Στις 14 Οκτωβρίου 58 προβεβλημένοι συμπολίτες μας προερχόμενοι απο τον κόσμο της πολιτικής, της τέχνης, της διανόησης, του συνδικαλισμού και των επιχειρήσεων, ευρύτερα γνωστοί για την τοποθέτηση τους στο χώρο που κινείται μεταξύ του πάλαι ποτέ ΚΚΕ(εσ), του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ συνυπέγραψαν την έκκληση για την κεντροαριστερά. Πρόβαλαν δημόσια την άποψη τους ότι η κεντροαριστερά θα μπορέσει να συμβάλει στην ανασυγκρότηση της χώρας, αν πρώτα προβεί στη σύνθεση του χώρου που θα μπορούσε να πάρει τη μορφή μίας ελληνικής «Ελιάς».
Δεν μπορούμε παρά να έχουμε θετική στάση κάθε φορά που μπαίνουν μπροστά διεργασίες για την ανανέωση και τη σύγκλιση των δυνάμεων του χώρου της σοσιαλδημοκρατίας, που πρωτίστως ενδιαφέρονται για το ποιό θα είναι το ευρωπαϊκό μέλλον της Ελλάδας. Όπως πριν ένα χρόνο με τη θνησιγεννή προσπάθεια δημιουργίας μιάς πλατφόρμας συνεύρεσης και διαλόγου, που έγινε γνωστή (πριν περάσει στα αζήτητα) ως Φόρουμ, έτσι και τώρα χαιρετίζουμε την πρωτοβουλία των «58» για διάλογο και συνεργασία των δυνάμεων της κεντροαριστεράς και της σοσιαλδημοκρατίας. Και αυτό χωρίς καμία οπισθοβουλία, αλλά μόνο με την ελπίδα ότι θα λειτουργήσει ως καταλύτης και θα βοηθήσει να ξεπεραστούν οι κομματικές αγκυλώσεις των μέν ή οι επιφυλάξεις των δέ, που οφείλονται στη γενικότερη απαξίωση της πολιτικής.
Δεν σημαίνει όμως ότι συμφωνεί κανείς σε όλα τα σημεία του κειμένου των «58». Γιατί δεν μπορούμε να μην επισημάνουμε την έλλειψη σπονδυλικής στήλης σε αυτό σχοινοτενές και φλύαρο κείμενο. Αυτό μέχρι ενός σημείου είναι λογικό, αφού πρόκειται για προϊόν συμβιβασμού προσώπων και άσκησης εξισορρόπησης των διαφόρων τάσεων που κινούνται στον χώρο. Θα επισημάνω ευθύς αμέσως μερικά αποσπάσματα της έκκλησης που κατά τη γνώμη μου πάσχουν.
• Πρόκειται για ένα εκτεταμένο κείμενο με θολή στόχευση, το οποίο στέκεται αμήχανα μπροστά στην ανάληψη ευθυνών εκεί όπου αυτές ανήκουν: για άλλη μία φορά φταίνε οι άλλοι! Όσο για την επόμενη μέρα και την υπέρβαση στην οποία πρέπει όλοι να προβούμε οι προτάσεις είναι (ηθελημένα;) ελλειπείς.
• Ως λόγος είναι παλιομοδίτικος, αποπνέει μία αίσθηση τελευταίου τετάρτου του 20ου αιώνα, λαϊκίζει όπου μπορεί, χαϊδεύει αφτιά, δεν διαπαιδαγωγεί. Εγγράφεται δηλαδή στη συνέχεια της ρητορικής της μεταπολίτευσης, όχι στο γύρισμα της σελίδας. Κρίμα γιατί θα περίμενε κανείς να έχει μια φρεσκάδα ο πολιτικός λόγος που κομμίζουν οι «58».
