Η πολιτική ανυπακοή σε συνθήκες δικτατορίας αποτελεί καθήκον των πολιτών. Πρόκειται για το δικαίωμα αντίστασης ενάντια σε καθεστώτα που στερούνται νομιμοποίησης, πράγμα που είναι εγγεγραμμένο και στα ελληνικά συντάγματα ήδη από τον 19ο αιώνα. Σε συνθήκες όμως ομαλής λειτουργίας του δημοκρατικού πολιτεύματος, η ανυπακοή σε ψηφισμένους από τη Βουλή νόμους, είναι τελείως διαφορετική υπόθεση. Βέβαια, κανείς δεν μπορεί να εμποδίσει έναν ή και πολλούς οργανωμένους πολίτες να έχουν σφοδρή αντίθεση απέναντι σε νομοθετικές επιταγές της πολιτείας και να θέλουν να την εκφράσουν. Η σύγχρονη θεωρία του δικαίου έχει ασχοληθεί με το λεπτό αυτό ζήτημα και έχει καταλήξει σε ορισμένα κριτήρια που πρέπει να κατευθύνουν τη δράση των ανυπάκουων πολιτών.
1. Οι αμφισβητούμενοι νόμοι πρέπει να θίγουν ευθέως τον πυρήνα των θεμελιωδών δικαιωμάτων των πολιτών.
2. Εναντίον της εικαζόμενης αδικίας πρέπει να έχουν εξαντληθεί προηγουμένως όλα τα νόμιμα μέσα αμφισβήτησης.
3. Οι δράσεις ανυπακοής οφείλουν να κινούνται στα πλαίσια της αρχής της αναλογικότητας και να μην καταλήγουν στην κατάλυση της ίδιας της νομιμότητας.
4. Οι ανυπάκουοι πολίτες οφείλουν να αποδέχονται τον προσωρινό έστω χαρακτήρα της παρανομίας που μετέρχονται και τις κυρώσεις που αυτή συνεπάγεται.
Σύμφωνα με τα παραπάνω, οι πράξεις ανυπακοής κατατείνουν στην αποκατάσταση ενός άτυπου διαλόγου με την κοινωνία με στόχο να την πείσουν για το δίκαιο των αιτημάτων τους. Σήμερα, διάφοροι καλούν σε κίνημα ανυπακοής ενάντια στην εφαρμογή του νόμου για την ανώτατη εκπαίδευση. Πρόκειται καταρχήν για νόμο ψηφισμένο από τα τέσσερα πέμπτα της Βουλής, δεν θίγει με κανέναν τρόπο ατομικά δικαιώματα, δεν έχει γίνει αντικείμενο δικαστικού ελέγχου, άρα δεν έχουν εξαντληθεί τα νόμιμα μέσα αμφισβήτησής του και η ανυπακοή θέτει σε κίνδυνο την ίδια τη λειτουργία των Πανεπιστημίων. Η συντεταγμένη πολιτεία οφείλει να απαιτήσει την εφαρμογή του, επιβάλλοντας ταυτόχρονα τις προβλεπόμενες κυρώσεις στους αμφισβητίες. Ετσι λειτουργούν οι εύτακτες πολιτείες. Αλλιώς, η ανεξέλεγκτη ανομία οδηγεί προοπτικά στον λαϊκισμό και στον εκφασισμό της κοινωνίας. Η Αντιγόνη και ο Σωκράτης δίδαξαν τις αρχές αυτές σε πολύ πιο οριακές συνθήκες. Είναι κρίμα που πολλοί νεοέλληνες δεν μπορούν να το αντιληφθούν.