Με απογοήτευση και πικρία βλέπω καθημερινά να κλονίζεται το οικοδόμημα της αλληλεγγύης, της ανθρωπιάς, των κοινών ουμανιστικών αξιών πάνω στο όποιο στηρίχτηκε το οικοδόμημα και η διαδικασία της ενοποίησης της Ευρώπης.
Δεν ανήκω στη κατηγορία των ευρωπαίων ουτοπιστών, αλλά στη μεγάλη κατηγορία των οπαδών της ευρωπαϊκής ιδεολογίας. Για να είμαι πιο σαφής, πιστεύω βαθιά στη ανάγκη και σημασία της Ενωμένης Ευρώπης.
Ναι, η δική μου προσέγγιση είναι ιδεαλιστική. Μπορείτε να την πείτε και οραματική. Πιστεύω, εν τούτοις στα ιδανικά μιας άλλης Ευρώπης, της δικής μου Ευρώπης.
Ανήκω στη γένια που είχε τη τύχη να ζήσει μέρα με τη μέρα μέσα από δυσκολίες, καθυστερήσεις, μαραθώνιες συνεδριάσεις, λάθη , συνάμα δε και επιτεύγματα το κτίσιμο της Ευρώπης. Ταγμένος από τα φοιτητικά μου χρόνια στο κίνημα των φεντεραλιστών και της Ευρωπαϊκής Κίνησης.
Της Ευρώπης που αποτέλεσε το όραμα και σταθερό πόλο έλξης εκατομμυρίων πολιτών.
Της Ευρώπης, που έθετε σαν ορό και θεμελίωση προϋπόθεση συμμετοχής στην ενοποιητική διαδικασία το Δημοκρατικό Πολίτευμα και την Ελευθερία, την κοινότητα αξιών και των πρωταρχικών ιδεών.
Της Ενωμένης Ευρώπης που πέραν από τους τεχνοκρατες, αγοροκρατες και οικονομοπροφητες είχε και τους οραματιστές και ιδεολόγους. Της Ευρώπης που στηρίζεται στο κοινό πολιτιστικό υπόβαθρο.
Να γιατί υποστηρίζω ότι εάν η δική μου Ευρώπη θέλει σήμερα να ξαναβρεί τη χαμένη της αξιοπιστία , πρέπει να επιστρέψει στις ανθρωπιστικές της ρίζες. Πρέπει να επιστρέψει εκεί που ξεκίνησε .
Είναι δυνατόν να εδραιωθεί ως παγκόσμιος πόλος έλξης και αναφοράς μια ένωση ισότιμων κρατών, που διακρίνεται ολοένα και περισσότερο για την ηγεμονική συμπεριφορά του ισχυρότερου της πυλώνα;
Η ίδια η Αμερική έχει αντιληφθεί τη ζημιά που προκάλεσε πάνω από όλα στην εικόνα της και στην εθνική της ασφάλεια το ηγεμονικό δόγμα της πρώτης τετραετίας του πρόεδρου Μπους. Οι συνταγές διπλωματικής πειθούς υποχώρησαν σαν πολιτική επιλογή, αφήνοντας τη θέση τους σε πολιτικές μονομερούς επέμβασης ή σε σχηματισμούς συμμαχίας των εξαναγκασμένων προθύμων. Η Ευρώπη ήεάν προτιμάτε η πάλαια Ευρώπη ήταν επίσης στόχος της τιμωρητικής διάθεσης της Διοίκησης Μπους.
Σήμερα , ο ακρογωνιαίος λίθος του ευρωπαϊκού οικοδομήματος , η πατρίδα του Γκαίτε και του Μπετόβεν , εφαρμόζοντας, τηρούμενων των αναλογιών, μια ανάλογη πολιτική δείχνει μια τιμωρητική διάθεση απέναντι σε μια χωρά , εταίρο της στην Ευρωπαϊκή Ένωση .
Ναι το έχουμε αντιλήφθη όλοι μας εδώ στην Ελλάδα.
Έχουμε καταλάβει ότι οφείλουμε να πληρώσουμε για τα λάθη των κυβερνητών μας. Εάν θέλετε , οφείλουμε να πληρώσουμε για τα λάθη μας, τη κακοδιαχείριση μας και την αφερεγγυότητα μας. Κυρίως, όμως των πολιτικών μας. Αυτό είναι πια κατανοητό.
Δεν μπορώ ,όμως, να παραδεχτώ ότι πρέπει να πληρώσει ένας ολόκληρος λαός. Δεν είναι αντάξιο ούτε της Ευρώπης να τιμωρείται ένας λαός γι΄αυτο που είναι.
Δεν πρόκειται να παρασυρθώ σε αναδρομές στο παρελθόν. Δικαιούμαι όμως να υπενθυμίσω ότι , όπως η ιδία η Ευρωπαϊκή ιστορία μας έχει διδάξει, μια άνευ ορών συνθηκολόγηση με την ταυτόχρονη επιβολή μιας γενικευμένης επικυριαρχίας, στο σύστημα παράγωγης, νομής και διανομής των πλουτοπαραγωγικών πόρων μιας χώρας ,που είναι ταπεινωμένη δεν συμβιβάζεται με τις αρχές και άξιες της Ενωμένης Ευρώπης. Της Ευρώπης του Ζαν Μονέ και του Μωρίς Σούμαν .
