«… Αν κάνεις παρέα με λύκους θα σε μάθουν να ουρλιάζεις. Αν κάνεις παρέα με αετούς, θα σε μάθουν να πετάς!..»
Σε εποχές βαθιάς κρίσης, όπως η σημερινή, τα αποτελέσματα ποτέ δεν ήταν μόνο ή απλά οικονομικά. Φαινόμενα όπως ο κατακερματισμός του πολιτικού συστήματος ή ακόμη ιδιαίτερα η αδυναμία σύγκλισης των δυνάμεων του μεσαίου και κεντροαριστερού χώρου, βασίζονται σ’ ένα περίεργο μίγμα πολιτικής ανωριμότητας (ίσως δικαιολογημένο από τα λίγα χρόνια λειτουργίας της Δημοκρατίας μας), περιορισμένου ρόλου του προγραμματικού και ιδεολογικού προτάγματος και στο τέλος στην ηγεμονία ενός ιδιότυπου υποκειμενισμού στα ενδιαφερόμενα μέρη (stakeholders) που σταδιακά και κατά περίπτωση μπορεί να εκφράσουν και ένα είδος πολιτικού λόγου που παραπέμπει σε μια πολιτικο-ιδεολογική αφασία. Το γεγονός του πολυκατακερματισμού του μεσαίου χώρου αλλά και των επαγόμενων πολιτικών συμπεριφορών των υπαρκτών κινήσεών στο εσωτερικό του έχει διάφορες αιτίες:
- Τις δυσκολίες της χώρα μας να χαράξει μια πορεία εξόδου από τα μνημόνια. Οκτώ χρόνια συνεχούς ύφεσης δεν θα το βρεις εύκολα σ στην οικονομική ιστορία για καμιά οικονομία. Ούτε οι μεγάλης διάρκειας πόλεμοι, ούτε εσωτερικές διενέξεις και εμφύλιες συρράξεις είχαν καταγράψει τόσης έντασης και τόσης διάρκειας ύφεση.
- Αυτές οι δυσκολίες προκαλούν και τα αδιέξοδα μεγάλων κομματιών του πληθυσμού να διατηρηθούν με «βιώσιμο τρόπο» και να αναπαραχθούν μέσα στο υφιστάμενο κοινωνικό πλαίσιο. Η Πιθανότητα περιθωριοποίησης και καταστροφής τους, δεν τους επιτρέπει σταθερή αναφορά και υποστήριξη πολιτικών που έχουν μάλιστα και ενοχοποιηθεί ως η αιτία του προβλήματος τους. Ειδικά που σε αυτή τη φάση το εύκολο είναι να μη χρεώνεσαι την προηγούμενη περίοδο και πολύ περισσότερο να μην αναλαμβάνεις την “ευθύνη” του μνημονιακού συμβιβασμού(!) ως (έστω και) εξαναγκαστική επιλογή.
- Η αδυναμία να συγκροτηθεί με συνέπεια και αντοχή το Μέτωπο Λογικής για την επικράτηση του ορθού λόγου και την ύπαρξη “αναχώματος” για την επίθεση του λαϊκισμού, επέτρεψε την “ηθική” νομιμοποίηση του ανορθολογισμού και της παραπληροφόρησης, δημιουργώντας το υπόστρωμα πάνω στο οποίο τα όποια ερωτήματα των πολιτών του μεσαίου και κεντροαριστερού χώρου δεν βρίσκουν απαντήσεις και έτσι να αναζητούν καταφύγιο στις πολιτικές εκφράσεις των “σημαιών ευκαιρίας”.
- Η Υποχώρηση συνολικά του μεσαίου και κεντροαριστερού χώρου αφήνει ακόμα και σήμερα χρόνο στον υποκειμενισμό και στους μαθητευόμενους μάγους, κάθε λογής, να εγκατασταθούν και να λειτουργήσουν πλέον ως πολιτικές οντότητες και μετρήσιμες τάσεις, που αναδεικνύει ακόμη περισσότερο τον κατακερματισμό και ωθεί περαιτέρω στην υποχώρηση του ευρύτερου χώρου, υπέρ το δίπολου ΣΥΡΙΖΑ- Ν.Δ. Αυτό το φαινόμενα μεταπολιτευτικά το είχε σε μεγάλο βαθμό αντιπαλέψει και κατανικήσει σε ένα βαθμό η ηγετική επιβολή του Α. Παπανδρέου και στη συνέχεια η ορθολογική ηγεμονία των προταγμάτων του κου Κ. Σημίτη.
