Στην Κ.Ε. της ΔΗΜΑΡ ήμασταν υποχρεωμένοι να συζητάμε εκ των υστέρων. Αυτό μπορεί να έκανε τη συζήτηση ευκολότερη (δεν χρειαζόταν να κάνουμε προβλέψεις, αφού γνωρίζαμε το αποτέλεσμα), όμως ταυτόχρονα έκανε τη συζήτηση πολύ λιγότερο σημαντική: Μας απέκλειε τη δυνατότητα να επέμβουμε στα γεγονότα. Τούτου δοθέντος,θα δοκιμάσω να κατανοήσω τις βαθύτερες αιτίες.

.

Προτρέχοντας, νομίζω ότι και τα τρία κόμματα της κυβέρνησης λειτούργησαν κυρίως με βάση το κομματικό τους συμφέρον και όχι με βάση το συμφέρον της χώρας. Έμοιασαν έτσι με τα κόμματα τις αντιπολίτευσης.

.

Η ΝΔ, που εκ των πραγμάτων είχε την πρωτοβουλία των κινήσεων και άρα και την βασική ευθύνη, φαίνεται πως είχε προσανατολιστεί σε εκλογές. Ακούστηκε μετ’ επιτάσεως ότι το Μαξίμου είχε δημοσκοπήσεις που έδιναν 35% στην ΝΔ. Οι σοβαροί δημοσκόποι τις θεωρούσαν απολύτως αναξιόπιστες, αλλά το Μαξίμου έδειχνε να τις πιστεύει. Ταυτόχρονα, είναι σε όλους φανερό ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι κολλημένος τους τελευταίους μήνες, αφού αδυνατεί να κάνει άνοιγμα προς το ρεαλισμό και ως συνέπεια να δημιουργήσει ρεύμα (ενώ ταυτόχρονα δεν θα μπορούσε να αποκλειστεί ότι θα έχει ρεύμα σε έξι μήνες ή σε ένα χρόνο). Επιπροσθέτως, είναι γνωστό ότι η ΝΔ τρέμει τις ευρωεκλογές που θα γίνουν σε ένα χρόνο: Οι ευρωεκλογές πάντα είναι δύσκολες για το μεγάλο κυβερνών κόμμα, εκφράζουν τη δυσφορία προς την κυβέρνηση και ευνοούν τη χαλαρή ψήφο. Ταυτόχρονα, οι συγκεκριμένες ευρωεκλογές θα γίνουν στον ευρωπαϊκό νότο και ιδιαίτερα στην Ελλάδα, με μοναδικό σύνθημα το «Θάνατος στη Μέρκελ», με τον Σαμαρά να απολογείται, αφού ανήκει στην ίδια πολιτική οικογένεια με αυτήν. Η ΝΔ λοιπόν τρέμει τις ευρωεκλογές. Το τυχόν πολύ κακό αποτέλεσμα θα μπορούσε να οδηγήσει σε πολιτική κρίση και στη συνέχεια σε εθνικές εκλογές, υπό κακούς όρους για τη ΝΔ. Συμπερασματικά, η ΝΔ ήθελε εθνικές εκλογές πριν από τις ευρωεκλογές. Και επειδή από τον Ιανουάριο η Ελλάδα θα έχει την Προεδρία στην Ε.Ε. και άρα θα είναι δύσκολο να κάνει εκλογές στο 1ο εξάμηνο του 2014, ήθελε εκλογές στο 2ο εξάμηνο του 2013. Γι’ αυτές τις εκλογές, ο Σαμαράς είχε επιλέξει καθαρόαιμο δεξιό προφίλ, ώστε να απευθυνθεί στη μεγάλη δεξαμενή των 1.500.000 ψηφοφόρων που έχει απ’ τα δεξιά του (Χρυσή Αυγή και Ανεξάρτητοι Έλληνες). Την ΔΗΜΑΡ, ο Σαμαράς την ήθελε ή υποταγμένη,  ή εκτός κυβερνητικού σχήματος, αφού ήδη είχε πια βοηθήσει με την αξιοπιστία της στην πολιτική στερέωσή του και στη νομιμοποίηση της κυβερνητικής συνεργασίας των δύο φθαρμένων κομμάτων, ΝΔ και ΠΑΣΟΚ. Με απλά λόγια, ο Σαμαράς δεν χρειαζόταν πια και τόσο πολύ την ΔΗΜΑΡ, όταν μάλιστα του έφερνε και δυσκολίες. Το δεξιό προφίλ της ΝΔ, εκφράστηκε και στο θέμα του αντιρατσιστικού νομοσχεδίου και στο θέμα της ΕΡΤ. Στο θέμα της ΕΡΤ, ο Σαμαράς θεωρούσε ότι θα κερδίσει δημοσκοπικά. Η ιστορία της ΕΡΤ είναι βεβαρημένη και ο Σαμαράς, ως Μέγας Αλέξανδρος, θα έλυε το γόρδιο δεσμό. Όμως η «μαύρη οθόνη» αποδείχθηκε μπούμερανγκ. Τελικά, τις εκλογές τις απαγόρευσε η Μέρκελ και ο Σαμαράς αναδιπλώθηκε.

