύψει την σοφία σου και θα σε πληρώσει τα αναδρομικά με πληθωρική δόξα.

Τα έχω ακούσει όλα, τα έχω παιδέψει στο νου μου άυπνος αρκετές νύχτες, τα έχω ψάξει στη βιβλιοθήκη μου, στο Google, σε ανταλλαγές σκέψεων με συναδέλφους και ομότεχνους, αλλά τίποτε δεν με έχει βολέψει.

Μόνο που πριν λίγες βδομάδες μου καρφώθηκε στο νου μια απορία: Πώς και γιατί εμφανίστηκαν αυτοί οι τρομοκράτες που έχουμε ονομάσει με κάποια περιφρόνηση «μοναχικούς λύκους»; Και πρώτα- πρώτα τι ακριβώς είναι ένας τέτοιος «μοναχικός λύκος»; Μήπως, άραγε, είναι και ένα πρότυπο που μπορεί να είναι χρήσιμο και πέρα από την απεχθή ισλαμική τρομοκρατία;

Νομίζω, λοιπόν, ότι ήδη είμαι μάλλον έτοιμος να προσθέσω μία ακόμη εναλλακτική στάση στον παραπάνω κατάλογο που μου έχουν αρχικά προτείνει οι φίλοι και συνομιλητές μου. Ναι, και γιατί ο ανικανοποίητος να μη γίνει «μοναχικός λύκος» για χάρη της παράταξής του; Παράδοξο; Απαράδεκτο; Μάταιο; Για ας το δούμε κάπως πιο συστηματικά.

Μοναχικός λύκος γίνεται κάποιος που αποφασίζει να ενεργήσει στα πλαίσια της πίστης ή της ιδεολογίας του με αυτόνομο τρόπο επειδή δεν έχει αντικειμενική δυνατότητα ένταξης σε οργανωτική δομή του «πολέμου» του. Για στάσου, λοιπόν. Τέτοιοι αυτόνομοι μαχητές υπήρξαν σε πολλές περιστάσεις αγώνων και αντιπαραθέσεων. Δεν είναι καθόλου αποκλειστικό προνόμιο των ισλαμιστών, ούτε καν της τρομοκρατίας γενικά. Κάθε άλλο.

Μοναχικοί λύκοι ήταν οι μικρές ομάδες των παρτιζάνων που μάχονταν ανορθόδοξα τον εχθρό στον τελευταίο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αλλά μήπως δεν ήταν μοναχικοί λύκοι εκείνοι οι αναθεωρητές του ιδεολογικού τους δόγματος,  που έβαλαν σε κίνδυνο την ελευθερία ή ακόμη και της ζωή τους χωρίς την παραμικρή δέσμευση σε οργανώσεις και άλλες πραγματικές ή νοητές δομές πλήθους οπαδών; Κι αμ’ πώς; Μοναχικός λύκος δεν είναι ο κάθε τέως «τρελός» επιστήμονας η φιλόσοφος που κρίνεται λογικός εκ των υστέρων και καθυστερημένα, αναδρομικά από όσους αναγνωρίσουν τελικά την σημασία των ιδεών του; Μοναχικός λύκος δεν είναι άραγε και εκείνος που μεταφορικά προτάσσει το στήθος του με τόλμη σε μια καινοτόμα πρακτική που μπορεί να προταθεί για μίμηση μέχρι να γίνει αποτελεσματική;

Νομίζω ότι, τελικά, η φυσιογνωμία και ο ρόλος του μοναχικού λύκου είναι χρήσιμη, ίσως και απαραίτητη, κάθε φορά που  το εύρος ενός αγώνα είναι τέτοιο ώστε η περιορισμένη καθοδηγητική δομή δεν επαρκεί ή δεν είναι ικανή να στηρίξει τις ευκαιρίες για τακτικές κατακτήσεις. Να το, λοιπόν, που πλησιάζουμε, με λογικό τρόπο, στο συγκεκριμένο ζήτημα που ότι, για τον εαυτό μου τουλάχιστο, πιστεύω ότι έχω λύσει. Θα ακολουθήσω την διαίσθησή μου και ταυτόχρονα το προτείνω ως πρακτική πολιτικής δράσης όπου δει.