Δυστυχώς ποτέ μέχρι σήμερα δεν είχαμε πάρει στα σοβαρά την επιρροή των απόψεων των “ελεύθερων σκοπευτών” του μεσαίου χώρου… Ειδικά αυτές των ακραιοκεντριστών που με ευκολία σέρφαραν από την ανώδυνη ελευθεριάζουσα αριστερά μέχρι τη σκληρή νεοφιλελεύθερη εκδοχή της “ανοικτής αγοράς”… Πάντα δίπλα ή και εντός του κράτους, οι φορείς αυτών των απόψεων, στα προηγούμενα χρόνια ή και δεκαετίες, συνυπήρξαν υφέρποντες στα ακροατήρια και διεργασίες του μεσαίου χώρου…
Αξίζει να σκεφτούμε πόσο διαδεδομένες ήταν (και είναι) οι θεωρίες για τους νέους στη πολιτική, με καμιά αναφορά στο τι θα λέει αυτό το νέο. Πόσο ανεκτό ήταν να γίνεται αποδεκτή μια αντιπαράθεση στην όποια ασκούμενη πολιτική, αναφέροντας απλά τον όρο «άλλη» (από αυτή)…
Φυσικά όλα αυτά συνοδεύονταν πάντα από τον ανάλογο βερμπαλιστικό λόγο και την ανοικτή ή συγκαλυμμένη διεκδίκηση πολιτικής επιρροής.
Το φαινόμενο του κατακερματισμού του μεσαίου χώρου δεν είναι νέο και δεν είναι το μοναδικό. Ο ισχυρισμός ότι η ηγεσίες του δεν διευκολύνουν την αναγέννηση του χώρου λέει τη μισή αλήθεια. Γιατί παραβλέπει το γεγονός ότι αυτές οι ηγεσίες, επίσημες και ανεπίσημες, διατηρούν σταθερές σχέσεις με τις μονάδες του πολυάριθμου στρατού των παραγόντων “ελεύθερων σκοπευτών” του χώρου, των ακραιοκεντριστών συμπεριλαμβανομένων… Αυτό που πάντα χαρακτήρισε και χαρακτηρίζει αυτή τη σχέση είναι η δυνατότητα της εκάστοτε ηγεσίας (μέρους ή όλου) του χώρου, όταν το παρατραβάνε, να παρεμβαίνει με χαρακτηριστικό διοικητισμό και να ξεφορτώνεται τους ενοχλητικούς σε προσωπικό όμως πάντα επίπεδο και όχι ως πολιτική θέση και άποψη.
Δεν είναι τυχαίο ότι ο οποιοσδήποτε στοιχειωδώς ασχολούμενος και με ένα κύκλο γνωστών του, επιχειρήσει να φτιάξει πολιτική κίνηση στο χώρο σύντομα θα βρει αρωγούς (εκ προθέσεως, εξ αγνοίας ή απλά λόγω αναζητήσεως και ανάγκης συμμετοχής σε κάποιου είδους συλλογικότητα) από μια σειρά πολιτών του χώρου. Έτσι, ο κάθε “πονηρός” ή γιατί όχι και ο απλά “αλαφροΐσκιωτος” μπορεί, αν το χειριστεί λίγο έξυπνα, να εγκαταστήσει μια σχέση αναγνώρισης με το ευρύτερο κοινό της κεντροαριστεράς και του μεσαίου χώρου. Με λίγη καπατσοσύνη και με τις κατάλληλες ανοχές ή βοήθειες γίνεσαι επίσημος συνομιλητής στελεχών με πορεία εκπαίδευσης και δοκιμασίας στη ζωή ή με ιστορία στο χώρο της προοδευτικής παράταξης, κερδίζοντας μια συγκυριακή αλλά χρήσιμη κατ’αυτούς αναγνώριση.