.

Μόνο δύο λόγια για το ΠΑΣΟΚ, αφού γι’ αυτό οι βαθύτερες αιτίες είναι διαφανείς. Όλοι περιμένουν ένα 5 με 6% σε εκλογές. Όμως το ΠΑΣΟΚ με 5-6% δεν υπάρχει. Τα στελέχη του ενδιαφέρονται για ένα μεγάλο κόμμα, που θα νέμεται την εξουσία. Συμπέρασμα: το ΠΑΣΟΚ τρέμει τις εκλογές και μπαίνει σε οποιαδήποτε κυβέρνηση για να μη γίνουν.

.

Και τέλος, η ΔΗΜΑΡ. Τους τελευταίους μήνες υπήρχε κάποια δημοσκοπική κάμψη και στο ποσοστό του κόμματος και στη δημοφιλία του Προέδρου της. Η δεξιά στροφή του Σαμαρά και φυσικά το Μνημόνιο, πίεζαν τη ΔΗΜΑΡ. Στα γεγονότα της ΕΡΤ, εάν η ΔΗΜΑΡ ήθελε να αποτρέψει το κλείσιμο, μπορούσε αμέσως μετά την πρώτη της ενημέρωση και πριν από το κλείσιμο, να δηλώσει δημόσια ότι αν την κλείσει, φεύγει από την κυβέρνηση. Είναι πιθανό ότι ο Σαμαράς δεν θα την έκλεινε. Όμως, δεν το έκανε. Έτσι έπαιξαν από τη μεριά της ΔΗΜΑΡ δύο αντιφατικά σενάρια, ταυτόχρονα. Το ένα ήταν η ψευδαίσθηση ότι ο Σαμαράς θα υποχωρήσει και αυτή θα κερδίσει, κάτι που απεδείχθη ότι ήταν λάθος εκτίμηση. Το άλλο σενάριο ήταν να αφεθεί ο Σαμαράς να κάνει το μεγάλο λάθος και ως συνέπεια αυτού, η ΔΗΜΑΡ να αποδεσμευτεί κερδισμένη (και με αυτό το προφίλ να πάει σε πιθανές εκλογές). Γι’ αυτό και υπερεπένδυσε στο θέμα (που δεν ήταν γι’ αυτήν το καλύτερο πεδίο σύγκρουσης). Εγκλωβίστηκε, τα έπαιξε όλα για όλα, ενώ μάλλον δεν είχε γερά χαρτιά – και έχασε. Οι στόχοι της για ανάκληση της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου και της Υπουργικής Απόφασης για την ΕΡΤ, απέτυχαν, έσπασε η κοινή γραμμή με το ΠΑΣΟΚ, έχει τον κίνδυνο της μειωμένης αξιοπιστίας, δημοσκοπικά πέφτει και έχει πρόβλημα συμμαχιών με τους πάντες. Έχει να διαβεί έρημο, αλλά θα αντέξει, αν κατανοήσει το πρόβλημα.

