1. Η Ε.Ε. ΚΑΙ Η ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ

Η Ευρώπη απάντησε με απόλυτα θετικό τρόπο στο ερώτημα εάν μπορεί να υπάρξει Πράσινη Ανάπτυξη με ταυτόχρονη ανάπτυξη του εθνικού πλούτου. Στο διάγραμμα 1 απεικονίζεται για το διάστημα 1990 - 2020, η αύξηση του ΑΕΠ της Ε.Ε. κατά 61% και ταυτόχρονα η μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά -23%. Η μεγαλύτερη μείωση εκπομπών εμφανίστηκε στην παραγωγή ενέργειας. Η Ε.Ε. έχει δεσμευτεί να καταστεί η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος μέχρι το 2050, επιτυγχάνοντας μέχρι το 2030 μείωση εκπομπών κατά 55%.

Διάγραμμα 1. Αποτελέσματα των περιβαλλοντικών πολιτικών της Ε.Ε.

Σημειώνεται ότι η Ε.Ε. συμμετέχει στις εκπομπές παγκόσμιων αέριων ρύπων κατά 8-10% και η Ελλάδα κατά 0.25%. Το διάστημα 1990 – 2018, οι ελληνικές βιομηχανίες μείωσαν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2), κατά -29%, ποσοστό σημαντικά υψηλότερο από το -22%, της συνολικής μείωσης του βιομηχανικού κλάδου της Ε.Ε. Η Ελλάδα από  το Ταμείο Ανάκαμψης θα λάβει ?32δις, από τα οποία τα περίπου ?12δις για «πράσινη» ανάπτυξη. Σημαντικό στοιχείο της ελληνικής προσέγγισης, πρέπει να αποτελέσει ο κίνδυνος «διαρροής άνθρακα», δηλ. ο κίνδυνος μεταφοράς μέρους της εθνικής παραγωγής σε χώρες χωρίς το κόστος περιορισμού των εκπομπών άνθρακα, ιδιαίτερα λόγω της γεωγραφικής θέσης της χωράς.

Παράλληλα όμως με την πανευρωπαϊκή επίτευξη των κλιματικών και αναπτυξιακών στόχων του Διαγράμματος 1, όλες οι ευρωπαϊκές χώρες προστάτευσαν και προώθησαν τα εθνικά τους συμφέροντα με αντίστοιχες δράσεις υποστήριξης του ενεργειακού τους ισοζυγίου, διασφαλίζοντας για πολλές δεκαετίες στο παρελθόν και για κάποιες δεκαετίες στο μέλλον, σημαντικά έσοδα του προϋπολογισμού τους, από την αξιοποίηση των εθνικών τους κοιτασμάτων σε (ρυπογόνα) ορυκτά καύσιμα. Στηρίζονται μάλιστα σε προβλέψεις πρόσφατων (2019, 2020) αξιόπιστων μελετών Energy Outlook φορέων όπως ο International Energy Agency, η ΒΡ, το Bloomberg NEF, κα. Αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι  σύμφωνα με τον ΙΕΑ (2019), από το σημερινό ποσοστό 81% της συμμετοχής των ορυκτών καυσίμων στο παγκόσμιο ενεργειακό μίγμα, το 2040, σύμφωνα με τις επίσημες δεσμεύσεις των κυβερνήσεων (Stated Policies Scenario), η συμμετοχή αυτή θα πέσει μόλις στο 74%.

