Μετά το ναυάγιο της προσπάθειας σύμπλευσης ΠΑΣΟΚ-Ποταμιού ξεκίνησαν νέες διεργασίες για τη συγκρότηση νέου πολιτικού φορέα ερήμην της Χαριλάου Τρικούπη, αλλά -ίσως και- με την προσδοκία ότι τελικά θα αναγκαστούν να ακολουθήσουν όλοι. Στις συζητήσεις πρωταγωνιστούν πρώην υπουργοί του ΠΑΣΟΚ με εκσυγχρονιστικό προφίλ, όπως η Α. Διαμαντοπούλου, ο Μ. Χρυσοχοίδης, ο Γ. Ραγκούσης, ο Γ. Φλωρίδης, ο Π. Γερουλάνος, ενώ η ηγεσία και στελέχη του Ποταμιού φαίνεται πως βλέπουν επί της αρχής θετικά ένα τέτοιο εγχείρημα. Γίνεται προσπάθεια να φτιαχτεί ένας οδικός χάρτης που θα καταλήγει σε εκλογή ηγεσίας από τη βάση το αργότερο μετά από έξι μήνες. Η ιδέα είναι ότι την πρωτοβουλία θα αναλάβει μια μεγάλη ομάδα, από 50 μέχρι 100 πρόσωπα, μεταξύ των οποίων θα είναι και οι πρώην υπουργοί ώστε να μη φανεί σαν να πρόκειται, βασικά, για διεκδίκηση μιας ακόμη ευκαιρίας στην εξουσία.
Ενας λόγος που υπάρχει ισχυρή βούληση να ευδοκιμήσει η προσπάθεια είναι ότι για πολλούς από τους πρωταγωνιστές πλησιάζει το τέλος της διαδρομής στη δημόσια ζωή. Αν δεν είναι παρόντες στις επόμενες εκλογές, το πιθανότερο είναι ότι δεν θα προλάβουν άλλο τρένο και θα μείνουν στην αποβάθρα. Αν, αντίθετα, βρεθούν στο σωστό σημείο την κατάλληλη στιγμή μπορεί το ποσοστό που θα πετύχουν να έχει μεγαλύτερη πολιτική σημασία από την απλή αριθμητική.
Άλλος λόγος, ουσιαστικότερος, που αναπτύσσεται ταχύτητα προς αυτή την κατεύθυνση είναι ένα πραγματικό κενό. Οι προοδευτικοί πολίτες που θέλουν να φύγει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ αλλά δεν μπορούν να ψηφίσουν τη ΝΔ των Μητσοτάκη-Βορίδη-Γεωργιάδη ούτε το ΠΑΣΟΚ αν μείνει ως έχει τι θα κάνουν; Το κοινωνικό αίτημα είναι υπαρκτό χωρίς να σημαίνει ότι είναι μαζικό. Αλλοι μιλούν για ένα 10% ανέστιων ψηφοφόρων του κέντρου, οι μετριοπαθέστεροι πιστεύουν ότι ένα 3 με 4% θα είναι αξιοπρεπέστατη επίδοση, εφόσον κατέβουν στις επόμενες εκλογές δυο κόμματα από τον ενδιάμεσο χώρο, και πάντως θα επιτρέψει ουσιαστικό ρόλο στο επόμενο κοινοβούλιο και στη δημόσια ζωή.
Τα εμπόδια είναι αρκετά και σημαντικότερο ανάμεσά τους ότι υπάρχουν περισσότεροι αρχηγοί απ’ όσους χωράει το εγχείρημα. Είτε ομολογείται είτε όχι, συγκρούονται φιλοδοξίες, απωθημένα και ναρκισσισμοί με αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται η σύνθεση. Δομικό πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει Μιτεράν, μια ηγετική προσωπικότητα με τέτοιο εκτόπισμα που θα επισκίαζε όλους και θα καθόριζε τις εξελίξεις. Δεν έχει λυθεί επίσης το αν ο νέος φορέας θα δηλώνει καθαρά και εκ προοιμίου ότι θέλει τη συγκυβέρνηση με τη ΝΔ, δηλαδή το αν θα πρόκειται για όχημα επιστροφής «στα πράγματα» του «καλού παλιού».