Μοναχικός Λύκος και για την Σοσιαλδημοκρατία; Γιατί όχι;

Πώς θα ήταν ένας «μοναχικός λύκος» που τα παίρνει επάνω του για τη σωτηρία της δικής του ιδεολογικής ακεραιότητας, όταν βλέπει ότι η καθοδηγητική του δομή στις προσπάθειες για Σοσιαλδημοκρατική  πολιτική αποδείχνεται ανεπαρκής (ας πούμε, για παράδειγμα, το ΚΙΝΑΛ). Δηλαδή, πως θα φανταζόμασταν ένα σοσιαλδημοκράτη «μοναχικό λύκο» και σε τι θα ήταν χρήσιμος;

Πρώτα να δούμε πώς και πότε ανακύπτει η ανάγκη για σοσιαλδημοκράτες «μοναχικούς λύκους»  Μετά θα εξετάσουμε το πώς ενεργεί και σε τι ακριβώς αποβλέπει ο μοναχικός λύκος στην ειδική αυτή περίπτωση. Και, τέλος, θα στοχαστούμε για το πώς η καθοδηγητική δομή μπορεί να αξιοποιήσει την προσφορά των μοναχικών λύκων για να του καταργήσει ή να τους στείλει σε τιμητική εφεδρεία.

Πότε γεννιέται ο σοσιαλδημοκράτης μοναχικός λύκος.

Δύο φαίνεται ότι είναι οι λόγοι που μπορεί να εξωθήσουν ένα, κατά τα άλλα, ειρηνικό σοσιαλδημοκράτη στον ρόλο του «μοναχικού λύκου». Ο πρώτος, όταν ύστερα από φιλότιμο βάσανο του μυαλού του καταλήξει ότι ο οργανωμένος χώρος του έχει λασπώσει σε βάλτο αδυναμίας να παράγει την απαιτούμενη για την συγκυρία σοσιαλδημοκρατική πολιτική, αλλά η πολιτική του συνέπεια δεν του επιτρέπει να διαχωρίσει τη θέση του από κομματικό σχήμα της παράταξης. Ακόμη και αν τον σπρώχνουν στην έξοδο (περίπτωση Β. Βενιζέλου και άλλων ήσσονος αναγνωρισιμότητας οπαδών και στελεχών ).

Ο δεύτερος λόγος προκύπτει όταν σε συγκεκριμένο επίπεδο και τομέα πολιτικής αντιλαμβάνεται ότι λείπει ο στελεχιακός καταλύτης που μπορεί να ενεργοποιήσει τις τοπικές πολιτικές δυνάμεις προς μια πρακτική τοπική έκφραση της σοσιαλδημοκρατικής πλατφόρμας. Δηλαδή, όταν διαπιστώνει ότι το κόμμα του δεν έχει προβλέψει σωστά την χωροταξική διάταξη των αναγκαίων πολιτικών στελεχών. Τότε ο ανήσυχος ιδεολόγος βγαίνει στο ξέφωτο ως «μοναχικός λύκος», αλλά όχι με την βλέψη να ηγηθεί τελικά της αγέλης, αλλά απλώς για να βάλει φωτιά στα τόπια και να αφήσει τις εξελίξεις που θα προκληθούν να ενεργοποιήσουν τις κανονικές διαδικασίες για τον σχηματισμού τοπικού ενεργού σοσιαλδημοκρατικού πυρήνα. Ο μοναχικός λύκος στην περίπτωση αυτή πρέπει να πείθει ότι η παρέμβασή του δεν σχετίζεται με καμία δική του ηγετική προοπτική, ώστε να μη διεγείρει τις άκαρπες ηγετικές έριδες που συνήθως είναι και η αιτία του βαλτώματος στις μικρές τοπικές κοινωνίες.

