Υπάρχουν κλέφτες και κλέφτες. Εκείνοι που κλέβουν παράνομα και οι άλλοι που κλέβουν… νόμιμα, δίχως συνέπειες, δίχως κίνδυνο να υπάρξει αστυνομική παρέμβαση, δικαστική εμπλοκή… Κάποιες διατάξεις και κάποια… παραθυράκια νόμου υπάρχουν για να επιτρέπουν σε επαγγελματικές συντεχνίες να κλέβουν αβέρτα και με τη βούλα.
Για να μη σας κρατάω σε αγωνία σας «θυμίζω» το πολύ απλό: Φωτοτυπίες! Ας πάμε όμως σε παραδείγματα πειρατείας στο χώρο τής δισκογραφίας, της ελληνικής βεβαίως, για να δούμε την κατάσταση στην οποία βασίζεται η πτώχευση του επαγγέλματος του συνθέτη μουσικής και στις δυο περιπτώσεις: τραγουδοποιού και στιχουργού από τη μια, λόγιας σύνθεσης από την άλλη. Παλαιότερα λεγόταν «κασετοπειρατεία» στην εποχή που δέσποζε η κασέτα ως μέσον μαζικής μουσικής ακρόασης. Στην ουσία εξελίχθηκε σε κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας και το αδιάντροπο ξεκίνημα της κλοπής κόπου και αδιαφορίας τού ευρύτερου μαζικού κοινού προς δημιουργό-στιχουργό-τραγουδιστή, εταιρία δίσκων κλπ. Η κλοπή των ηχογραφημάτων συνέχιζε απτόητη να δρα, δίχως ουσιαστική αντίδραση από τις ελεγκτικές αστυνομικές αρχές, παρόλο που γινόντουσαν καταγγελίες από τους εισπρακτικούς φορείς ΑΕΠΙ και ΕΜΣΕ, οι οποίες κατάγγελλαν και τα τεράστια ποσά των χαμένων φορολογιών τα οποία έχανε το ελληνικό δημόσιο από την πειρατεία… Εποχή ’70, ’80. Οι προειδοποιήσεις ήταν φωνή βοώντος εν τη ερήμω. Ο έλεγχος υπήρξε ανεπαρκής. Έμοιαζε με… σήμα που άνοιγε πόρτες για να δημιουργηθεί η… κουλτούρα τής κλοπής ήχου και εικόνας.
Από τις συνήθεις φωτοτυπίες, φτάσαμε στις «νόμιμες» (πιο νόμιμες δεν γίνεται) πράξεις κλοπής. Υπήρξαν μάλιστα εταιρείες παραγωγής δίσκων που παρήγαγαν συγχρόνως και αντιγραφικά μηχανήματα κασέτας, CD και DVD !!! Περίεργη όντως επιχειρηματική ιδέα μιας εταιρείας που φροντίζει να κλέβει αυτό που παράγει η ίδια… Τα περισσότερα σπίτια αγόρασαν τέτοια μηχανήματα και η κλοπή πάει σύννεφο…
Ωστόσο, η νόμιμη κλοπή έμελλε να… θριαμβεύσει ακόμα περισσότερο με τη δημιουργία και την ανάπτυξη του διαδικτύου. Η λέξη «κατεβάζω» αντικατέστησε τη λέξη «κλέβω». Το ιντερνετικό πάρτι τής κλοπής όλο και περισσότερο διογκώνεται, με τους ευρωπαϊκούς εισπρακτικούς Οργανισμούς να διασκέπτονται για να βρεθεί λύση για αυστηρότερο έλεγχο των πωλήσεων της αγοράς τής ηχογράφησης και της εικόνας.
Και να είναι μόνο αυτό; Εδώ βλέπουμε συνεχώς άλλους τύπους κλοπής, υψηλού επιπέδου, που εκδικάζονται, που βγαίνουν τελεσίδικες καταδίκες εις βάρος των πρωταγωνιστών για κατάχρηση ή απώλεια δημόσιου χρήματος από αμέλεια (πχ βλέπε Λαγκάρντ) να στέκονται μπροστά στις κάμερες όλου του κόσμου με ένα τεράστιο χαμόγελο, με στην τρελή χαρά, θαρρείς και τους δίνουν εύσημα…
Αυτό δείχνει την άνεση και τη συμφιλίωση με την «κουλτούρα» τής κλοπής από ένα ισχυρό στέλεχος ανώτατου αξιώματος του ΔΝΤ! Είναι γεγονός πως αυτό αντανακλά και σε επίπεδο διαφορετικών κοινωνικών στρωμάτων. Άνθρωποι εμπλεκόμενοι σε οικονομικά σκάνδαλα, καταχραστές ξένων περιουσιών, φυλακίζονται για ένα μικρό διάστημα, αποφυλακίζονται και δεν χάνουν την ευκαιρία να κάνουν δηλώσεις στις κάμερες μέσα στην τρελή χαρά…
Η κουλτούρα τής κλοπής έχει εισχωρήσει και φοβούμαι πως έχει ριζώσει στο ευρύτερο κοινωνικό υποσυνείδητο. Δύσκολα μπορεί να ανατραπεί αυτή η πραγματικότητα.