Όμως, το σημαντικότερο είναι τι θα σηματοδοτήσει κοινωνικά ένας φορέας με αυτά τα χαρακτηριστικά. Γιατί κανείς να διαλέξει το (νέο) κόμμα με τον υπουργό Χρυσοχοίδη και όχι εκείνο (το παλιό) με τον υπουργό Λοβέρδο; Πώς θα εξηγηθεί ότι Βενιζέλος και Διαμαντοπούλου δεν είναι στο ίδιο πλοίο όταν δεν λένε τόσο διαφορετικά πράγματα ώστε να ανήκουν σε άλλα κόμματα; Και γιατί η «Δημοκρατική Ευθύνη» την οποία υποστηρίζει ο πλέον μεταρρυθμιστής-εκσυγχρονιστής Αλέκος Παπαδόπουλος δεν συμπαρατάσσεται; Δεν είναι, δηλαδή, καθόλου σίγουρο ότι μπορεί να διατυπωθεί ένα πειστικό επιχείρημα για την παράλληλη πορεία με το ΠΑΣΟΚ και να μην δημιουργηθεί η αίσθηση ότι απλά δεν χωρούσαν όλα τα ονόματα στην ίδια μαρκίζα.
Με άλλα λόγια: Αν, τελικά, υλοποιηθεί η κυοφορούμενη πρωτοβουλία θα εκληφθεί ως διέξοδος για όποιον πολίτη θέλει ορθολογισμό, μετριοπάθεια και διαρθρωτικές αλλαγές; Ή θα φανεί σαν συστηματάκι επαγγελματιών της εξουσίας που αδημονούν να ξαναβρεθούν στη μεγάλη καρέκλα;
Το πιθανότερο είναι ότι θα βιωθεί ως αυτό που είναι. Αν πρόκειται πράγματι για άθροισμα προσωπικών στρατηγικών, οι προθέσεις δεν θα κρύβονται όσα επικοινωνιακά τεχνάσματα και αν επινοηθούν. Αν κυριαρχήσει η διάθεση να δοθεί πολιτική απάντηση στα αδιέξοδα του δικομματισμού τότε ίσως το μήνυμα ακουστεί – όχι από πολλούς σε κάθε περίπτωση, αφού η εποχή δεν ευνοεί την πολιτική ψυχραιμία και τη σκέψη, αλλά την πολιτική υστερία και το θυμικό.
Στο μεταξύ, δεν μπορούν καν να συνεννοηθούν όλοι όσοι δραστηριοποιούνται στον ενδιάμεσο χώρο γιατί υπάρχουν διαφωνίες, ιδιοτροπίες και διαφορετικές αναγνώσεις της ιστορικής αναγκαιότητας. Και μέχρι να συνεννοηθούν ποιος ξέρει πόσα άλλα στοιχεία φάρσας θα έχουν προστεθεί στο έργο «η μάχη του κέντρου» μετά την προσχώρηση στην ΝΔ του πρώην εκπροσώπου της Ενωσης Κεντρώων Γ. Καλιάνου. Δεν είναι ότι τον πήραν, είναι ότι από αυτόν ξεκίνησαν.
Οχι απλώς μια ακόμη συζήτηση για την κεντροαριστερά…
Το ερώτημα της σημερινής εκδήλωσης, αν υπάρχει ούριος άνεμος για την προοδευτική παράταξη, συμπυκνώνει πολλά ερωτήματα: Ποια είναι η προοδευτική παράταξη, αν η πολιτική της εκπροσώπηση αντιστοιχεί στην κοινωνική της αναφορά και ποια θα ήταν μια αίσια έκβαση της προσπάθειας για τη συγκρότησή της. Οι απαντήσεις που θα δοθούν στο πνευματικό κέντρο του δήμου Αθηναίων (στις 18.00 μμ) θα έχουν ενδιαφέρον γιατί οι τρεις βασικοί ομιλητές ο Γ. Δατσέρης, ο Δ. Κατσαντώνης και ο Χ. Παπαστεργίου δεν είναι επαγγελματίες της πολιτικής, δίνουν χωρίς να παίρνουν, και αυτό δεν είναι καθόλου σύνηθες γενικά στο πολιτικό σύστημα, ειδικά στην κεντροαριστερά. Μου είπαν ότι θα καταθέσουν τη δική τους πρόταση για το πώς μπορεί να δημιουργηθεί ένας νέος προοδευτικός μεταρρυθμιστικός φορέας που θα είναι στ αλήθεια νέος, πραγματικά προοδευτικός και ειλικρινά μεταρρυθμιστικός. Καθόλου εύκολα όλα αυτά.