Μερικές φορές, όπως και στην συγκεκριμένη όπου θα αναφερθώ ακροθιγώς παρά κάτω, μπορεί να συντρέχουν και οι δύο παραπάνω λόγοι. Τότε, ο μοναχικός λύκος πρέπει να αναμετρήσει ψύχραιμα, πόσο ισχυρά είναι τα δόντια και η κραυγή του.

Πώς ενεργεί και σε τι ακριβώς αποβλέπει ο μοναχικός λύκος

Το «σε τι αποβλέπει» ο μοναχικός λύκος, νομίζω ότι περιγράφηκε επαρκώς στην προηγούμενη παράγραφο. Ο αναγνώστης μπορεί να εμπλουτίσει το θέμα με τις δικές του σκέψεις. Το «πώς ενεργεί», όμως, χρειάζεται μια πιο αναλυτική περιγραφή πέρα από την απάντηση που έρχεται σχεδόν αυτόματα στη γλώσσα μας, ότι δηλαδή, «ενεργεί ανάλογα με τις περιστάσεις». Δεν διαφωτίζει σχεδόν καθόλου το ζήτημα μια τέτοια γενικολογία. Για να μη απεραντολογούμε, αντί για γενική θεωρητική  αναφορά στην ουσιώδη απάντηση, θα εξηγήσω τη σκέψη μου ένα συγκεκριμένο παράδειγμα.

Το παράδειγμα

Ας υποθέσουμε ότι ζεις σε μια νησιωτική κοινότητα και διαπιστώνεις με έκπληξη ότι σε μόνιμη βάση, δηλαδή διαχρονικά, αδυνατεί να συλλάβει τις ευκαιρίες και τις προκλήσεις που οι προνομιακοί πόροι της (υλικοί και άυλοι) της προσφέρουν για μια περίπου θεαματική εν δυνάμει οικονομική και κοινωνική πρόοδο. Διερωτάσαι, γιατί συμβαίνει αυτό; Στην αρχή ικανοποιείσαι με την γενική σου θεώρηση του ζητήματος στα πλαίσια της γνώσης που έχουμε για τις λεγόμενες κλειστές ή ημίκλειστες κοινωνίες και την προβληματική σχέση τους με την εκ των έξωθεν καινοτομία. Καταπίνεις τόνου σχετικού  βιβλιογραφικού υλικού, αλλά μενεις ανικανοποίητος. Λίγο αργότερα, και αφού είσαι σαφώς δεσμευμένος από την ιδιαίτερη σχέση σου με τον τόπο και τους ανθρώπους σου, καταλαβαίνεις ότι μια γενική  θεωρητική εξήγηση δεν σου αρκεί. Σε βασανίζει ο άδηλος χρόνος αναμονής των «φυσικών εξελίξεων».

Γιαυτό σκαλίζεις τα πράγματα βαθύτερα και ευρύτερα και βλέπεις ότι σε μερικές γνώριμες εξ ίσου κλειστές κοινωνίες, η ιστορία αλλιώς εξελίχθηκε και βρέθηκαν καβάλα στο κύμα της προόδου με μεγάλη επιτυχία.  Τι έγινε σε αυτές; Πολύ γρήγορα, αν έχεις επαρκή εφόδια αναλυτικής μεθόδου, βλέπεις ότι το κοινό στοιχείο σε όλες τις «εξαιρέσεις» είναι ένα και μοναδικό: Κάπου στην διαδρομή τους, κάτι λειτούργησε ως «σοκ» που ταρακούνησε το κλειστό σύστημα και άνοιξε τον δρόμο για να πάρει η τέως αδρανής μικροκοινωνία την φόρα προς την εξέλιξη και ανάπτυξη (δεν ταυτίζονται οι έννοιες). Σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις, το σοκ προκλήθηκε από «εξωγενές» γεγονός, αλλά δεν θα σας ζαλίσω με αποδεικτικά παραδείγματα επειδή δεν γράφω εδώ διδακτικό εγχειρίδιο, αλλά απλό διεγερτικό πολιτικό κείμενο. Όποιος θέλει μπορεί να ψάξει στην ιστορία των success  stories νησιών όπως τα εμβληματικά Μύκονος και Σαντορίνη.

