Η Ευρώπη στα δύσκολα και η πρωτοβουλία των 58

Δημήτρης Καλουδιώτης 18 Ιαν 2014

Η χώρα με τα μεγαλύτερα προβλήματα ανέλαβε την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σημαδιακό όταν στις μέρες της ελληνικής προεδρίας  θα διεξαχθούν  οι πιο δύσκολες ευρωεκλογές και για την Ευρώπη και για τη χώρα μας.

.

Το ευρωπαϊκό οικοδόμημα για πάνω από έξι δεκαετίες είναι  βέβαια απόρροια των μεγάλων πολέμων. Από μια άλλη άποψη ήταν ένα ταξίδι βαθμιαίας υπερκέρασης των ορίων του έθνους κράτους και ανοίγματος σε μια μεταεθνική εξέλιξη. Αν και εμφανίστηκε στα πρώτη της στάδια ως  οικονομική ένωση (ΕΟΚ).

.

Κάθε χώρα είχε τους δικούς της ιδιαίτερους λόγους να επιδιώκει την είσοδό της στο εν εξελίξει ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Ο δικός μας Κ. Καραμανλής  πρόταξε τους εθνικούς (έξοδος από τον επικίνδυνο   ανταγωνισμό με την Τουρκία) και πολιτικούς (σταθεροποίηση της Δημοκρατίας) λόγους. Στην πορεία καταλάβαμε ότι και οι πολιτιστικοί ήταν εξίσου σημαντικοί. Από τους περιορισμένους ορίζοντες μιας μίζερης εθνικής και ενίοτε θεοκρατικής καθημερινότητας (θυμηθείτε το Χριστόδουλο και όχι μόνο) στα Νότια των Βαλκανίων ανοιχτήκαμε  στους διαφωτιστικούς και ανεκτικούς ορίζοντες  της Ενωμένης Ευρώπης.

.

Μετά ήρθε η «λαίλαπα» της ευημερίας. Η σύμπτωση της φάσης επέκτασης της παγκοσμιοποίησης με την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού δημιούργησε τεράστια διαφορά δυναμικού υπέρ της ΕΕ και των χωρών της. Η σπατάλη και η αλόγιστη επέκταση του καταναλωτισμού σε βάρος των παραγωγικών δυνάμεων και πόρων που επακολούθησε  αφορούσε το σύνολο των ευρωπαϊκών οικονομιών.

.

Μετά την κρίση του 2008-9 οι φούσκες σκάνε μία, μία. Και τώρα αποκαλύπτονται τα όργια της συμπαρομαρτούσας  διαφθοράς.

.

Σε όλη την Ευρώπη έχουμε έξαρση αυτών των φαινομένων. Αλλά οι έμπειρες κοινωνίες  τα ελέγχουν όταν δεν τα εξάγουν (Γερμανία). Στις χώρες  των άκρων της ΕΕ χωρίς «θεσμικά αντίβαρα» και την εμπειρία διαχείρισης κρίσεων τα φαινόμενα αυτά γενικεύονται. Η δική μας χώρα , οι δικές μας ψευτοελίτ αποκαλύπτονται τώρα σε όλο το μίζερο μεγαλόπιασμά τους . Και είναι ενθαρρυντικό το ότι η Δημοκρατία μας  επιχειρεί, χωρίς κυνήγι μαγισσών,  μια σοβαρή κάθαρση.

.

Στις  έμπειρες χώρες  τη γενίκευση των φαινομένων διαφθοράς αξιοποιεί η λαϊκιστική Δεξιά (δευτερευόντως και η λαϊκίστικη αριστερά) στο πλαίσιο μιας εθνικιστικής πλατφόρμας..

.

Στις χώρες που δεν κατάφεραν να στερεώσουν την νομιμότητα και το κράτος δικαίου  εμφανίζονται οι μαφίες (όπως παλιότερα το παρακράτος) να διεκδικούν μερίδιο εξουσίας. Μας προστέθηκε δηλαδή ένα φαινόμενο που έρχεται από ανατολικά, αυτό της Χρυσής Αυγής. Και είναι εδώ παρήγορο που η Δημοκρατία μας, έστω κι αν άργησε, το αντιμετωπίζει και ως ποινικό ζήτημα. Καιρός να το αντιμετωπίσει και πολιτικά.