Οι νέες γενιές, περίπου από το 1990 και μετά, έχουν βαθιά στη συνείδησή τους πως δίσκοι και ταινίες δεν αγοράζονται, αλλά «κατεβαίνουν» διαδικτυακά, δηλαδή κλέβονται δίχως να δίνουν λογαριασμό σε κανέναν, δίχως διατυπώσεις και περεταίρω συνέπειες. Δεν πάει καν ο νους τους πως το τραγούδι είναι οργανωμένη μουσική φόρμα με συνθέτη, στιχουργό, ερμηνευτή, ορχήστρα, studio ηχογράφησης, παραγωγή, φορολογίες, διανομή, διαφήμιση, μια αλυσίδα ανθρώπων που εργάστηκε, κοπίασε, ξόδεψε. Η ορχηστρική μουσική, με μεγάλες ή μικρότερες ορχήστρες, μαέστρους και σολίστες είναι επίσης μια περιπέτεια για να παραχθεί. Η παραγωγή μιας κινηματογραφικής ταινίας είναι πιο πολυέξοδη, καθότι το ανθρώπινο και το μηχανικό υλικό είναι πολυπληθέστερο. Το κόστος τεράστιο. Με αυτά ως δεδομένα βγαίνει εύκολα το συμπέρασμα πως η κλοπή των κατεβασμάτων παραβιάζει και ακυρώνει πνευματικά δικαιώματα (δηλαδή τις αμοιβές των δημιουργών), των συγγενικών δικαιωμάτων (δηλαδή των συμμετεχόντων μουσικών-ερμηνευτών), των μέσων παραγωγής, των εταιρειών δίσκου και εικόνας. Κοινώς, χάνεται ολόκληρο το ποσό των αμοιβών κάθε συμμετέχοντος εργασιακού κλάδου…
Η σύντομη περιγραφή αυτής τής πραγματικότητας δεν θα μεταπείσει κανέναν από τους «πειρατές», επαναλαμβάνω κλέφτες δημιουργίας, οι οποίοι θα αδιαφορήσουν παντελώς για την κουλτούρα τής κλοπής. Η ίδια η ισχύουσα δομή τής παντός είδους πνευματικής κλοπής που διαχέεται όλο και περισσότερο στις νέες γενιές, εκπαιδεύει έναν ολόκληρο κόσμο στο να αδιαφορεί για τα πρόσωπα που παράγουν δημιουργήματα. Αυτό έχει ως άμεση συνέπεια να συνεχίζεται με ταχύτατους ρυθμούς η φτωχοποίηση των Ελλήνων δημιουργών.
Δυσκολεύομαι να φανταστώ μια κοινωνία που είναι εξαρτημένη από την τεχνολογική ανάπτυξη (λίγες είναι αυτές που δεν είναι προς το παρόν), να αλλάζει τη στάση της απέναντι στην κουλτούρα της κλοπής. Οι κοινωνίες έτσι θα πορευτούν. Με αποτέλεσμα ο κλέφτης (δεν βρίσκω άλλο καταλληλότερο επίθετο) να επιθυμεί να αποκτήσει το δημιούργημα για να προστεθεί στη συλλογή του μια και είναι τόσο εύκολη η κλοπή του…
Οι θεσμικοί υπεύθυνοι στο ΥΠΠΟ, στο υπουργείο Οικονομικών, στις φορολογικές αρχές, στις διωκτικές αρχές και αλλού, δεν διαθέτουν την παραμικρή συνείδηση πάνω στο θέμα των πνευματικών προϊόντων και τη διαχείρισή τους, αφήνοντας ξέμπαρκο το όλο σύστημα, επιτρέποντας την παντός είδους κλοπή πνευματικών προϊόντων να εισβάλει τόσο επιθετικά, με τόση βουλιμία…
Εν κατακλείδι: έχουμε εξελιχθεί όλοι σε κλέφτες προϊόντων πνευματικής ιδιοκτησίας.
Το κατανοούμε ;