Η ?Ανγκελα Μέρκελ (Angela Merkel) έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι της για να καθαρίσει τον δρόμο που οδηγεί στις γερμανικές εκλογές του επόμενου Σεπτεμβρίου από κάθε επανεμφάνιση της ευρωπαϊκής αστάθειας.

.

.

Στην Ιταλία προσπάθησε όσο μπορούσε να ενισχύσει τον Μόντι (Monti). Δεν τόλμησε να πάει πέραν των δηλώσεων εκτίμησης προς το πρόσωπό του, καθώς φοβόταν μήπως προκαλέσει τα αντίθετα αποτελέσματα όπως συνέβη με την κραυγαλέα στήριξή της προς τον Νικολά Σαρκοζί(Nicolas Sarkozy) που συνέβαλε στην ήττα του στις κάλπες, πράγμα που στη συνέχεια την ανάγκασε να συνεργασθεί με τον διάδοχό του Φρανσουά Ολάντ (Francois Hollande). Για να κρατήσει ήρεμες τις αγορές να φτάσει στο σημείο να ακυρώσει τις προβλεπόμενες ποινές για την αποτυχία της Γαλλίας να τηρήσει τις δεσμεύσεις της όσον αφορά την μείωση του ελλείμματός της,επικυρώνοντας μια ακόμα χαλάρωση των κανόνων λειτουργίας της Ευρώπης σε μια επιστολή τηςπρος την «ευρωπαϊκή επιτροπή» (Κομισιόν) όπου απλά επικυρώνει την de facto κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στην Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ισπανία.

.

.

Η στρατηγική της καγκελαρίου απέτυχε. Η αντίδραση των Ιταλών ψηφοφόρων ξανάνοιξε με δραματικό τρόπο τις πληγές της αστάθειας, στην Ιταλία και πέραν αυτής. Όπως ήταν αναμενόμενο, οι αγορές αντεπιτίθενται. Η Ευρώπη τρέμει και για να μειώσει τις ζημιές παριστάνει πως θα θέσει ξανά υπό επιτροπεία την Ιταλία, εκτοπίζοντάς την στην εξωτερική τροχιά εκείνων των κρατών που βρίσκονται υπό παρακολούθηση -Ελλάδα και κομπανία.

.

.

Το πρόβλημα της ένωσης της Ευρώπης

.

.

Αλλά στην πραγματικότητα η κρίση εκλογικής υστερίας της Ιταλίας οδήγησε το κύμα της δυσφορίας να υπερχειλίσει πολύ πέραν των εθνικών της συνόρων. Πλέον θέτει την -διαρκώς διαφεύγουσα- ιδέα της ενωμένης Ευρώπης επί της Λυδίας λίθου ορισμένων αντιφατικών πραγματικοτήτων. Η Ιταλία χώνει την μύτη της στην σβολιασμένη σούπα της Ευρώπης και την ανακατεύει, βγάζοντας στην επιφάνεια όλα της τα προβλήματα.

.

.

Κι αυτό μπορεί να θέσει εκ νέου το ευρώ υπό επανεξέταση. Όχι τόσο λόγω της αναζωπύρωσης του ιταλικού ζητήματος, όσο διότι η Ιταλία, η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία του κλαμπ, βγάζει στην επιφάνεια τα προβλήματα του κοινού νομίσματος που ως σήμερα η Ευρωπαϊκή  Ένωση (ΕΕ) προσπαθούσε να μπαλώσει βιαστικά, ή μάλλον να τα χώσει όπως-όπως κάτω από το χαλί.

.

.

Το αποτέλεσμα της Κυριακής και της Δευτέρας (24-25/2) λέει προφανώς πάρα πολλά για την γενική απόγνωση από την λιτότητα και την φορολόγηση σε μια χώρα γονατισμένη από την ύφεση και την ανεργία. Εκφράζει πάνω απ? όλα την εξέγερση ενάντια στους μανδαρίνους ενός συστήματος το οποίο, αφού αποφάσισε να εντάξει την Ιταλία στην χορεία του κοινού νομίσματος, απέτυχε να κάνει τις επιλογές που όφειλε ώστε η παραμονή της εκεί να είναι ασφαλής. Δεν υπήρξε εκσυγχρονισμός. Δεν υπήρξε φιλελευθεροποίηση ώστε να γίνει η οικονομία της πιο ανταγωνιστική και να εναρμονιστεί με εκείνες των εταίρων της. Το σύστημα δημιούργησε στους Ιταλούς την ψευδαίσθηση πως όλα μπορούσαν να συνεχιστούν όπως πριν, πως τα μονοπώλια (από το μικρότερο ως το ζουμερότερο) θα μπορούσαν να διαιωνίζονται, χωρίς καν να καταβάλλουν κάποιο αντίτιμο για τα προνόμιά τους.

.

.