Η Γερμανία, με την υλοποίηση των αγωγών NORDSTREAM Ι & ΙΙ, συνολικής δυναμικότητας 120 bcm, διασφαλίζει την αδιάκοπη υποστήριξη της με Ρωσικό φυσικό αέριο. Οι αντιδράσεις των ΗΠΑ και αρκετών ανατολικών ευρωπαϊκών χωρών στην ολοκλήρωση του NORDSTREAM ΙΙ δεν πρόκειται πιθανότατα να αποτρέψουν την ολοκλήρωσή του. Παράλληλα, επεκτείνει μέχρι το 2038 τις δράσεις απολιγνιτοποίησης, προκειμένου να εξαντλήσει την αξιοποίηση των εθνικών της κοιτασμάτων λιγνίτη. Η Ιταλία, παράλληλα με την πρόσφατη εμπορική συμφωνία ύψους 30δις ? με την Τουρκία, παρεμβαίνει στα ευρύτερα ενεργειακά και γεωπολιτικά της Μεσογείου με τον ενεργειακό κολοσσό ENI, ο οποίος ελέγχει το 45% του λιβυκού αερίου και πετρελαίου, το γιγαντιαίο αιγυπτιακό κοίτασμα φυσικού αερίου  ZOΗR, αρκετά κοιτάσματα της κυπριακής ΑΟΖ και το 50% του σταθμού υγροποίησης φυσικού αερίου LNG στην Damietta της Αιγύπτου. Οι Ισπανικές τράπεζες, έχουν άνοιγμα στην Τουρκία μεγαλύτερο από $63δις. Η Ολλανδία, εκμεταλλεύεται από το 1959 το γιγαντιαίο κοίτασμα φυσικού αερίου Grӧningen που τροφοδοτεί για δεκαετίες τις ευρωπαϊκές (και όχι μόνο) οικονομίες με 25 bcm αερίου κάθε χρόνο και συνεισφέρει ?10-15 δις στην ολλανδική οικονομία. Το κοίτασμα αναμένεται να εξαντληθεί σε 17 χρόνια και η Ολλανδική κυβέρνηση έχει ανακοινώσει ότι μέχρι το 2030 θα συνεχίσει την εκμετάλλευσή του. Η Δανία έχει ανακοινώσει ότι μέχρι το 2050 θα συνεχίσει την έρευνα και εκμετάλλευση των κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου στη Βόρεια Θάλασσα. Η Νορβηγία ανακοίνωσε το Φεβρουάριο 2020 ότι θα προχωρήσει στην αξιοποίηση του νέου πετρελαϊκού πεδίου Johan Sverdrup, της μεγαλύτερης ανακάλυψης στη Βόρεια Θάλασσα, εκτιμώμενης αξίας $100 δισ., και 2,7 δισ. βαρελιών πετρελαίου. Η περιβαλλοντική βελτίωση στις παραδοσιακές ενέργειες εξόρυξης ήταν αυτή της χρήσης υδροηλεκτρικής ενέργειας στην πλατφόρμα εξόρυξης, αντί για τις ρυπογόνες τουρμπίνες αερίου, με μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος από τα 8kgr/βαρέλι, στα μόλις 0,67kgr/βαρέλι. Κύριο επιχείρημα της Νορβηγικής κυβέρνησης για την αξιοποίηση του κοιτάσματος, ήταν ότι τα δημόσια έσοδα από την αξιοποίηση θα τροφοδοτούσαν το κρατικό νορβηγικό ταμείο των συντάξεων. Υπενθυμίζεται ότι ανάλογη νομοθεσία υπάρχει και στην Ελλάδα από το 2013, με την ψήφιση του Ν.4162/2013, για τον «Εθνικό Λογαριασμό Κοινωνικής Αλληλεγγύης Γενεών».

2. ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΚΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Στο ερώτημα της πορείας της Ελλάδας στην εγκατάσταση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), η απάντηση δίνεται από το διάγραμμα 2, στο οποίο φαίνεται ότι από μια εγκατεστημένη ισχύ των 500 ΜW το 2004, ξεπερνούμε τώρα  τα 6.500ΜW. Το μεγάλο άλμα έγινε στη διάρκεια της πολύ δύσκολης περιόδου των μνημονίων 2010 – 2014, όταν η εγκατεστημένη ισχύς ΑΠΕ στη χώρα αυξήθηκε από 1.300MW, σε 4.500MW!

