Πες μου ποιος είναι ο φίλος σου να σου πω ποιος είσαι! Έτσι έλεγαν οι παλιοί, έτσι μου είπε και ένας «αγανακτισμένος» φίλος, όταν τόλμησα να του πω πως ανήκω στους αναποφάσιστους. Έβγαλε αυτομάτως το συμπέρασμα πως σκοπεύω να ψηφίσω ΠΑΣΟΚ. «Μπορεί να μην ψήφιζες ΠΑΣΟΚ, αλλά οι φίλοι σου ήταν ΠΑΣΟΚ και τώρα εμμέσως πλην σαφώς όλοι οι παλιοί αριστεροί που δέχεστε την απειλή ότι αν το ΠΑΣΟΚ εξαφανιστεί σε αυτές τις εκλογές η χώρα θα καταστραφεί και θα μας πετάξουν από το Ευρώ, στηρίζετε το σάπιο πολιτικό σύστημα», είπε απειλητικός.

Θα προσπαθήσω να απαντήσω στο φίλο, συνδέοντας το προσωπικό με το πολιτικό, μπας και ξεκαθαρίσω τα αδιέξοδα που με μπλοκάρουν ακόμα τέσσερις μέρες πριν από τις εκλογές, ώστε να μην ξέρω τι θα ψηφίσω.

Οι φίλοι μου ανήκαν πάντοτε κυρίως στον ανανεωτικό χώρο της Αριστεράς -μας ενώνουν οι ιδέες και τα νιάτα μας- αλλά και, ναι, κάμποσοι από αυτούς στήριζαν το ΠΑΣΟΚ. Το πώς έγινε αυτό, έχει τις ρίζες του στο 1981. Θυμάμαι σαν και τώρα το επόμενο πρωί της εκλογικής νίκης του ΠΑΣΟΚ, που συντετριμμένη γιατί το ΚΚΕ εσωτερικού δεν είχε μπει στη Βουλή, συνάντησα τον Ιάκωβο Καμπανέλη και μου λέει περιχαρής, «νικήσαμε». «Τι νικήσαμε Ιάκωβε…», απάντησα άναυδη. «Νίκησε η αριστερά!», μου είχε απαντήσει. Έτσι ξεκινάει μια μακρά πορεία στήριξης του ΠΑΣΟΚ από ανθρώπους που ανήκαν ψυχικά στην αριστερά και είχαν απομακρυνθεί από τα κόμματα που την εκπροσωπούσαν. Άλλοι ψήφιζαν ΠΑΣΟΚ, άλλοι όχι, σίγουρα όμως πολλοί ήταν αυτοί που στάθηκαν κριτικά απέναντι στο λαϊκισμό του Ανδρέα. Ήταν αυτοί που τώρα έχουν την πικρή ικανοποίηση πως… «τα λέγαμε νωρίς». Όμως το θέμα δεν είναι τι λέγαμε τότε, ούτε να αναμασήσουμε τι έγινε στα τριάντα χρόνια -δεν είμαστε από αυτούς που έπεσαν από τα σύννεφα ούτε με το Βατοπέδι, ούτε με τον Τσοχατζόπουλο- αλλά πώς μπορούμε να δούμε τη σημερινή κρίσιμη εκλογική μάχη χωρίς παρωπίδες, μακριά από εκδικητική μανία, ντροπή ή πολιτικοψυχολογική απελευθέρωση.

Κι εκεί σκοντάφτω σε μια σειρά αδιέξοδα που έχουν ως κεντρική αρτηρία τη λέξη «Συνεργασία». Είναι πλέον φανερό πως χωρίς συνεργασίες, δεν πρόκειται να έχουμε Κυβέρνηση και δεν μπορώ να φανταστώ πώς θα αντιμετωπίσουμε τους δανειστές ενός κράτους που έχει χρεοκοπήσει. Ιδού λοιπόν τα αδιέξοδά μου.