Αλλά οι Ιταλοί δεν είναι οι μόνοι Ευρωπαίοι που απέτυχαν να εκτιμήσουν σωστά τις συνέπειες της θέσπισης ενός κοινού νομίσματος. Αυτό είναι που γέννησε τα νέα διλήμματα, όπως «περισσότερη ή λιγότερη Ευρώπη;» και «παραμονή ή αποχώρηση από την ευρωζώνη;». Διλήμματα που δεν είναι αποκλειστικά ιταλικά κι εξακολουθούν να είναι ταμπού στα περισσότερα κράτη-μέλη της ευρωζώνης, ακόμα και σε εκείνες τις χώρες που επισήμως διεκδικούν να ενταχθούν σε έναν όμιλο στον οποία άλλοτε πίστευαν βαθιά.

.

.

Πυώδες έλκος

.

.

Κατά την διάρκεια της κρίσης το έλκος συνέχισε να μολύνεται επί δύο χρόνια, ενώ η ευρωζώνη έδειχνε πως δεν διέθετε άλλη απάντηση στην κρίση από το επιβεβλημένο από την Γερμανία δόγμα της λιτότητας και των μεταρρυθμίσεων-σοκ, που όμως απορροφούσε την ανάπτυξη και διάβρωνε την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη. Κι ας μην αναφερθούμε καν στην σθεναρή άρνηση κάθε δημοκρατικής διαδικασίας, στο όνομα, φυσικά της τεχνοκρατικής επιλογής, που υποτίθεται πως ήταν αποτελεσματικότερη.

.

.

Όλα αυτά ενώ το χάσμα βορρά-νότου χειροτέρευε και οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις συνέχιζαν να χάνουν έδαφος στις παγκόσμιες αγορές. Οι θυσίες δεν ευχαριστούσαν κανέναν. Πόσο μάλλον όλους όσοι, σχεδόν παντού, σημείωναν πως «η Ευρώπη βρίσκει λεφτά για να διασώσει τις τράπεζες αλλά όχι για να ενισχύσει την ανάπτυξη και την απασχόληση».

.

.

Οι αγορές από την άλλη, προκειμένου να καθησυχάσουν εκ νέου οι αγορές, χρειάζονται λιγάκι περισσότερη ασφάλεια όσον αφορά το μέλλον και την ενότητα της ευρωζώνης. Θα αποδειχθούν αρκετές οι εγγυήσεις που τους πρόσφερε ο πρόεδρος της «ευρωπαϊκής κεντρικής τράπεζας» (ΕΚΤ)Μάριο Ντράγκι (Mario Draghi); Και ως πότε, τώρα που η Ιταλία άνοιξε πλέον το κουτί της Πανδώρας, θα μπορούν οι πάντες να παριστάνουν πως δεν βλέπουν τα πολλά ανεπίλυτα προβλήματα του ευρώ και της ΕΕ, που βγήκαν πια στην φόρα;

.

.

Επιτάχυνση της ολοκλήρωσης του ευρώ

.

.

Ενώ η λαϊκή συναίνεση για την Ευρώπη καταρρέει παντού στην ήπειρο, είναι ειρωνικό που το κοινό νόμισμα χρειάζεται να αντιμετωπίσει τα εσωτερικά του προβλήματα επιταχύνοντας την ολοκλήρωσή του και επικυρώνοντας την τριπλή ενοποίηση, στον τραπεζικό τομέα, τα δημόσια οικονομικά και την οικονομική πολιτική. Ήρθε η ώρα να αποφασίσει άπαξ δια παντός η ευρωζώνη αν αποδέχεται ένα κοινό μέλλον σε όλα τα επίπεδα, σύμφωνα με το γερμανικό μοντέλο -που σήμερα είναι κυρίαρχο και επεκτατικό.

.

.

Ενόψει των γερμανικών εκλογών και των ευρωεκλογών του 2014, ο σχετικός διάλογος και οι απαραίτητες διαπραγματεύσεις μπήκαν πάγωσαν προσωρινά, μεταθέτοντας για μερικούς μήνες την ώρα της αλήθειας και των επιλογών ανάμεσα στις πάρα πολλές αντιφάσεις από τις οποίες είναι κατασκευασμένη η Ευρώπη. Αλλά η ανησυχία παραμένει, ακόμα και αυξάνει, σε πολλές περιοχές της Ευρώπης. Ακόμα και στην Γαλλία του Φρανσουά Ολάντ.

.

.

Κατά πόσο θα αρκέσει η χαλάρωση των ελέγχων που παραχώρησε η ?Ανγκελα Μέρκελ για να καθησυχάσει μέχρι τον Σεπτέμβριο τις αγορές και να διατηρήσει την ηρεμία; Η Ιταλία σήμανε συναγερμό, με εκκωφαντικό μάλιστα τρόπο. Θα ήταν πολύ ριψοκίνδυνο να αγνοήσουμε αυτό το σήμα κινδύνου. Για την Ευρώπη και όλους τους άλλους.

.

Η Adriana Cerretelli είναι δημοσιογράφος Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ©Il Sole-24 ore