—του Βασίλη Γουδέλη*—

Η άνθιση του γαλλικού κινηματογράφου στις αρχές της δεκαετίας του 1920 ονομάσθηκε «πρώτη γαλλική πρωτοπορία». Από το 1915 έως το 1925 ο παγκόσμιος κινηματογράφος είχε κάνει άλμα αποκαλύπτοντας όλες τις δυνατές στην εποχή αυτή αφηγηματικές και τεχνικές δυνατότητές του: σύνθετη αφήγηση που παρέπεμπε στη δομή του μυθιστορήματος, γρήγορο μοντάζ, παραμορφώσεις, διπλοτυπίες κλπ. Βέβαια ο Μελιές είναι ο πρόδρομος πολλών τεχνικών η πατρότητα των οποίων  δυστυχώς δεν του αποδίδεται πάντα. Η γαλλική avant-garde οικειοποιήθηκε τις τεχνικές ανακαλύψεις και βαπτίσθηκε στις καινούργιες ιδέες του ευρωπαϊκού μοντερνισμού στα μέσα της δεκαετίας του 1910, που άρχισε να εμφανίζεται σ’ όλες τις Τέχνες. Οι βασικές τεχνοτροπίες που δημιουργήθηκαν στον πρωτοποριακό γαλλικό κινηματογράφο κατά τη δεκαετία του ’20 είναι δύο: ο ιμπρεσιονισμός και ο υπερρεαλισμός.

Η πρώτη τεχνοτροπία εκφράσθηκε από σκηνοθέτες οπως ο Λουί Ντελίκ, ο Αμπέλ Γκανς, η Ζερμέν Ντιλάκ κ.α. Ως έννοια ο ιμπρεσιονισμός αποδίδει την προσπάθεια σύλληψης εκ μέρους του καλλιτέχνη μιας «εντύπωσης» από ό,τι καταγράφει το μάτι τη συγκεκριμένη στιγμή. Ο όρος αυτός πρωτοχρησιμοποιήθηκε από τους γάλλους ζωγράφους του 19ου αιώνα και προήλθε από τον πίνακα του Μονέ «Εντύπωση: Ανατολή του ήλιου», έργο του 1872. Το κίνημα των ιμπρεσιονιστών ζωγράφων ήταν μια αντίδραση στην ακαδημαϊκή διδασκαλία και τη συμβατικότητα καθώς και στην άποψη του Ρομαντισμού ότι η Τέχνη πρέπει να μεταδίδει έντονα συναισθήματα. Η επιθυμία των ιμπρεσιονιστών να κοιτάξουν τον κόσμο με μια νέα ματιά και αμεσότητα ενισχύθηκε από την εφεύρεση της φωτογραφίας και από τις επιστημονικές εφευρέσεις πάνω στο χρώμα και στο φως. Προσπαθώντας οι ιμπρεσιονιστές να αιχμαλωτίσουν τις επιδράσεις του φωτός στην ύπαιθρο, μεταμόρφωσαν τη ζωγραφική χρησιμοποιώντας έντονα χρώματα και στοιχειώδεις πινελιές που έμοιαζαν ανορθόδοξες ή και ανατρεπτικές για τους παραδοσιακούς καλλιτέχνες.

Ο Λουί Ντελίκ ήταν κριτικός κινηματογράφου, εμπνευστής των κινηματογραφικών λεσχών και αυτός που πρωτομίλησε στην Ευρώπη για τον λυρισμό και την γοητεία των παραγνωρισμένων γουέστερν της εποχής. Ως σκηνοθέτης με ταινίες όπως «Η σιωπή» του 1920, «Ο πυρετός» του 1921, «Η γυναίκα από το πουθενά» του 1923, «Η πλημμύρα» του 1924 κ.α. πρότεινε μια αισθαντικότητα μέσα από τη χρήση των νέων τεχνικών…

Διαβάστε τη συνέχεια στο dim/art

* Ο Βασίλης Γουδέλης είναι φιλόλογος, σκηνοθέτης του κινηματογράφου και ραδιοφωνικός παραγωγός στον Amagi Radio.