Αδιέξοδο 1:

– Η ΔΗΜΑΡ είναι το κόμμα που βρίσκεται πιο κοντά στο θεωρητικό οπλοστάσιο που μας παρέδωσαν ο Λεωνίδας Κύρκος, ο Φίλιππος Ηλιού, ο Μιχάλης Παπαγιαννάκης και ήταν η πρώτη μου αυθόρμητη επιλογή να την ψηφίσω. Πώς να ερμηνεύσω όμως την άρνηση του αρχηγού της για συνεργασία με τα δύο μεγάλα κόμματα; Πώς μπορώ να εξηγήσω τους ελιγμούς και τις γενικολογίες του; Επειδή τα κόμματα εξουσίας φταίνε για την κατάσταση της χώρας; Ποιος το αμφισβητεί; Όμως, μια δεύτερη ευκαιρία στους αντιπάλους -ένας ιστορικός συμβιβασμός- πρέπει να δίνεται όταν το απαιτεί η ιστορική στιγμή και όχι τριάντα χρόνια μετά τον εμφύλιο! Αν πάμε σε επαναλαμβανόμενες εκλογές, θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε ένα τέτοιο χάος, που οι πολιτικές και άλλες ατασθαλίες του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ θα μας φαίνονται παιδικό πάρτι. Γιατί λοιπόν ο Φώτης Κουβέλης επιμένει να αρνείται; Μήπως έχουν δίκιο οι άλλοι φίλοι που μου είπαν: «Καλά, έτσι τα λέει για να τον ψηφίσουν. Μετά θα συνεργαστεί, τι θα κάνει;» Εγώ έχω ανάγκη, για να ψηφίσω με ήρεμη συνείδηση, ένα λόγο πολιτικό, τίμιο, μακριά από πολιτικαντισμούς και κάθε είδους οπορτουνισμούς. Ο Κουβέλης, μην παίρνοντας σαφή θέση υπέρ των συνεργασιών, μας στερεί την ιστορική συνέχεια του κόμματός του. «Κάνε κάτι, έστω την τελευταία στιγμή, μη χάσω το τρένο της Δημοκρατικής Αριστεράς», έπιασα τον εαυτό μου να λέει βλέποντάς τον στην τηλεόραση.

Αδιέξοδο 2:

– Ο νεαρός ταλαντούχος πολιτικός Τσίπρας, περιβάλλεται από νεαρότερους ταλαντούχους ακτιβιστές και τιμημένους γέροντες που φλερτάρουν με τη βία, ομιλεί ένα λόγο παράξενα ξύλινο και συνθηματολογεί με αριστερά κλισέ που δεν απαντούν σε κανένα από τα προβλήματα της χώρας. Να τον ψηφίσω για να έχω ήσυχη τη συνείδησή μου σε σχέση με την επιθυμία μου να αλλάξει ο κόσμος; Το ήξερα πως είναι άδικος, δεν το έμαθα χτες. Τώρα θέλω να σωθεί η χώρα, να αποκτήσει ένα ευνομούμενο Κράτος και να μη βρεθεί έξω από την Ευρώπη – και όχι να βρεθώ αγκαλιά με τον Καμμένο και την Παπαρρήγα.

Αδιέξοδο 3:

– Στέφανος Μάνος. Ένας πολιτικός που με έχει πείσει, και όχι μόνον εμένα, πως λέει αυτό που σκέφτεται, λέει τα σύκα-σύκα και τη σκάφη-σκάφη και έχει προσφέρει πάρα πολλά στην αναβάθμιση της Αθήνας. Είναι υπέρ των συνεργασιών και θα ήταν ένας χρήσιμος υπουργός σε οποιαδήποτε Κυβέρνηση. Όμως, είναι ένας νεοφιλελεύθερος. Τι σχέση έχει η αριστερή μου προβληματική με τις οικονομικές του απόψεις;

Αδιέξοδο 4:

– Οι οικολόγοι, θεωρητικώς εκφράζουν την πιο ουσιαστική και προωθημένη για μένα άποψη για τις ανάγκες του πλανήτη. Οι Έλληνες Οικολόγοι Πράσινοι, είχαν μια καλή παρουσία στην Ευρωβουλή, ασχολούνται σοβαρά με τα θέματα των ζώων και ειδικώς με τα ζώα εκτροφής -εκεί που βρίσκεται η κόλαση επί της γης! Ξέρω πως πολλοί θα χαμογελάσουν διαβάζοντας αυτές τις γραμμές, αλλά για μένα είναι από τα πιο σημαντικά θέματα που πρέπει να αντιμετωπίσει ο πολιτισμένος άνθρωπος. Να τους ψηφίσω γι’ αυτό, όταν στα θέματα των συνεργασιών έχουν από αρνητική έως νεφελώδη στάση;

Αδιέξοδο 5:

– Το ΠΑΣΟΚ στέκει λαβωμένο και ετοιμόρροπο μπροστά στα αδιέξοδά μου. Προσπαθώ να μη σκεφτώ ως τιμωρός. Στα θετικά του της τελευταίας περιόδου είναι πως δεν αμφισβήτησε ούτε μια στιγμή την Ευρώπη. Ο νέος αρχηγός του εκφράζεται απερίφραστα υπέρ των συνεργασιών. Πώς να ξεχάσω όμως το βαθύ ΠΑΣΟΚ, δηλαδή τους πρωτεργάτες της αποσύνθεσης και του λαϊκισμού; Αυτούς που έδωσαν το μάθημα και η ΝΔ έγινε ο πιο καλός ο μαθητής τους; Να πιστέψω πως πρόλαβαν να μεταλλαχθούν ή θα μεταλλαχθούν το συντομότερο;

Αδιέξοδο 6:

– Λευκό. Δεν έχω ψηφίσει ποτέ. Ίσως είναι η ψήφος που εκφράζει περισσότερο τη συναισθηματική μου κατάσταση. Όμως μια ψήφο έχουμε. Να αφήσω τους άλλους να αποφασίσουν για μένα; Τόσο δειλή;

Αδιέξοδο 7:

– Να πάω εκδρομή. Θα έχει και υπέροχο καιρό. Να όμως που ανήκω στη γενιά που πρώτη φορά ψήφισε στη χούντα, στο δημοψήφισμα-παρωδία του Παπαδόπουλου. Ξέρω πολύ καλά τι σημαίνει να μην υπάρχουν εκλογές στη χώρα. Το μόνο που έχω αποφασίσει αυτή τη στιγμή είναι ότι θα φτάσω έως την κάλπη.

Κολλημένη στον τοίχο, λοιπόν, δυσκολεύομαι να σκεφτώ αυστηρά πολιτικά όπως με παροτρύνουν και για να ηρεμήσω ξεφυλλίζω αγαπημένα βιβλία. Απομονώνω από ένα ποίημα του Τίτου Πατρίκιου δύο στίχους:

«Το δρόμο, πρέπει να βρούμε το δρόμο

Κάθε στιγμή να ξαναβρίσκουμε το δρόμο».

Με αυτές τις φράσεις στο νου θα πάω την Κυριακή να ψηφίσω. Φοβάμαι πως ως εκείνο το απόγευμα θα ψάχνω το κόμμα που θα πιστέψω πως έστω, λίγο περισσότερο από τα άλλα, ψάχνει να βρει το δρόμο, λέγοντας αλήθειες, βάζοντας ως προτεραιότητα τη σωτηρία της χώρας και μένοντας μακριά από επικίνδυνους λαϊκισμούς. Κάτι μου λέει πως αυτά που γυρεύω δεν θα τα βρω όλα σε κανένα κόμμα. Θα πρέπει να αποδεχτώ την έλλειψη και να επιλέξω.

Η Μαριλένα Πολιτοπούλου είναι δημοσιογράφος, συγγραφέας