Η επέτειος Ερτογάν

11 Νοε 2012

Στις 3 Νοεμβρίου 2002 συμπληρώθηκαν δέκα χρόνια από την ανάδειξη στην εξουσία του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) στην Τουρκία. Ένα «ισλαμοδημοκρατικό» κόμμα κυριαρχεί στην πολιτική ζωή της Τουρκίας για δέκα χρόνια και όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις, αντέχει και διευρύνει την επιρροή του. Ποιοι παράγοντες συνέβαλαν ώστε το ΑΚΠ να κρατάει τα ηνία της χώρας αυτής για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα;

Α. Τα σκάνδαλα, η διαφθορά, η σχέση των παλαιών κομμάτων με το στρατιωτικό κατεστημένο, η έλλειψη δημοκρατίας, η οικονομική υστέρηση, η ακρίβεια. Πρακτικά, τα παλαιά κόμματα εξαφανίστηκαν στις εκλογές της 3ης Νοεμβρίου 2002.

Β. Η προσωπικότητα του ηγέτη του, Τ. Ερτογάν. Χαρισματικός ρήτορας, αποφασιστικός, ακόμα και οι αντίπαλοί του παραδέχονται ότι παίρνει αποφάσεις, ηγείται. Άντεξε στις πιέσεις που του άσκησε το στρατιωτικό και δικαστικό κατεστημένο.

Γ. Η επιτυχής οικονομική πολιτική που εφάρμοσε το ΑΚΠ, κόντρα στον ισλαμικό του μανδύα: εκτεταμένες αποκρατικοποιήσεις σε όσα ο κεμαλισμός θεωρούσε ιδιοκτησία του κράτους, ιδιωτικοποιήσεις λιμένων και αεροδρομίων, προσέλκυση ξένων επενδύσεων, επιθετική πολιτική εξαγωγών. Σήμερα, η οικονομική κρίση -σε αντίθεση με άλλες χώρες- δίνει πόντους στο ΑΚΠ, καθώς ενισχύει τους δεσμούς του με τα πιο φτωχά στρώματα. Στις 5 Νοεμβρίου 2012, ο οίκος Fitch αναβάθμισε την τουρκική οικονομία στην επενδυτική κατηγορία με το σκεπτικό ότι, «Η τουρκική οικονομία είναι σε καλό δρόμο για να επιστρέψει σε ένα διατηρήσιμο ρυθμό ανάπτυξης.»

Δ. Η επιτυχημένη κόντρα του με το στρατιωτικό κατεστημένο συναντά τη λαϊκή επιδοκιμασία. Σήμερα, για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας αυτής, οι στρατηγοί δικάζονται και καταδικάζονται, όπως έδειξε η υπόθεση Βαριοπούλα.

Ε. Το ΑΚΠ δοκίμασε να ακολουθήσει μια πιο σαφή δυτική πολιτική με τη διεκδίκηση ημερομηνίας για ένταξη στην ΕΕ. Για διάφορους λόγους, η πολιτική αυτή έχει ουσιαστικά ακινητοποιηθεί, γεγονός που δημιουργεί ερωτήματα και δυσκολίες στη δυτική εικόνα της Τουρκίας.

ΣΤ. Η συνεργασία Ερτογάν –Γκιουλ, προσέθεσε κύρος και ισχύ στο ΑΚΠ. Διαθέτουν διαφορετικά χαρακτηριστικά, συμπληρώνουν μια κοινή πολιτική ατζέντα με πλατιά απήχηση. Πιο επιθετικός ο ένας, πιο συγκρατημένος ο άλλος, ένα ισχυρό ηγετικό δίδυμο.

Ζ. Σήμερα η εξουσία του ΑΚΠ συναντά τη δίκαιη και έντονη κριτική για συγκεντρωτισμό, επιθετική συμπεριφορά στους δημοσιογράφους, φυλακίσεις εκπροσώπων του τύπου, λίγα βήματα στο κουρδικό παρά τις υποσχέσεις για περισσότερα δικαιώματα.

Η. Η εξωτερική πολιτική του ΑΚΠ με Υπουργό Εξωτερικών τον Α. Νταβούτογλου, είναι μια συγκεχυμένη άσκηση εμπνεύσεων, σε αντίθεση με την συνεπή δυτική πολιτική που άσκησε ο προκάτοχός του, Α. Γκιουλ, σήμερα πρόεδρος της χώρας.

Θ. Όλα τα στοιχεία λένε ότι ο Τ. Ερτογάν θα διεκδικήσει την προεδρία της Τουρκίας το 2014, με άμεση εκλογή από το λαό, γεγονός που θα ανοίξει το ζήτημα της διαδοχής του στην ηγεσία του ΑΚΠ.

Ι. Σήμερα οι δημοσκοπήσεις δείχνουν άνοδο του ΑΚΠ. Άρα το κόμμα αυτό διαθέτει δυνάμεις για το μέλλον. Το 2014 ίσως ακολουθήσει ένα δρόμο χωρίς τον Ερτογάν, άρα θα κριθεί με άλλα, πιο πολύπλοκα χαρακτηριστικά.