• Βρίθει απο ψευδεπίγραφα ερωτήματα! Λέει πχ. «Θα είναι μια ανάπτυξη ρηχή, ασθενική; Θα βασίζεται στη φτηνή εργατική δύναμη, στην άγρια ανασφάλεια και στην κυνική αποδοχή των μεγάλων ανισοτήτων; Θα αδιαφορεί για τις υποδομές και θα περιφρονεί το περιβάλλον; Θα είναι η επανάληψη ενός κρατισμού και μιας προσοδοθηρίας για φτωχούς;» Η ανάπτυξη που θα έχουμε θα είναι αυτή που θα μπορέσουμε να επιτύχουμε όταν δειλά θα κατορθώσουμε να βγούμε στις αγορές. Δεν θα είναι δυνατή η αναβίωση του κρατισμού που ξέραμε (αν και θα καραδοκεί στη γωνία). Όσο για τις υποδομές, ας είναι καλά το ΕΣΠΑ.
• Από τη μια εμείς και απο την άλλη όλοι οι άλλοι! Εμείς και η Ευρώπη απέναντι. Εμείς οι θυμωμένοι, όχι με τους εαυτούς μας, αλλά με τους άλλους, αναζητούμε μια εθνική ανασυγκρότηση (εδώ ο λόγος θυμίζει ακόμα παλαιότερες εποχές, 19ο αιώνα). Η Ευρώπη απουσιάζει απο την αφήγηση της έκκλησης, ως εάν όσοι υπογράφουν να προτιμούν να βάλουν σουρντίνα στα επιχειρήματα που οι ίδιοι κατά κόρον και δικαίως παρουσιάζουν με άλλες ευκαιρίες.
• Δεν αποφεύγονται λυρικές κορώνες: «Στην κρίση οι Έλληνες δεν είναι ούτε αμαρτωλοί ούτε θύματα. Είναι υπεύθυνοι και άτυχοι. Υπεύθυνοι για τις εθνικές ολιγωρίες, άτυχοι(…)». Όχι, δεν είμαστε άτυχοι, αλλά υπεύθυνοι για την ανεύθυνη στάση που επιδείξαμε τόσο κατά την περίοδο που προηγήθηκε της κρίσης, όσο και στη διαχείρηση της μετά. Λαός και ηγεσία, κανένας δεν είναι αθώος του φόνου! Ειδικά τα κόμματα ήσαν υποδεέστερα των περιστάσεων. Και συνεχίζει «(…)γιατί στη δύσκολη στιγμή βρήκαν απέναντι τους μια Ευρωπαϊκή Ένωση αιφνιδιασμένη, μυωπική, συντηρητική, διαιρεμένη και αναδιπλωμένη στους εθνικισμούς της». Μα εδώ έχουμε μία φωτογραφία πρώτιστα της ελληνικής πραγματικότητας! Η Ευρώπη μετά το πρώτο μούδιασμα της κρίσης των subprimes που την βρήκε απροετοίμαστη έφτιαξε τους μηχανισμούς προστασίας της. Οι Έλληνες υπέστημεν αιφνιδιασμό διαρκείας, τηρήσαμε μία στάση μυωπική, βαθειά συντηρητική, όσο και αν τη ντύσαμε με προοδευτικά σκουτιά, διαιρεθήκαμε σε μνημονιακούς και αντιμνημονιακούς και ταμπουρωθήκαμε πίσω απο τον ευπώλητο εθνικισμό.
• Τέλος, «προσκαλεί όλους να συνεργαστούν για την ανασυγκρότηση του χώρου. Χωρίς αποκλεισμούς. Χωρίς ηγεμονισμούς». Αυτό το τελευταίο είναι κενό περιεχομένου: κανένας δεν είναι σήμερα τόσο μεγάλος ώστε να μπορεί να ηγεμονεύσει στον χώρο! Αν αύριο όμως ο σχηματισμός που θα προκύψει μεγαλώσει αρκετά (γίνει ας πούμε διψήφιος) τότε να δούμε αν θα μπορέσει να αποφύγει τους ηγεμονισμούς.
Η αξία, λοιπόν, του κειμένου της έκκλησης δεν οφείλεται τόσο στο τί λέει, αλλά στο ότι υπάρχει. Δεν είναι ώρα να αρχίσουμε τις κόνξες και να προβάλουμε επιχειρήματα που θα μοιάζουν με προφάσεις. Δεν θέλουμε να σταθούμε μίζερα μπροστά σε αυτή την πρωτοβουλία, η οποία πράγματι είναι θετική και άρα σωστά τη χαιρετίζουμε. Ή τουλάχιστον δεν έχουμε λόγο να την τορπιλίσουμε.
