Οι χώρες του Βορρά δεν θέλουν να δώσουν επιχορηγήσεις και μάλιστα χωρίς όρους και δεσμεύσεις. Οι χώρες του Νότου δεν θέλουν όρους για τις επιχορηγήσεις που να παραπέμπουν σε μνημόνια. Οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης που ρέπουν προς τον αυταρχισμό δεν θέλουν οι επιχορηγήσεις να συνδεθούν με το σεβασμό του κράτους δικαίου. Όσο για την Ιρλανδία θα καθορίσει τη στάση της ανάλογα με τις πιέσεις που θα δεχτεί για το ζήτημα της φορολόγησης των ψηφιακών εταιρειών.
Το γεγονός ότι η Ευρώπη δεν είναι ενιαία, ότι οι Βόρειοι είναι δύσπιστοι απέναντι τους Νότιους, ότι λείπει η διάθεση για να προχωρήσει η πολιτική και οικονομική ενοποίηση, το γνωρίζουμε από την κρίση του 2009.
Εκείνο που ίσως δεν ήταν και τόσο γνωστό και που κατέστη σαφές και κατά την χθεσινή Σύνοδο Κορυφής για το Ταμείο Ανάκαμψης είναι ότι οι διαιρέσεις στην Ευρώπη δεν περιορίζονται στη γνωστή «Βορράς- Νότος». Οι χώρες του Βίζεγκραντ έχουν τη δική τους άποψη, οι συμμαχίες ανάλογα με το ζήτημα που συζητείται είναι κάθε φορά διαφορετικές, υπάρχουν ειδικές περιπτώσεις χωρών, όπως η Ιρλανδία.
Είναι όλο αυτό μια ευρωπαϊκή Βαβέλ; Είναι. Πρέπει οι παραπάνω να κάνουν ο καθένας λίγο πίσω για να στηρίξουν την ευρωπαϊκή συνοχή; Πρέπει. Θα μπορέσει η Μέρκελ να πετύχει μια συμφωνία με συμβιβασμούς; Μάλλον ναι. Τελικά ακόμη και οι πιο «σκληροί» ξέρουν ότι διακυβεύονται πάρα πολλά.
Τα δυσκολότερα ζητήματα ως προς τα οποία καλούνται να συμφωνήσουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες είναι:
1. Το μέγεθος του Ταμείου και η κατανομή των πόρων μεταξύ επιχορηγήσεων και δανείων. Η πρόταση της ΕΕ είναι να περιλαμβάνει 750 δις. Στην πρόταση αυτή αντιδρούν κυρίως οι τέσσερις «φειδωλοί», Ολλανδία, Αυστρία, Δανία και Σουηδία. Οι χώρες αυτές διαφωνούν ως προς το ύψος των πόρων του Ταμείου αλλά και ως προς την εσωτερική κατανομή μεταξύ δανείων και επιχορηγήσεων. Οι τέσσερις προτείνουν να δοθούν λιγότερες επιχορηγήσεις. Οι χώρες αυτές ταυτόχρονα προτείνουν μείωση του ενωσιακού προϋπολογισμού και διεκδικούν υψηλά rebates.
2. Εξίσου σημαντικά ζητήματα που προκαλούν αντιπαραθέσεις είναι οι όροι χορήγησης των πόρων στους δικαιούχους των επιχορηγήσεων αλλά και τα κριτήρια κατανομής τους. Οι τέσσερις χώρες προτείνουν οι επιχορηγήσεις να συνδέονται με αυστηρούς όρους για μεταρρυθμίσεις. Αν οι όροι δεν τηρούνται τότε να μην γίνονται εκταμιεύσεις. Στην άποψη αυτή αντιτίθενται τόσο η Ιταλία όσο και η Ελλάδα.
3. Τα κριτήρια. Σε ότι αφορά τα κριτήρια για την κατανομή των επιχορηγήσεων πολλές χώρες αντιδρούν στα κριτήρια που επέλεξε η ΕΕ λέγοντας ότι αυτά κοιτούν στις οικονομικές συνθήκες του παρελθόντος και δεν λαμβάνουν υπόψη τις συνέπειες της κρίσης στις οικονομίες. Η Τσεχία για παράδειγμα διαφωνεί με τα κριτήρια της ΕΕ γιατί κατ? αυτήν επιβραβεύονται χώρες που οι οικονομίες τους δεν τα πήγαιναν καλά πριν την κρίση και τιμωρείται η ίδια που πριν την κρίση είχε χαμηλή ανεργία και καλούς οικονομικούς δείκτες.