Διάγραμμα 2. Πορεία εγκατάστασης νέας ισχύος Ανανεώσιμων Πηγών στην Ελλάδα (2004 – 2019)

Ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δοθεί σήμερα, στην ενίσχυση των Ενεργειακών Κοινοτήτων, πολύ περισσότερο όταν σε αυτές συμμετέχει η Τοπική ή/και Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση. Οι Ενεργειακές Κοινότητες, αφού απομακρυνθούν οι γραφειοκρατικές δυσχέρειες, καθώς και οι περιπτώσεις μη συμμετοχής πραγματικών μικροπαραγωγών, πρέπει να αποτελέσουν ισχυρό όπλο για την καταπολέμηση της Ενεργειακής Φτώχειας και την υλοποίηση της Ενεργειακής Δημοκρατίας, με αξιοποίηση της αντίστοιχης εμπειρίας αρκετών ευρωπαϊκών κρατών. Στον αγροτικό τομέα, η κατά προτεραιότητα ενίσχυση των 400 Τοπικών Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων – Τ.Ο.Ε.Β., όπου ανήκουν πάνω από 300.000 αγρότες, σύμφωνα με σχετική νομοθετική ρύθμιση του 2014, αποτελεί την πιο στέρεη βάση ανάπτυξης της πράσινης Ευφυούς Γεωργίας στον πρωτογενή τομέα, με προοπτική διπλασιασμού της μέσης παραγωγικότητας του πρωτογενούς τομέα από τα ?190/στρέμμα/χρόνο, σε ?400/στρέμμα/χρόνο.

3. Η ΕΛΛΑΔΑ 5η ΣΤΙΣ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ

Ως αποτέλεσμα των παραπάνω, στην πρόσφατη (Ιανουάριος 2021) απεικόνιση των ευρωπαϊκών χωρών που ηγούνται στην ενεργειακή μετάβαση με αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα (διάγραμμα 3),  η Ελλάδα κατείχε το 2015 την 5η υψηλότερη θέση της ΕΕ ως προς το ποσοστό των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή, θέση την οποία συνεχίζει να κατέχει και σήμερα (2020).

Διάγραμμα 3. Διαχρονική συμμετοχή Φωτοβολταικών κι Αιολικών Πάρκων στην Ηλεκτροπαραγωγή (2010 -2020)

Οι αιτήσεις που έχουν σήμερα υποβληθεί ή εγκριθεί από τη ΡΑΕ για εγκατάσταση νέας ισχύος ΑΠΕ, είναι της τάξης των 75 GW, όταν ο στόχος του 2030 για επιπλέον ΑΠΕ είναι μόλις 9 GW. Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα και τα επόμενα χρόνια θα συνεχίσει να κατέχει ηγετική θέση στην Ευρώπη ως προς την συμμετοχή της πράσινης ενέργειας στην ηλεκτροπαραγωγή.

4. Η ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Στην Εξοικονόμηση Ενέργειας, η οποία αναμένεται σε παγκόσμιο επίπεδο να συμβάλει κατά 44% στη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, η Ελλάδα αξιολογήθηκε για το Πρόγραμμα «Εξοικονομώ Κατ? Οίκον (2011 - 2014)» και τη συνολική στρατηγική της για ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων, στη 2η καλύτερη θέση, αμέσως μετά την Ισπανία (διάγραμμα 4).

Διάγραμμα 4. Αξιολόγηση ευρωπαϊκών Στρατηγικών Εξοικονόμησης Ενέργειας (2010 - 2014)

Τα επίσημα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν πρόσφατα για το «Εξοικονομώ 2010 - 2014», δίνουν το παράδειγμα κατοικίας 90 τ.μ., η οποία με κόστος 18.000? (8.000? επιχορήγησή και 10.000? άτοκο δάνειο), μείωσε τις εκπομπές CO2 κατά 62% κι επίσης μείωσε το ετήσιο ενεργειακό της κόστος από 3.000? στα μόλις 1.300?, με εξοικονόμηση 1.700?/χρόνο. Με άλλα λόγια και σε συνθηματολογικούς όρους της προηγούμενης δεκαετίας, το «Εξοικονομώ 2010-2014», εμμέσως παρέχει στα μεσαία και οικονομικά ασθενή νοικοκυριά δύο επιπλέον χαμηλές - μεσαίες συντάξεις κάθε χρόνο! Επιπλέον, η εξοικονόμηση δημιουργεί τις περισσότερες θέσεις εργασίας από οποιονδήποτε άλλον τομέα της οικονομίας (έως και 40 θέσεις ανά 1εκ ?), ενώ χρησιμοποιεί πάνω 70% πρώτες ύλες τις οποίες παράγουν ελληνικές βιοτεχνίες - βιομηχανίες.

5. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ

Στη χώρα σύμφωνα με το ΙΟΒΕ (διάγραμμα 5) υπάρχουν 3.000.000 ενεργειακά αθωράκιστες κατοικίες (45% του συνόλου), οι οποίες δεν έχουν ούτε διπλά τζάμια, ούτε ενισχυμένο κέλυφος, γεγονός που σημαίνει ότι για να θωρακιστούν ενεργειακά όλες οι ελληνικές κατοικίες μέσα σε 20 χρόνια απαιτείται κατά μέσο όρο να αναβαθμίζονται κάθε χρόνο 150.000 κατοικίες (με δημιουργία 40.000 θέσεων εργασίας/έτος), αριθμός υπερ-τριπλάσιος των σχεδιαζόμενων χρηματοδοτήσεων.

Διάγραμμα 5. Αναπτυξιακές επιπτώσεις από την Ενεργειακή Αναβάθμιση Κτιρίων

Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να υπάρξουν και σημαντικά φορολογικά κίνητρα, εκτός των απευθείας επιδοτήσεων. Η δράση αυτή, εκτός της πολύ σπουδαίας συμμετοχής στη δημιουργία θέσεων εργασίας και την αύξηση της εθνικής εγχώριας παραγωγής προϊόντων από καθαρά πράσινες δράσεις, θα συμβάλλει αποφασιστικά και στη μείωση 15-20% της κατά 100% εξάρτησης της χώρας από εισαγωγές ορυκτών καυσίμων, ετήσιου κόστους ?5.5δις/χρόνο.

6. ΕΞΑΡΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ Ε.Ε.

Η πανδημία ανέδειξε την κορυφαία προτεραιότητα που έχει για το μέλλον της ΕΕ, η μείωση της εξάρτησής της από πρώτες ύλες, υγειονομικό υλικό, κα. Έγινε σαφές ότι Γεωστρατηγική Ανεξαρτησία χωρίς υγειονομική, ενεργειακή, επισιτιστική αυτάρκεια, ή τουλάχιστον σημαντική απεξάρτηση από τρίτες χώρες, δεν μπορεί να υπάρξει. Οι Financial Times δημοσίευσαν πρόσφατα το διάγραμμα 6, το οποίο απεικονίζει την κατά 40% εξάρτηση της ΕΕ από τη Ρωσία σε εισαγωγές ορυκτών καυσίμων και την επίσης κατά 40% εξάρτηση από την Κίνα σε πρώτες ύλες, που είναι απαραίτητες για την κατασκευή των βασικών υποδομών πράσινης και ψηφιακής ανάπτυξης, όπως ανεμογεννητριών, φωτοβολταϊκών, μπαταριών, ηλεκτρικών αυτοκινήτων, υπολογιστών, smart phones (νικέλιο, κοβάλτιο, λίθιο κα).

Διάγραμμα 6. Οι γεωπολιτικές προκλήσεις της Ε.Ε.

7. ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΤΗΣ Ε.Ε.

Στο διάγραμμα 7 η Eurostat καταγράφει την ενεργειακή εξάρτηση της ΕΕ-28 την τελευταία δεκαετία. Το πετρέλαιο, τα πετρελαϊκά προϊόντα και το φυσικό αέριο, που χρησιμοποιούν τα κράτη – μέλη, είναι κατά 75-80% εισαγόμενα. Η κατάσταση αυτή αναδεικνύει τη σπουδαιότητα για την Ε.Ε. τόσο της εκμετάλλευσης των δικών της ενεργειακών πηγών, όσο και την ανάγκη υλοποίησης της ενεργειακής της στρατηγικής για διαφοροποίηση πηγών προέλευσης και διαδρόμων διέλευσης των ενεργειακών αυτών αγαθών.