Ωστόσο, εκτιμώ ότι η πρωτοβουλία προς το παρόν πελαγοδρομεί. Παρά την προσπάθεια που γίνεται να φανεί ότι υπάρχει μία δυναμική, η πραγματικότητα είναι ότι το εγχείρημα δείχνει να ξεφουσκώνει. Και αυτό γιατί λείπει τραγικά το δια ταύτα, δηλαδή πιό συγκεκριμένες προτάσεις οι οποίες, όπως μας διαβεβαιώνουν θα έρθουν αργότερα όταν θα έχει σταθεί στα πόδια της η «Ελιά».
Η έκκληση έχει μόλις ενάμιση μήνα ζωής, χρονικό διάστημα ταυτόχρονα μικρό, αλλά και μεγάλο, αν σκεφτεί κανείς ότι οι πολιτικές εξελίξεις τρέχουν εν όψει και των εκλογών σε έξι μήνες απο τώρα. Τί έχει προσφέρει το κείμενο των «58» μέχρι σήμερα; Λίγα πράγματα, αν λάβουμε υπόψη μας τη γενικότερη δυσπιστία που επέδειξαν, πλην του ΠΑΣΟΚ, οι υπόλοιποι αποδέκτες πολιτικοί φορείς, τόσο η ΔΗΜΑΡ όσο και οι λοιπές συλλογικότητες (!).
Αν θεωρούμε ότι υπάρχει ακόμα ελπίδα κάτι να βγεί πρέπει να συμβάλουμε ώστε η πρωτοβουλία να περάσει έγκαιρα στην επόμενη φάση. Η ίδια η έκκληση απευθύνεται εκτός απο «τους πολίτες, τα κόμματα και τις συλλογικότητες, (…) στα πολιτικά πρόσωπα, τους συνδικαλιστικές, τις αυτοδιοικητικές και οι πνευματικές δυνάμεις». Πρέπει και αυτοί τώρα να κινητοποιηθούν, ώστε το βήμα που έγινε στις 14 Οκτωβρίου να μην μείνει μετέωρο.
Υπάρχει ένα κεφάλαιο ανθρώπων στον τόπο που έχουν δώσει δείγματα γραφής και στην Ελλάδα και στην Ευρώπη και που όμως σήμερα απουσιάζουν απο την προσπάθεια στην οποία αποβλέπει η έκκληση των «58». Όπως επανειλημμένα έχει διατυπωθεί, η οποιαδήποτε εξέλιξη δεν μπορεί να προέλθει απο παρθενογένεση. Είναι λογικό στελέχη με πολιτικό/κομματικό παρελθόν να έχουν θέση στο εγχείρημα (και υγιές, γιατί δεν ήταν όλοι σάπιοι στο σάπιο σύστημα που προηγήθηκε). Η πρόταση θα πρέπει να απευθυνθεί ονομαστικά σε αυτούς, αφού προηγηθούν οι κατάλληλες κρούσεις. Σε αυτή την κατηγορία θα έβαζα πολλούς, μέσα και έξω από τη σημερινή Βουλή, καθώς επίσης και δημοτικούς άρχοντες, αλλά και τους έχοντες ευρωπαϊκές περγαμηνές, με θητεία σε διακεκριμένες θέσεις στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα. Δεν αναφέρω εδώ ονόματα, αλλά ο κατάλογος είναι μακρύς και μπορεί να γίνει μακρύτερος.
Ο ρόλος τους θα πρέπει να είναι τέτοιος που να βοηθήσει ώστε αυτή η πρωτοβουλία να ξεφύγει από τα πλαίσια μίας διευρυμένης παρέας και να μην βαλτώσει με τις καθυστερήσεις της αυτοοργάνωσης. Θα λειτουργήσουν σαν την λοκομοτίβα που θα τραβήξει μπροστά, που θα κινηθεί στις ράγες της υπέρβασης και θα οδηγήσει στη συνάντηση με όλο και περισσότερο κόσμο, ο οποίος είναι εκεί, περιμένει στο σταθμό. Δεν θα πρέπει να χαθεί και αυτό το τρένο.