Για να ξεπεραστούν οι αντιρρήσεις σε ότι αφορά τα κριτήρια κατανομής των επιχορηγήσεων ο Πρόεδρος της ΕΕ κ. Μισέλ πρότεινε ένα 30% των επιχορηγήσεων να δοθεί μετά το 2021 όταν θα είναι γνωστά τα οικονομικά στοιχεία για τις συνέπειες της κρίσης στις χώρες μέλη. Στην πρόταση αυτή αντιδρούν χώρες όπως η Ελλάδα και η Ιταλία λέγοντας ότι αυξάνεται ο βαθμός αβεβαιότητας για τα ποσά που θα εισπραχτούν.
4. Τρόπος έγκρισης Σχεδίων Ανάκαμψης και εκταμίευσης των επιχορηγήσεων. Ο Πρόεδρος της ΕΕ προτείνει ειδική πλειοψηφία για την έγκριση των επενδυτικών σχεδίων των χωρών που θα δικαιούνται επιχορηγήσεις και ανάλογη διαδικασία για την εκταμίευση των πόρων. Η Ολλανδία επιμένει ότι οι αποφάσεις για την εκταμίευση των επιχορηγήσεων θα πρέπει να λαμβάνονται με ομοφωνία. Οι χώρες του Νότου διαφωνούν με τη θέση αυτή.
5. Η διάρκεια του Ταμείου Ανάκαμψης. Η διάρκεια του Ταμείου στην πρόταση που κατέθεσε ο Πρόεδρος της ΕΕ είναι τριετής 2021 ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε προτείνει τετραετή διάρκεια. Η Αυστρία αντιπροτείνει διετή διάρκεια.
6. Κράτος Δικαίου. Τέλος έχει προταθεί από τις Σκανδιναβικές χώρες και την Ολλανδία οι επιχορηγήσεις να δίνονται μόνο σε χώρες που σέβονται το κράτος δικαίου. Η Ουγγαρία απειλεί με βέτο σε αυτό το ενδεχόμενο, ενώ ανάλογη στάση θα τηρήσει και η Πολωνία.
Αν και κανείς δεν μπορεί να προδικάσει το αποτέλεσμα της Συνόδου η λήψη αποφάσεων για το Ταμείο Ανάκαμψης επείγει καθώς πλέον γίνεται αντιληπτό ότι οι συνέπειες της κρίσης πανδημίας είναι μεγάλες, θα διαρκέσουν και θα επηρεάσουν με ασύμμετρο τρόπο τις οικονομίες.
Αν η στήριξη των οικονομιών των χωρών της ΕΕ αφεθεί αποκλειστικά στους εθνικούς προϋπολογισμούς χωρίς επιχορηγήσεις από την ΕΕ τότε θα κινδυνεύσει η ενιαία αγορά, η συνοχή της ΕΕ, και θα υπονομευτεί η θέση της στην παγκόσμια οικονομία.
Οι αντιδράσεις των «φειδωλών», πέρα από την προσπάθεια των ηγετών των χωρών αυτών να ικανοποιήσουν τους ψηφοφόρους τους, εκφράζουν κατά βάθος τις ανησυχίες τους για την μετεξέλιξη της ΕΕ σε μια ένωση μεταβιβάσεων. Να αποκτήσει δηλαδή η ΕΕ έναν ισχυρό δημοσιονομικό πυλώνα ο οποίος θα είναι χρηματοδοτούμενος από ίδια έσοδα της ΕΕ και δεν θα εξαρτάται από τις συνεισφορές των χωρών μελών. Έτσι, αντιμετωπίζουν την πρόταση για δημιουργία του Ταμείου Ανάκαμψης ως ένα βήμα προς την κατεύθυνση αυτή. Ένα βήμα που οι ίδιοι δεν επιθυμούν.
Σε μια περίοδο γεωπολιτικών ανακατατάξεων κάποιοι από τους Ευρωπαίους πολιτικούς ηγέτες οφείλουν να κατανοήσουν ότι τα προϊόντα τους τα διαθέτουν στην ενιαία αγορά αλλά αυτή κινδυνεύει αν εμείνουν στις απόψεις τους. Το ίδιο κινδυνεύουν και τα οφέλη που απορρέουν από αυτή.
Πηγή: liberal.gr