Εκτός από τη χώρα μας, υπάρχει και ο άλλος κόσμος και οι γειτονικές, με την ευρεία έννοια, χώρες, στις οποίες συμβαίνουν σημαντικές εξελίξεις.
Το Ιράν, ύστερα από πολυετείς διαπραγματεύσεις κατέληξε σε συμφωνία με τις ΗΠΑ και τις άλλες πέντε πυρηνικές δυνάμεις, για τον έλεγχο του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης.
Στην Ουκρανία, συνεχίζονται οι μεγάλες διαδηλώσεις, επειδή ο πρόεδρος, ο διαβόητος Γιαννουκόβιτς, «πειθόμενος» από τον Πούτιν, ανέβαλε, δηλαδή ακύρωσε τη συμφωνία οικονομικής συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Και τα δύο γεγονότα έχουν πολλαπλές αναγνώσεις και αβεβαιότητες. Όμως σηματοδοτούν κάποιες, όχι τυχαίες, κοινές αναζητήσεις.
Το Ιράν, μετά την πολύκροτη θητεία του Αχμανινετζάτ, με την επίταση του αυταρχισμού αλλά και της οικονομικής απομόνωσης, αναζητεί διεξόδους επιστροφής στην ομαλότητα και στις διεθνείς διαδικασίες. Και αυτό φαίνεται να είναι επιλογή τόσο της νέας ηγεσίας του μετριοπαθούς προέδρου Ρουχανί, όσο και της ισχυρής θρησκευτικής εξουσίας του αγιοταλάχ Χαμενεϊ. Η συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα, η οποία προήλθε μετά από πολύμηνη μυστική διπλωματία με τις ΗΠΑ, θα επηρεάσει σίγουρα τις εσωτερικές εξελίξεις και το ασφυκτικό οικονομικό κλίμα στο οποίο έχει οδηγήσει η πολιτική της απομόνωσης το ανελεύθερο καθεστώς της Τεχεράνης. Αν η νέα εξουσία αντέξει να υλοποιήσει τη συμφωνία, θα πρέπει να κάνει και τα βήματα εκδημοκρατισμού που εκ των πραγμάτων προκύπτουν. Είναι μια αναπάντεχη θετική εξέλιξη για ένα λαό που είναι ο πιο ώριμος να λειτουργήσει σε δημοκρατικό πλαίσιο από τους λαούς της Μέσης Ανατολής.
Η συμφωνία θα έχει επιπτώσεις σε όλη τη γκάμα των φιλοϊρανικών καθεστώτων και ομάδων πίεσης της Μέσης Ανατολής, αρχής γενομένης από το Συριακό. Αλλά και στους αντιπάλους της Τεχεράνης δημιουργεί προβλήματα. Ήταν επομένως λογικό να προκαλέσει ντόμινο αντιδράσεων σε βασικούς παίκτες του στάτους κβο της Μέσης Ανατολής, από το Ισραήλ του θορυβώδους Νετανιάχου, ως την πιο προσεκτική Σαουδική Αραβία. Ίσως ερμηνεύεται καλύτερα τώρα η στάση των ΗΠΑ στον τρόπο προσέγγισης της κρίσης της Συρίας, όσον αφορά και τα χημικά όπλα. Όλα βέβαια είναι εύθραυστα, αλλά πρώτη φορά την τελευταία δεκαετία, μια αχτίδα ομαλοποίησης με προοπτικές διανοίγεται στη ζώνη των διαρκών καταιγίδων, τη Μέση Ανατολή. Οι ΗΠΑ του Μπαράκ Ομπάμα, με άλλα λόγια, με τις πρωτοβουλίες του, ανιχνεύουν νέους δρόμους ομαλοποίησης και ειρηνικών εξελίξεων στη Μέση Ανατολή, υπερκερνώντας σε ένα βαθμό τις ανησυχίες των διαρκών συμμάχων τους. Στην προοπτική χτισίματος μιας άλλης, «ήπιας» ηγεμονίας, προσαρμοσμένης στους καιρούς μας.
Διαφορετικής τάξης είναι οι μεγάλες ειρηνικές διαμαρτυρίες στην Ουκρανία. Μια καθημαγμένη χώρα, επιμένει επί μέρες να διαδηλώνει για την υποστήριξη μιας πρώτης, όχι και τόσο σημαντικής συμφωνίας οικονομικής συνεργασίας με την ΕΕ, η οποία βρίσκεται στο ναδίρ της δημοφιλίας και αξιοπιστίας της. Είναι ένα κίνημα ανεξαρτησίας από την μεγάλη Ρωσία του αυταρχικού Πούτιν, ο οποίος κρατά εκβιαστικά και τις στρόφιγγες του φυσικού αερίου. Είναι βέβαια και η πληθυσμιακή σύνθεση στην Ουκρανία και άλλα χαρακτηριστικά της εποχής της Σοβιετικής Ένωσης που αγνοούμε, αν και επηρεάζουν την εσωτερική της κατάσταση. Συμβαίνουν όλα αυτά. Αλλά το σημαντικό εδώ είναι οι μεγάλες προσπάθειες των πολιτών της Ουκρανίας να κρατήσουν ανοικτούς τους ορίζοντες με την ΕΕ, ελπίζοντας σε ένα πιο ελεύθερο πολιτικό και πολιτιστικό βίο για τη χώρα τους. Ίσως εδώ, της οικονομίας, παρά τις δυσκολίες, προηγείται η θέληση των πολιτών της Ουκρανίας για ένα πιο ελεύθερο, πιο δίκαιο, πιο δημοκρατικό, τελικά πιο ευρωπαϊκό καθημερινό βίο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, παρά την εσωστρέφεια που την διακατέχει και την αδυναμία της να παρακολουθήσει τις εξελίξεις, παραμένει φορέας αυτών των προσδοκιών για τους λαούς.
Συνδέοντας τα δύο γεγονότα, θα μπορούσε να επισημάνει κανείς, ιδιαίτερα για τις μεγαλύτερες γενιές, ότι η Δύση επιστρέφει (μάλιστα προσκαλούμενη) και πάλι όχι για μια δεύτερη νεοαποικιακή ρεβάνς, αλλά ως φορέας ελεύθερου βίου και ειρηνικών, δημοκρατικών εξελίξεων.