Να που βρήκαμε, λοιπόν, κάποια άκρη στο φαινομενικό αδιέξοδο. Πρέπει και στη συγκεκριμένη να βρούμε τον κατάλληλο τρόπο για να προκαλέσουμε το «σοκ εκκίνησης» όπως μπορούμε τώρα να το ονοματίσουμε. Τώρα ως σοσιαλδημοκράτες, ας σκεφτούμε και για το συμφέρον της παράταξης.

Θα πρέπει να αναζητήσουμε ένα σοκ που θα είναι ταυτόχρονα αποτελεσματικό και επαγωγό για την ιδεολογική προώθηση της ιδέας της σοσιαλδημοκρατίας. Να τι προτείνω προσωπικά ως μία από περισσότερες εναλλακτικές τακτικές, παίρνοντας υπόψη ότι καλούμε να ενεργήσω ως «μοναχικός λύκος» δηλαδή ως υπεύθυνος πολίτης χωρίς τη παραμικρή θεσμική κάλυψη. Ιδού, λοιπόν, εν περιλήψει το σχέδιο:

1. Διαλέγω θέμα και τρόπο που είναι του χεριού μου (δηλαδή ζώνομαι τους «δυναμίτες» που αντέχει το στήθος μου). Στη συγκεκριμένη περίπτωση επιλέγω μια σοκαριστική παρέμβαση που μπορεί να έχει διαδοχικές επιπτώσεις στην διαχείριση ενός τομέα αναγκαίου για την όποια εξέλιξη του νησιού. Συγκεκριμένα αναφέρομαι στον τομέα των μεγάλων και πολυδάπανων δημοτικών έργων που καταλήγουν συνήθως σε νεκρό εγκατεστημένο κεφάλαιο. Το φαινόμενο δεν αποτελεί απλώς σπατάλη δημόσιων πόρων αλλά επιπλέον (α) αποκαλύπτει σοβαρή ανεπάρκεια σχεδιασμού στις υποδομές, (β) εκτρέπει σε αναζήτηση φτηνών υποκατάστατων λύσεων, δηλαδή στρέφει την κοινωνία προς τα πίσω αντί να την ωθεί προς τα εμπρός, και τέλος (γ) συνεπάγεται μεγάλο εναλλακτικό κοινωνικό κόστος, καθότι  δαπανά πολύτιμους κοινωνικούς πόρους σε έργα αλυσιτελή στερώντας την χρηματοδότηση από έργα καλλίτερης επιλογής. Εδώ φαίνεται η αντιδραστική όψη του τοπικού σχεδιασμού: Αντί να επιδιώκει στο μέγιστο κοινό συμφέρον, αίρεται και φέρεται από κρυφές μικροσκοπιμότητες, τις οποίες εύκολα θα μπορούσαμε να αποκαλύψουμε, αλλά δεν είναι του παρόντος.
2. Γίνομαι απόλυτα συγκεκριμένος, αλλά ταυτόχρονα ανοίγω ολόκληρο κεφάλαιο για διαδοχικές μεταρρυθμίσεις. Ο κατάλογος των αποδεικτικών της παθογένειας, στο παράδειγμά μας, είναι μεγάλος, αλλά εγώ αρκούμε στα σημαντικότερα που είναι τα εξής:
   1. Έχει εγκατασταθεί βιολογικός καθαρισμός στην πρωτεύουσα του νησιού, και επί χρόνια τώρα δεν μπορεί να πιστοποιηθεί η λειτουργικότητά του ώστε να παραλειφθεί από τον εργολάβο, επειδή ουσιαστικά παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα, σε σημείο που αναγκάζει θιγομένους πολίτες να ζητούν την κατάργησή του και την και αναζήτηση «εναλλακτικών λύσεων» για την διαχείριση των υγρών λυμάτων της πόλης. Με λίγα λόγια εκατομμύρια Ευρώ, πεταμένα χωρίς κανείς να αναλαμβάνει την ευθύνη της σπατάλης.
   2. Δύο υπό κατασκευή «πολιτιστικών μεγάρων» χωρίς κανένα σχέδιο για την αντιμετώπιση των δαπανών λειτουργίας και συντήρησης. Η πρόβλεψε προφανώς είναι ότι θα φθαρούν με τον χρόνο μέχρις αχρηστεύσεως, όπως συμβαίνει με αρκετά ακίνητα του Δήμου ήδη.
   3. Κατασκευή δύο κλειστών κολυμβητηρίων στα όρια του Δήμου, εκ των οποίων το μεν πλησιέστερο έμεινα ημιτελές και ο ολόκληρος ο μεταλλικός εξοπλισμός του εκλάπη από περιφερόμενους εμπόρους παλιοσίδερου, ο δε δεύτερος, στη πόμενη μεγαλύτερη κωμόπολη του νησιού, εγκαινιάστηκε αλλά ποτέ δεν λειτούργησε, με αποτέλεσμα να λιμνάσουν τα νερά του και να γίνουν εστία κουνουπιών για τα οποία διαμαρτύρονται οι γείτονες.  Μελέτη και πρόγραμμα λειτουργίας, ανύπαρκτο.
   4. Κατασκευή ΧΥΤΑ σε περιοχή με το όνομα Βυθίσματα, εξ αιτίας των μόνιμων κατολισθήσεων του εδάφους (!), ο οποίος πράγματι και καταστράφηκε ολοσχερώς από μεγάλη κατολίσθηση. πριν καν λειτουργήσει,
   5. Κατασκευή άλλου ΧΥΤΑ, κοντά στην πρωτεύουσα, ο οποίος στη διάρκεια της σύντομης λειτουργίας του καταστράφηκε στην ουσία από διαδοχικές πυρκαγιές και τώρα λειτουργεί ως απλή χωματερή υγειονομικής ταφής. Αιτία είναι ότι δεν είχε προβλεφτεί αποτελεσματικό σύστημα πρόληψης και κατάσβεσης αυταναφλέξεων που αποτελούν κανόνα για αυτού του είδους τις εγκαταστάσεις.
   6. Ανέγερση Μουσείου Ναυπηγικών και Ναυτικών Τεχνών Αιγαίου, το οποίο παραμένει χωρίς αποτελεσματικό σύστημα βιώσιμης διαχείρισης και επί του παρόντος στηρίζεται από εθελοντές. Η πρόβλεψη είναι, ότι όταν θα περατωθεί το τεχνικό μέρος του έργου, οι απαιτούμενες δαπάνες λειτουργίας θα είναι απαγορευτικές και το μουσείο θα κλείσει πριν καν λειτουργήσει.