.

Εκτός από την ΔΗΜΑΡ, έχασε και η χώρα. Η νέα κυβέρνηση θα είναι φτωχή χωρίς την ΔΗΜΑΡ. Κερδισμένοι είναι (εμμέσως), ο Τσίπρας, αφού προκλήθηκε κυβερνητική κρίση, έφυγε ένα κόμμα από την κυβέρνηση και η νέα κυβέρνηση θα πιέσει την κοινωνία περισσότερο, αλλά στους κερδισμένους είναι και ο Σαμαράς, ως αποφασιστικός ηγέτης. Κυρίως όμως έχουμε στροφή προς τα δεξιά.

.

Ο μεγάλος κίνδυνος της ΔΗΜΑΡ είναι το κενό στρατηγικής, που σημαίνει και απροσδιοριστία του σημερινού της ρόλου (και μάλιστα σε περίοδο που η πολιτική ζωή της χώρας θυμίζει «πολεμικό τοπίο» και είναι πιθανές οι  εκλογές).

.

Αυτό σημαίνει και πρόβλημα για την Αριστερά: Η ΔΗΜΑΡ διαχέει τον ρόλο της, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί εγγενώς να παίξει αυτόν τον ρόλο. Έχουμε στροφή της κοινωνίας και της πολιτικής προς τα δεξιά, συμπίεση του μεσαίου χώρου και ενίσχυση των άκρων. Όλα αυτά μαζί, είναι πρόβλημα για τη χώρα. Και ενώ βεβαίως το πρόβλημα αυτό αναπτύχθηκε στο έδαφος της οικονομικής κρίσης, η προσπάθεια αντιμετώπισής του, που ταυτόχρονα είναι και προσπάθεια αντιμετώπισης της κρίσης, δεν μπορεί πάρα να εδράζεται στο χαρακτήρα του κυβερνητικού σχήματος. Η κυβερνητική πρόταση της ΔΗΜΑΡ πρέπει να μετατοπίζει το κέντρο βάρους στο μεσαίο χώρο, να περιλαμβάνει τα φιλοευρωπαϊκά κόμματα, αλλά χωρίς την ηγεμονία του Σαμαρά.

.

Μέχρι να ξαναβρεί το δρόμο της η ΔΗΜΑΡ, το κενό στρατηγικής θα εντείνει τις διαφωνίες στο εσωτερικό της. Η πρώτη γραμμή άμυνας που πρέπει να έχει, είναι να μετατρέψει αυτό το μειονέκτημα των διαφωνιών, σε πλεονέκτημα. Να ξαναανακαλύψει μια παλιά ωραία ιδέα της Ανανεωτικής Αριστεράς: ότι δηλαδή, ο πλούτος των απόψεων, φυσικά μέσα στα όρια των ιδεών για τη Δημοκρατία και την Ευρώπη, μπορεί να οδηγεί σε δημιουργικότητα, ζωντάνια και ελκτικότητα, συσπειρώνοντας ευρύτερο φάσμα σκεπτόμενων ανθρώπων. Αυτός είναι ο πρωταρχικός τρόπος επιβίωσης σε εκλογές: Η ΔΗΜΑΡ να είναι η ελπίδα, για διαφορετικούς ανθρώπους. Να ξανααποκτήσει ζωτικό χώρο, που σε αυτή τη φάση έχει πληγεί.

.

Θεωρώ πως η ΔΗΜΑΡ θα τα καταφέρει, για το καλό της χώρας. Βασίζω αυτήν την εκτίμηση στην ανθεκτικότητα, για 45 χρόνια, της Ανανεωτικής Αριστεράς.

.

Σημείωση: Το κείμενο αυτό είναι βασισμένο σε ομιλία στην Κ.Ε. της ΔΗΜΑΡ.