Η Ευρώπη στην εποχή Μακρόν

Αντώνης Τριφύλλης 16 Ιουν 2017

Καθώς ολοκληρώνεται ο ατέρμων εκλογικός κύκλος της Γαλλίας, ο ευρωπαϊκός  μεταρρυθμιστικός προγραμματισμός μπορεί να αρχίσει. Οι Γερμανικές εκλογές έχουν στην ουσία τελειώσει  και οι αναμενόμενες εκλογές σε Αυστρία, Ιταλία και Τσεχία δεν αναμένεται να προκαλέσουν δυσάρεστες εκπλήξεις. Με τον Μακρόν η Γαλλία δείχνει να ξαναβρίσκει τον ρόλο της ως κυρίαρχος πόλος στον  λεγόμενο  Γαλλο-γερμανικό άξονα.

Οι προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει στο εσωτερικό της χώρας είναι σχετικά μικρής εμβέλειας, με κυρίαρχη πάντως την αντίδραση κόμματων της αριστεράς και συνδικάτων. Η ανοιχτή απειλή ενός πικραμένου Μελανσόν για κάθοδο στα πεζοδρόμια ως απάντηση στον πρώτο νόμο που θα φέρει στην Βουλή που αφορά την εργασιακή απορρύθμιση, θα βρει στην πορεία της τόσο την διεθνή των αναρχικών , όσο και την Λεπέν.

Στο μέτωπο όμως της Ευρώπης θα βρεθεί αντιμέτωπος με πιο δύσκολα προβλήματα.

Το Brexit, που διακαώς επιθυμεί, όπως και η Γερμανία,  να κλείσει όσο γίνεται πιο γρήγορα, περιπλέκεται με την ήττα της Μια στις πρόωρες εκλογές. Με την απόφαση να στηριχτεί στους ακραίους της Βόρειας Ιρλανδίας η Μέι άναψε το σπίρτο για νέες περιπέτειες. Η ειρήνευση που πέτυχε ο Μπλέρ με την συμφιλίωση με τον ΙΡΑ απειλείται,  αν τελικά δεν βρεθεί λύση για ‘’μαλακά’’ σύνορα μεταξύ Β.Ιρλανδίας και Δημοκρατίας της Ιρλανδίας. Αλλά και γενικότερα, αν η Αγγλία προσπαθήσει να επιβάλλει τους όρους της-πρόσβαση στην εσωτερικ αγορά και εμπόδια στην ελεύθερη διακίνηση- η Βρετανική Έξοδος θα καθυστερήσει, οπότε και οι αλλαγές για την ενδυνάμωση της ΟΝΕ θα καθυστερήσουν. Το πιο πιθανό σενάριο είναι ο εξαναγκασμός της Μ.Βρετανίας σε σκληρή Έξοδο. Κάτι απλό, αρκεί ο διαπραγματευτής Μπαρνιέ να εφαρμόσει ότι συμφωνήθηκε στην Μάλτα. Δηλαδή να προηγηθεί η διασφάλιση της διαμονής των Ευρωπαίων εργαζομένων στην Αγγλία, και των Βρετανών στις χώρες της Ε.Ε., και αποδοχή του ‘’κόστους εξόδου ‘’ από την Ε.Ε. που υπολογίζεται σε 60 δις. Από την άλλη, όλα τα σημάδια δείχνουν, ότι κατάσταση που διαμορφώνεται στο εσωτερικό της Μ.Βρετανίας σε σχέση με το Brexit είναι βέβαιο ότι καθιστά όλο και περισσότερους δύσπιστους απέναντι σε μια στρατηγική επιλογή που οδηγεί τους ίδιους σε χειρότερη κατάσταση από κάθε άποψη. Δεν αποκλείεται λοιπόν να υπάρξει μια αντιστροφή της  κοινής γνώμης και κατά συνέπεια όλοι οι σχεδιασμοί να ακυρωθούν. Και να οδηγηθούν σε νέο δημοψήφισμα.

Το δεύτερο ευρωπαϊκό μέτωπο είναι η άμυνα. Με την αποχώρηση της Αγγλίας το κύριο βάρος πέφτει στους ώμους της μοναδικής πλέον πυρηνικής δύναμης. Της Γαλλίας. Στον ίδιο τομέα της Άμυνας, έχουμε το νέο κείμενο της Ε. Επιτροπής για την μέλλον της Ευρωπαϊκής Άμυνας. Από τα τρία σενάρια, το πιο πιθανό μοιάζει το τρίτο. Στο οποίο προβλέπονται κοινά προγράμματα του  Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας και την δημιουργία ενιαίας αγοράς για την έρευνα. Παράλληλα προβλέπεται κοινό σύστημα πληροφοριών για την ασφάλεια των εξωτερικών συνόρων και η ανάληψη κοινών επιχειρήσεων κατά της τρομοκρατίας.  Καταλαβαίνουμε ότι μια τέτοια εξέλιξη θα πέσει στους ώμους της Γαλλίας.