3. Σε τι ακριβώς αποβλέπει τελικά η παρέμβαση του «μοναχικού λύκου». Ο τελικός σκοπός της παρέμβασης είναι, να οδηγηθούν τα πράγματα της τοπικής πολιτικής, έξω από τα πλαίσια του πελατειακού οπορτουνισμού, και να αποδειχτεί εμπράκτως και με συγκεκριμένες ενέργειες πώς μπορεί να αρθρωθεί μια σοσιαλδημοκρατική έκφραση τοπικής πολιτικής, που υπακούει στο «κοινό συμφέρον», δηλαδή που εκφράζει μιαν αντίληψη εξυπηρέτησης του κοινωνικού συνόλου και όχι συναθροιζομένων αποσπασματικών μικροσυμφερόντων. Απαραίτητη προϋπόθεση της εξυπηρέτησης του κοινωνικού συμφέροντος είναι βέλτιστη χρήση των δημόσιων πόρων, ώστε να μη σπαταλούνται για την δημιουργία απλώς αθέμιτων και ευκαιριακών ατομικών ωφελημάτων (πχ. Δουλειές για τους εργολάβους). Στην ανάλυσή μου προτείνεται η υπόθεση εργασίας, ότι «κάθε σπατάλη κοινωνικού πόρου αποτελεί αφαίμαξη από το δυναμικό της κοινής ευημερίας και πηγή κοινωνικά αθέμιτων προσόδων». Τα παραδείγματα που έχουν επιλεγεί προσφέρονται σε απτή ανάλυση μορφών σπατάλης και οδηγούν σε προτάσεις αντίστοιχων μεταρρυθμίσεων στη λειτουργία της τοπικής αυτοδιοίκησης. Το κοινό στοιχείο για όλες τις περιπτώσεις είναι η τραγική έλλειψη συστήματος ορθολογικής αξιολόγησης των δημοτικών προτεραιοτήτων και σχεδιασμού των έργων. Σε όρους σοσιαλδημοκρατικής ιδεολογίας, η παθογένεια αυτή στην ουσία αποτελεί κραυγαλέα παραμόρφωση της λαϊκής βούλησης για τις κοινωνικές υποδομές, ώστε αντί να εξυπηρετείται το κοινό συμφέρον με ήθος κοινωνικής υπευθυνότητας, παρασύρεται σε αποδοχή μηχανισμών δημιουργίας αθέμιτων ευκαιριακών προσόδων.
4. Πώς έχουν αναλυτικά οι επιμέρους στόχοι;
   1. Στην περίπτωση του Βιολογικού Καθαρισμού, στόχος είναι να αποκαλυφθούν όλα τα σφάλματα μελέτης, σχεδιασμού, δημοπράτησης και επίβλεψης, ώστε να αναδειχτεί η ανάγκη πλήρους αναδιοργάνωσης του τρόπου με τον οποίο χειρίζεται ο Δήμος τα μεγάλα έργα του. Τελικός σκοπός είναι να αναλυθούν τα σφάλματα και οι δομικές αδυναμίες ώστε να αποτελέσουν τη βάση μεταρρύθμισης των αντίστοιχων συστημάτων.
   2. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις, ό έλεγχος αποβλέπει στην αποκάλυψη των αδυναμιών οργάνωσης και διαχείρισης σημαντικών επενδύσεων του Δήμου και η ανάδειξη εναλλακτικών μεθοδολογιών και αντίστοιχης οργάνωσης.
5. Ποια είναι μέθοδος παρέμβασης του μοναχικού λύκου; Ο μοναχικός λύκος εφαρμόζει την μόνη μέθοδο που ταιριάζει στο είδος του, δηλαδή τα τακτική του «αιφνίδιου σοκ» από εκεί που δεν το περιμένεις. Παρά το ότι μπορεί να φαίνεται αντιφατικό να περιγράφεις προκαταβολικά δημόσια το σχέδιο σου σε μια τέτοια περίπτωση, ο μοναχικός λύκος οφείλει να τηρήσει τον απαράβατο κανόνα της διαφάνειας που πρέπει να εφαρμόζεται στην πολιτική δραστηριότητα στα πλαίσια της δημοκρατίας. Ιδού, λοιπόν το σχέδιο δράσης σε μορφή διαδοχικών βημάτων:
   1. Βήμα 1^ο Ονοματίζει  τα ζητήματα που θεωρεί ότι πρέπει να ερευνηθούν ως χαρακτηριστικά ατελούς σχεδιασμού, και ζητεί, για το σημαντικότερο ως αρχή,  δημοσίευση κρίσιμων πληροφοριών, για να μπορεί ό κάθε πολίτης να μπει στην ουσία του προβλήματος αν έχει το σχετικό ενδιαφέρον.
   2. Βήμα 2^ο Σε περίπτωση δημοσίευσης, επιχειρεί μια πρώτη ερμηνεία των πληροφοριών και θέτει ζήτημα στο Δήμο με την ερώτηση «τι σκοπεύει να κάνει εν προκειμένω». Σε περίπτωση που δεν δημοσιεύονται τα αιτούμενα στοιχεία προχωρεί κατ’ ευθείαν στο Βήμα 3^ο.
   3. Βήμα 3^ο Προσφεύγει στον Γενικό Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης ( τώρα στην διάδοχό του Ενιαία Αρχή Διαφάνειας ) και, με την απαιτούμενη τεκμηρίωση από τα διαθέσιμα στοιχεία, ζητεί την διενέργεια διοικητικού ελέγχου επί του προκειμένου.
   4. Βήμα 4^ο Με βάση το πόρισμα του ελέγχου, εισηγείται δομικές μεταρρυθμίσεις του συστήματος σχεδιασμού, κατασκευής και διαχείρισης δημοτικών έργων, θέτοντας τις προτάσεις του στο Δημοτικό Συμβούλιο ως ενδιαφερόμενος πολίτης και σε δημόσιο διάλογο όπου προσφέρεται σχετική ευκαιρία.