.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε πάντως ότι ο λαϊκισμός (δεξιός και αριστερός) της τελευταίας περιόδου σχετίζεται με την συντηρητική ατζέντα που επικράτησε στις μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες. Ήταν η Μέρκελ και ο Σαρκοζί που αντί να προχωρήσουν περαιτέρω την ευρωπαϊκή ενοποίηση , με το πρόσχημα της ενσωμάτωσης –περιθωριοποίησης της λαϊκιστικής Δεξιάς, επέλεξαν πολιτικές εθνικής αναδίπλωσης και διακρατικής διακυβέρνησης (διάβαζε Γερμανία με ολίγη Γαλλία) της ΕΕ. Στη διαχείριση δε της κρίσης η συντηρητική μονομέρεια (επιμονή και σωστά στη δημοσιονομική προσαρμογή  με υποτίμηση όμως της ανάγκης για κοινωνική συνοχή) οδηγεί  τις κοινωνίες της Ευρώπης στην οπισθοδρόμηση.

.

Και ως προς τις ευρωεκλογές εδώ βρισκόμαστε σήμερα.

.

Αυτό που εγείρεται ως πολιτική αντιπρόταση στη συντηρητική  ατζέντα είναι η ομπρέλα του σοσιαλιστικού κόμματος. Αλλά η ομπρέλα αυτή δεν πρέπει μόνο να μας στεγάσει. Η Ευρώπη σήμερα χρειάζεται και υπεράσπιση και αλλαγή παραδείγματος. Είναι σχεδόν αυτοκτονία η επιστροφή από τους ανοικτούς ορίζοντες της νεοτερικότητας στους στενούς κορσέδες των καθέκαστα εθνικισμών. Οι δρόμοι αυτοί δοκιμάστηκαν ιστορικά και οδήγησαν την Ευρώπη στην καταστροφή. Αλλά τότε οι πολίτες στην μεγάλη τους πλειοψηφία είχαν ελάχιστα προλάβει να κερδίσουν. Τώρα έχουμε όλοι να χάσουμε πολλά και  παράλληλα με την οικονομική ευημερία, την πρωτοφανή πολιτική και πολιτιστική ανοικτότητα που κερδίσαμε στα χρόνια της ΕΕ. Είναι αυτός ό λόγος που πρέπει να δώσουμε μια ευρύτερη πολιτική πρωτίστως μάχη υπεράσπισης αλλά και αλλαγής στην  Ευρώπη. Να κρατήσουμε στο περιθώριο τις αντιευρωπαϊκές εθνικιστικές δυνάμεις.

.

Εμείς έχουμε πρόσθετους λόγους να εστιάσουμε στην μάχη των ευρωεκλογών.  Βιώνοντας την πρωτοφανή κρίση για μια τετραετία  η χώρα παραμένει ζωντανή μέσα στο ευρωπαϊκό πλαίσιο. Δεν πρέπει να το υποτιμούμε. Ενώ όπως περιόρισε, και σωστά, το σπάταλο καταναλωτικό της  μοντέλο, άφησε ακάλυπτα σημαντικά τμήματα του πληθυσμού. Από την άλλη πλευρά το πολιτικό, διοικητικό και παραγωγικό της σύστημα ενώ αποσυντίθεται ουσιαστικά παραμένει στην ίδια ρότα. Τα ζητήματα κοινωνικής δικαιοσύνης για τους πιο αδύναμους και οι μεγάλες θεσμικές αλλαγές παραμένουν ζητούμενα. Ταυτόχρονα προωθείται μια αδιέξοδη  πόλωση ενός περιορισμένου, παρενθοντολογικού δικομματισμού  ενώ η Χρυσή Αυγή καραδοκεί.

.

Είναι λοιπόν ευκαιρία στις ευρωεκλογές  με βάση μια πλατφόρμα υπεράσπισης της Ευρωπαϊκής προοπτικής και  δίκαιης εθνικής ανασυγκρότησης να διαμορφωθεί ένα άλλο πολιτικό πεδίο. Να προστεθεί στο πολιτικό πάζλ μια ισχυρή προοδευτική δημοκρατική παράταξη που θα θέσει τον πολιτικό διάλογο στην βάση της εθνικής και κοινωνικής συνεννόησης και θα επιτρέψει στη χώρα  να στρέψει πραγματικά όλο το δυναμικό της στην εθνική ανασυγκρότηση. Οι ευρωεκλογές μπορεί να αποτελέσουν αφετηρία για την δημιουργία πολιτικού πλαισίου  εθνικής ανασυγκρότησης. Αυτή είναι στην ουσία η μάχη της πρωτοβουλίας των 58.