Μικροϊστορίες των επιστημών και της φιλοσοφίας

—του Γιώργου Θεοχάρη—

Παρασκευή 25 Οκτωβρίου 1946, 8.30 μ.μ. Στο Gibbs Building του King’s College στο Cambridge, στην αίθουσα H3, έχουν ήδη συγκεντρωθεί τα μέλη του MoralScience Club για να ακούσουν τη διάλεξη του επισκέπτη καθηγητή Karl Popper με τίτλο: «Υπάρχουν φιλοσοφικά προβλήματα;» Ανάμεσα στους περίπου τριάντα παρευρισκόμενους βρίσκεται ο πρόεδρος της λέσχης Ludwig Wittgenstein και ο Bertrand Russell. Το θέμα της διάλεξης ακούγεται μάλλον ακίνδυνο, αλλά ο ασυμπάθητος Popper το έχει προσεκτικά επιλέξει για να προκαλέσει τον αχώνευτο Wittgenstein. Θα τα καταφέρει; (Σιγουράκι!)

Προς τι το μίσος και ο αλληλοσπαραγμός, όμως; Οι Wittgenstein και Popper μοιράζονταν κάποια κοινά χαρακτηριστικά: ήταν και οι δύο εβραϊκής καταγωγής (αλλά όχι Εβραίοι στο θρήσκευμα) Βιεννέζοι, εγκαταστημένοι στην Αγγλία· έντονες προσωπικότητες και οι δύο, δύσκολοι άνθρωποι· και φιλόσοφοι. Μέχρι εδώ, όμως, οι ομοιότητες – από κει και πέρα, χαώδεις διαφορές. Ο Wittgenstein ήταν η αδιαμφισβήτητη ιδιοφυΐα τού Trinity College, o απρόθυμος κυρίαρχος της φιλοσοφίας στο Cambridge· ο Popper είχε ταλαιπωρηθεί σχεδόν μία δεκαετία στο Πανεπιστήμιο της Νέας Ζηλανδίας μέχρι να βρει θέση στο LSE. Ο Wittgenstein ήταν ήδη θρύλος, αλλά μόνο στο φιλοσοφικό σινάφι – ο ενήμερος μορφωμένος αναγνώστης τον αγνοούσε· ο Popper, υπό αυτή την έννοια, ήταν αναγνωρισμένος σε ευρύτερη κλίμακα, κυρίως λόγω του τότε πρόσφατου και επιτυχημένου βιβλίου του Η Ανοιχτή Κοινωνία και οι Εχθροί της, όπου περνούσε από τη φιλοσοφική μηχανή του κιμά τον Πλάτωνα, τον Hegel και τον Marx, κατηγορώντας τους ως θιασώτες του ολοκληρωτισμού. Οι φιλοσοφικές τους διαφορές ήταν αγεφύρωτες. Ο ένας θεωρούσε ότι ο άλλος δεν έκανε καν φιλοσοφία. Αμοιβαία έχθρα και περιφρόνηση, χωρίς να έχουν συναντηθεί ποτέ. Συναντήθηκαν για πρώτη και τελευταία φορά στη ζωή τους εκείνη την Παρασκευή. Και παραλίγο να έρθουν στα χέρια…

Διαβάστε τη συνέχεια στο dim/art