Διάγραμμα 7. Η Ενεργειακή Εξάρτηση της Ε.Ε.

8. ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ

Το τελευταίο χρονικό διάστημα, στο επίπεδο των θεσμικών οργάνων της Ε.Ε. συζητούνται προτάσεις για αποκλεισμό των υποδομών φυσικού αερίου από χρηματοδοτήσεις, παρά το γεγονός ότι το φυσικό αέριο θα αποτελέσει το μεταβατικό καύσιμο μέχρι το 2050. Μια από τις προφανείς ερμηνείες αυτής της ακατανόητης προσέγγισης είναι ασφαλώς και το γεγονός ότι οι κεντρικές χώρες της Ευρώπης έχουν από πολλών ετών υπερκαλύψει τις ανάγκες τους σε υποδομές και αγωγούς φυσικού αερίου. Στο διάγραμμα 8 καταγράφεται με απόλυτα σαφή τρόπο ο υψηλός βαθμός διείσδυσης του φυσικού αερίου σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες (Λουξεμβούργο 95%, Ιταλία 82%, Μ. Βρετανία 81%, Τσεχία 58%, Πολωνία 51%, Γερμανία 50%, Γαλλία 38%  κα), με μέσο ευρωπαϊκό όρο 55% διείσδυση, σε αντίθεση  με το εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό μόλις 8%, για την Ελλάδα.

Διάγραμμα 8. Βαθμός Διείσδυσης Φυσικού Αερίου

Η χώρα μας μπροστά σε αυτή τη παράλογη, αντιπεριβαλλοντική και άδικη προσέγγιση, δεν πρέπει να διστάσει  να λειτουργήσει ως «κακό παιδί» υπερασπιζόμενη τα εθνικά συμφέροντα. Συνιστά παραλογισμό, μια χώρα κατά 100% εξαρτημένη από εισαγόμενο (και πολύ πιο ρυπογόνο από το φυσικό αέριο), πετρέλαιο, τόσο στην παραγωγή και τις μεταφορές, όσο και στην οικιακή κατανάλωση, να αφεθεί χωρίς ενίσχυση. Πολύ περισσότερο που βρίσκεται σε εξέλιξη τόσο η επέκταση του δικτύου διανομής φυσικού αερίου σε πολλές Περιφέρειες της χώρας, όσο και ο σχεδιασμός για την υλοποίηση του κορυφαίας γεωστρατηγικής σημασίας αγωγού EastMed. Εξάλλου, έχει ιδιαίτερη σημασία η προοπτική το υδρογόνο, το καύσιμο του μέλλοντος, να μεταφέρεται μέσα από τα υφιστάμενα δίκτυα διανομής φυσικού αερίου, μετά από σχετική αναβάθμισή τους.

9. Η ΕΛΛΑΔΑ ΝΕΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΗΓΗ ΤΗΣ Ε.Ε.