Το τρίτο μέτωπο είναι η ολοκλήρωση της ΟΝΕ. Ήδη γνωρίζουμε τις προθέσεις του Μακρόν που συμπίπτουν με επιλογές της Μέρκελ για ‘’συμμαχία των προθύμων’’ σε σχέση με την κατοχύρωση του Ευρώ ως παγκόσμιου αποθετικού νομίσματος και την ‘’ομοσπονδοποίηση’’ των οικονομικών, φορολογικών και τραπεζικών συστημάτων. Είναι χρήσιμο να επισημάνουμε ένα πρώτο αγκάθι στις Γαλλογερμανικό άξονα σχετικά με την ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης. Η Τ.Ε. έχει ολοκληρωθεί ως προς τους δυο από τους τρεις πυλώνες, και εκκρεμεί ο τρίτος. Η Γερμανία αρνείται να κοινοτικοποιήσει την προστασία των καταθέσεων για πόσα κάτω των 100000 Ε. Με την λογική ότι κάτι τέτοιο είναι εφικτό μόνο αν μειωθεί η έκθεση Τραπεζών σε  ομολόγα των εθνικών κρατών. Όμως αυτή η πρόνοια  φέρνει σε πολύ δύσκολη θέση χώρες όπως η Ιταλία, η Γαλλία και η Ελλάδα. Χωρίς όμως την ολοκλήρωση της Τ.Ε. δεν θα επιτευχθεί η εμπιστοσύνη των αγορών και του κοινού στο Ευρώ. Ίσως αυτή η διαμάχη να είναι η πρώτη που θα κληθεί να λύσει η νέα Γερμανική Κυβέρνηση, με τον Μακρόν να έχει ξεκαθαρίσει ήδη προεκλογικά την θέση του.

Τέταρτο, το τρίπτυχο λιτότητα-ανάπτυξη-τιθάσευση της παγκοσμιοποίησης  που είναι ένας κρίσιμος γρίφος και που οφείλει να διευθετηθεί αμέσως μετά της εκλογές της Γερμανίας. Και βέβαια συναφές με αυτό το ζήτημα θα εξαρτηθεί η νέα κοινωνική πολιτική της Ευρώπης, η παραμονή της Ελλάδας στο Ευρώ, αλλά και η θέση του Μάριο Ντράγκι στο τιμόνι της Ε.Κ.Τ.

Πέμπτον το μεταναστευτικό. Φαίνεται ότι σε αυτό το ζήτημα υπάρχει συμφωνία Μέρκελ- Μακρόν. Θα εφαρμοστεί κοινή ευρωπαϊκή πολιτική η οποία θα προνοεί όχι μόνο για τον αριθμό των μεταναστών που θα υποχρεούνται τα κράτη μέλη να υποδέχονται, αλλά και η τιμωρία όσων αρνούνται να συμμορφωθούν. Και η τιμωρία θα είναι η διακοπή των κοινοτικών κονδυλίων σε όσους δεν εφαρμόζουν τα αποφασισμένα. Μια πρώτη γεύση πήραμε με την παραπομπή της Ουγγαρίας από το Ε.Κοινοβούλιο στις διατάξεις του άρθρου 7 των συνθηκών, που προβλέπει σταδιακές τιμωρητικές παρεμβάσεις για τους απείθαρχους.

Τέλος, ο Γαλλογερμανικός άξονας υποχρεούται να επεξεργαστεί μια καθαρή και κοινή πολιτική απέναντι στους γείτονές τους. Τουρκία, Ρωσία και Μ. Ανατολή είναι τα κυριότερα μέτωπα. Με ερωτηματικά που πρέπει να απαντηθούν άμεσα. Θα συνεχίσει η Τουρκία να βρίσκεται σε καθεστώς προενταξιακό? Πως θα αντιμετωπιστεί η πολιτική Πούτιν, που εμφανώς προσπαθεί να διαβρώσει την Ε.Ε. και τις αξίες της με έναν εμφανή κυβερνοπόλεμο, που ο Μακρόν δεν δίστασε να αναφέρει στην πρώτη συνάντησή του με τον Βλαδίμηρο. Και τι θα γίνει με την στήριξη ακροδεξιών, εθνικιστικών και αποσταθεροποιητικών της Δημοκρατίας ομάδων, που δρουν σε όλη την Ανατολική Ευρώπη και τα Βαλκάνια?

Και όλα αυτά τα ζητήματα συγκλίνουν χρονικά με το έτος 2025. Σημαδιακή χρονιά. Γιατί είναι η χρονιά που προβλέπεται ότι  η Κίνα θα εκτοπίσει Αμερική και Ευρώπη, και η Ινδία θα βρίσκεται μια ανάσα πριν  από τις πρώτες θέσεις των ηγετικών δυνάμεων του σύγχρονου παγκοσμιοποιημένου χωριού.

Δημοσιεύεται και στο ΒΗΜΑ