Ο μοναχικός λύκος, επιφυλάσσεται του δικαιώματός του, να ακολουθήσει τα παραπάνω βήματα εκ παραλλήλου και για τις άλλες επισημασμένες περιπτώσεις, ή να προχωρήσει διαδοχικά σε αυτές. Αυτό θα εξαρτηθεί από τις εξελίξεις της σοκαριστικής επέμβασής του.

Πώς η καθοδηγητική δομή μπορεί να αξιοποιήσει την προσφορά των μοναχικών λύκων: Σε πρώτη φάση, μπορεί να υιοθετήσει την «επίθεση» του μοναχικού λύκου, όπως για παράδειγμα η Αλ Κάϊντα αναδέχεται τις ανάλογες ενέργειες και τις εντάσσει έτσι στην τακτική της (προς θεού στην περίπτωσή μας δεν μιλώ για δυναμίτες και αίμα, αλλά για απλή περίπτωση ισομορφικής τακτικής, ε!).

Σε επόμενη και πιο επεξεργαζόμενη φάση, καλό θα είναι να μελετηθεί η τακτική των μοναχικών λύκων ως εναλλακτική τακτική, στις περιπτώσεις όπου η αποτελεσματικότητα των τοπικών ή θεματικών οργάνων κρίνεται λιποβαρής. Για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, η συγκεντρωμένη σοφία των σοσιαλδημοκρατών διανοουμένων στην Αθήνα και κατά τι σε άλλα μεγάλα αστικά κέντρα, και ο ποταμός των μεγάλων αναλύσεων σε κεντρικά έντυπα και βιβλία, καθώς και οι ξύλινες κομματικές εγκύκλιες που δεν λενε τίποτα επί της ουσίας, ποσώς φτάνουν στον λαό της επαρχίας. Εκεί όλα ζυμώνονται σε ένα παχνί ημιπληροφόρησης, ερασιτεχνικού ξερολισμού, τρόλ και προετοιμασμένου fast food αμφιβόλου ποιότητος και προφανών σκοπιμοτήτων που προσφέρουν τα εμπορικά μέσα εθνικής και τοπικής ενημερότητας. Μήπως, λοιπόν, είναι καιρός να καταλάβουν οι «επάνω» ότι πρέπει τουλάχιστο να σπείρουν μερικούς μοναχικούς λύκους ανά την υπνώτουσα επικράτεια για να ζωντανέψουν τα αίματα?

Μη με ρωτήσετε τώρα, το πώς μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο. Δεν ξέρω, ούτε θέλω να προχειρολογήσω. Αλλά αν θέλετε την οποιαδήποτε οργανωμένη συμμετοχή μου σε μια αναζήτηση μεθόδων και πρακτικής, πρόθυμα θα πω το «ναι». Το μόνο που ξέρω είναι ότι η εφαρμογή μιας τέτοιας τακτικής δεν είναι ανέφικτη και θα προσπαθήσω να το αποδείξω.

Γιαυτό, θα συνεχίσω τη δική μου πορεία στο δάσος ως μοναχικός λύκος μέχρι να με καλέσει η αγέλη ή να με φάει κάποιος αδίστακτος κυνηγός.