Η ιδία η πατρίδα του Καντ γνώρισε στον εικοστό αιώνα τη ταπείνωση, την υποταγή και την άνευ ορών συνθηκολόγηση.
Η δική μας Ευρώπη, το κοινό μας όραμα και συνάμα πραγματικότητα, κτίστηκε ακριβώς πάνω στα συντρίμμια δυο πολέμων που πριν εξελιχτούν σε παγκόσμιους ήσαν ευρωπαϊκοί. Οι πόλεμοι αυτοί δεν ήσαν το αποτέλεσμα κάποιας νομοτελειακής εξέλιξης. Ήσαν πάνω από όλα συνέπεια και το αποτέλεσμα ανθρωπίνων αποφάσεων.
Οι λαοί της Ευρώπης πλήρωσαν το τίμημα του πολέμου με βαρύ φόρο αίματος και καταστροφές. Επιπλέον, όμως, η πατρίδα του Αριστοτέλη και του Πλάτωνα κατά τη διάρκεια της τετράχρονης κατοχής, υποχρεώθηκε σε άνευ προηγούμενου ταπείνωση και ευτελισμό των ανθρωπίνων αξιών. Της ανθρώπινης αξιοπρεπείας.
Μετά ήλθε η Ευρώπη. Η δική μας κοινή Ευρώπη. Παρότι η πατρίδα του Ευριπίδη και του Σοφοκλή είχε υποδουλωθεί και ταπεινωθεί, δεν διεκδίκησε τη τιμωρία και την ταπείνωση της πατρίδας του Σίλερ και του Μπετόβεν. Στην πραγματικότητα, το πολιτικό της σύστημα δεν διεκδίκησε καν αποζημιώσεις ,δηλαδή δεν έπραξε, λόγω δειλίας, αυτά που όφειλε και μπορούσε να κάνει.
Θεμέλιο της κοινής μας πορείας στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πέραν της αμφίδρομης αλληλεγγύης, είναι η αρχή της ισοτιμίας,της ισότητας των μελών της. Δεν έχω αυταπάτες όσον αφορά στην ισοτιμία. Και σίγουρα δεν είμαι ο μόνος.
Την ιδία στιγμή, όμως, θέλω να σημειώσω ότι η υποταγή, ο φόβος και ο πειθαναγκασμός ενός λαού, μιας χώρας ή του ευρωπαϊκού νότου στο σύνολο του , ως αποτέλεσμα άσκησης μιας νεοηγεμονικής πολιτικής δεν αρκούν για να δώσουν στην σημερινή Ευρώπη το κύρος και την αξιοπιστία που τόσο έχει ανάγκη.
Εάν το πρόβλημα λέγεται Ελλάδα, η λύση λέγεται Ευρώπη. Στην κυριολεξία περισσότερη και πιο δημοκρατική Ευρώπη. Μια Ευρώπη που δίνει σημασία στον άνθρωπο και στην αξιοπρέπεια του. Η Ευρώπη που είχε οραματισθεί και ο δάσκαλος μου Ντενί Ντε Ρουμάνα.
Η δική μου Ευρώπη είναι η Ευρώπη που έκλεισε τη πόρτα της σε ολοκληρωτικά και δικτατορικά καθεστώτα. Είναι η Ευρώπη που πάγωσε την Συμφωνία των Αθηνών και που ανάγκασε το χουντικό καθεστώς να αποχωρήσει από το Συμβούλιο της Ευρώπης πριν εκδιωχτεί.
Η Ευρώπη της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων αξιών, θεμέλια του ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Η δική μου Ευρώπη είναι αυτή που ελκύει και προσελκύει. Όχι αυτή που φοβίζει και απωθεί. Με τον φόβο υποτάσσεις και αναγκαζεις, αλλα δεν κερδίζεις φίλους.
Πιστεύω ότι γνωρίζουμε τα δικά μας λάθη. Τα πληρώνουμε .Για τους περισσότερους το κόστος είναι δυσβάστακτο.
Εάν η Ευρώπη έχει παύσει να αποτελεί τον πόλο έλξης των πολιτών της, εάν χάνουμε τη πίστη μας στη δική μας Ευρώπη , η ευθύνη δεν θα βαραίνει την πατρίδα του Ελύτη, του Σεφέρη και του Θεοδωράκη.
Θα βαραίνει κυρίως την πατρίδα του Γουτεμβέργιου ,του Μπενεντικτους Τουμπνερ και του Φρεντερικους Τζακομπς .-
*του πρεσβη ε.τ. Αλεξανδρου Μαλλιά, Ειδικού Συμβούλου του ΕΛΙΑΜΕΠ