Το επόμενο διάγραμμα 9 απεικονίζει χαρτογραφικά το σπουδαίο ρόλο που μπορεί να παίξει η Ελλάδα στο ενεργειακό γίγνεσθαι της Ανατολικής Μεσογείου και ολόκληρης της Ε.Ε.. Ο χάρτης αυτός καταγράφει το σύνολο των ενεργειακών έργων φυσικού αερίου και ηλεκτρισμού που το 2013 εντάξαμε στα χρηματοδοτούμενα ευρωπαϊκά προγράμματα PCIs. Σύμφωνα με το BP Energy Outlook 2020, σε παγκόσμιο επίπεδο η κατανάλωση φυσικού αερίου από 3.800bcm (2018) θα μειωθεί ελάχιστα, στα 3.700bcm (2050). Αντίστοιχα, στην Ε.Ε., από τα 450 bcm (2018), από τα οποία τα 350 bcm είναι εισαγωγές από τρίτες χώρες, θα μειωθεί στα 200bcm (2050). Οι αγωγοί TAP, EastMed, IGB, IGI, οι υποδομές FSRU Αλεξανδρούπολης και η κατά 70% αναβάθμιση της Ρεβυθούσας, η υπόγεια αποθήκη φυσικού αερίου στην Καβάλα, η ηλεκτρική διασύνδεση Euro-Asia Interconnector που συνδέει Ισραήλ – Κύπρο – Αττική, αποτελούν κορυφαία έργα πανευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, τα οποία αναβαθμίζουν γεωπολιτικά τη χώρα και έχουν ενταχθεί από το 2013 σε χρηματοδοτικά σχήματα της ΕΕ. Οι υποδομές αυτές επιτρέπουν στην Ελλάδα να τροφοδοτήσει με έως 40bcm (περίπου το 10% της κατανάλωσης), όλη την Ε.Ε. Σημειώνεται επιπλέον, ότι οι τομείς ερευνών υδρογονανθράκων και υλοποίησης αγωγών φυσικού αερίου, σχετίζονται άμεσα και με επενδύσεις φιλικών καινοτομικών προς το περιβάλλον δράσεων, όπως η δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα (CCUS) και η παραγωγή υδρογόνου, αλλά επίσης και την ανάπτυξη σύγχρονων εφαρμογών Μηχανικής, Τεχνητής Νοημοσύνης, Μηχανικής Μάθησης, Internet of Things, Block Chain, κα.

Με δεδομένο ότι ο Νότιος Διάδρομος (South Corridor), αποτελεί νέα πηγή τροφοδοσίας που ακολουθεί νέα όδευση, είναι προφανής η απόλυτη ένταξή του στην ευρωπαϊκή ενεργειακή στρατηγική απεξάρτησης. Η δρομολόγηση μαλιστα των στρατηγικών συνεργασιών (2010-2014) με Ισραήλ, Κύπρο, Αίγυπτο αναβαθμίζουν ακόμη περισσότερο τις περιφερειακές συνεργασίες της περιοχής και επιτρέπουν, σε αντίθεση με τις προκλητικές και παραβατικές κινήσεις της Τουρκίας, να διαμορφώνονται ευνοϊκές προοπτικές στο πλαίσιο της συνεργασίας του EastMed Gas Forum, κατά το ανάλογο της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ) να μετασχηματιστεί σε έναν πολύ σημαντικό διεθνή οργανισμό συνεργασίας σε ευρύτερα θέματα ενέργειας, προστασίας θαλάσσιου περιβάλλοντος κα.

Διάγραμμα 9. Χρηματοδοτούμενοι Ελληνικοί Αγωγοί και Υποδομές Ενεργειακής Απεξάρτησης της Ε.Ε.

10. ΤΑ ΕΘΝΙΚΑ ΚΟΙΤΑΣΜΑΤΑ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΩΝ

Ο χάρτης 10 απεικονίζει τις υφιστάμενες και πιθανές θέσεις ύπαρξης κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα. Αρκεί η απλή παρατήρηση της πληθώρας των κόκκινων στιγμάτων - στόχων υποψήφιων κοιτασμάτων στις περιοχές του Ιονίου και Νότια Κρήτης, για να αναδειχθεί η  τεράστια εθνική σημασία που έχουν οι έρευνες των εθνικών κοιτασμάτων που δρομολογήθηκαν την περίοδο 2010 – 2014 και που σήμερα έχουν αποδώσει 12 συμβάσεις αξιοποίησης.

Διάγραμμα 10. Στόχοι και ανακαλύψεις κοιτασμάτων Φυσικού Αερίου στη Μεσόγειο

Περιττεύει να τεκμηριωθεί για πολλοστή φορά η αναγκαιότητα, μέσα από την αξιοποίηση των εθνικών κοιτασμάτων, να διασφαλιστεί απολύτως το εθνικό συμφέρον τόσο σε όρους προστασίας των κυριαρχικών δικαιωμάτων, όσο και σε οικονομικούς όρους νέων δημοσίων εσόδων. Πολύ περισσότερο που η εθνική ετήσια δαπάνη για εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αεριού από τρίτες χώρες, φθάνει τα ?5.5δις επιβαρύνοντας σημαντικά το συναλλαγματικό ισοζύγιο της χώρας.