Η διαρκής άσκηση της δημοκρατίας

Αθανάσιος Θεοδωράκης 23 Ιουλ 2019

Όταν καταπιάνομαι με αρχαία κείμενα βλέπω τα όρια των γνώσεών μου, αισθάνομαι ότι μου λείπουν πολλά, ζηλεύω τους φιλόλογους που μπορούν να αποδώσουν στη σύγχρονη ελληνική γλώσσα τις πρωτότυπες σκέψεις, τις αρχέγονες έννοιες, τις πυκνές γραμμές των κλασσικών κειμένων. Ευτυχώς όμως υπάρχουν πολλές και καλές εκδόσεις, στη μια μεριά βρίσκεται το αρχαίο κείμενο και στην άλλη η σύγχρονη απόδοσή του. Διαφωνώ με τον όρο μετάφραση, επειδή πρόκειται για την ίδια γλώσσα που εξελίσσεται, από τον Ομηρο μέχρι σήμερα.

Αχ, να είχα τις σωστές γνώσεις …να ήξερα καλύτερα την ετυμολογία, να μπορούσα να κατανοήσω όλα τα κρυφά νοήματα του Αριστοφάνη. Αριστοφάνης διαχρονικός μέχρι τέλους. «Ιππής» εν προκειμένω, εκδόσεις ΖΗΤΡΟΣ και έκδοση της εφημερίδας το ΒΗΜΑ, με συνολική απόδοση των κειμένων του Θεόδωρου Γ. Μαυρόπουλου. Εξουσία, πάθος, λαοπλάνοι αρχηγοί, με πλείστες όσες υποσχέσεις προς τον λαό μέχρι και λαγό ψημένο στο σακκί…και εκατόμβες βοδιών κι ακόμα πλειοδοτώντας ο αντίπαλος υποσχέθηκε θυσία χιλίων εριφίων..Και φτηνές σαρδέλες, από τότε το ψάρι αυτό ήταν φθηνό. Ιντριγκες, απάτες, δωροδοκίες εγχώριες και ξένες, πάθη, ποιητικές εφευρέσεις που αποδίδουν με υπερβολή και διαχρονικά  τις αδυναμίες της εξουσίας και των ανθρώπων. Και τον πολύπλοκο χαρακτήρα της δημοκρατίας.

Αλλά και ο λαός σε όλες του τις εκδοχές: Δήμος βεβαίως, ο κύριος κριτής, αλλά και Δημακίδιον  και Δημίδιον («λαούλης», έτσι τον καλόπιαναν από τότε οι δημαγωγοί…) και Εκκλησία (συνέλευση) και χορός και πλήθος.

Η πηγή της Δημοκρατίας με τους ξεχωριστούς ρόλους ενός εκάστου είναι εκεί. Στους τραγικούς και στον Αριστοφάνη. Η πηγή της εξουσίας δηλαδή της σκληρής σύγκρουσης γι αυτήν βρίσκεται στον Ομηρο. Ας διδαχθούμε. Οι υπερβολές στους «Ιππής» έχουν στόχο να αναδείξουν τις ατέλειες, να στηλιτεύσουν την φαυλότητα και να μας φρονηματίσουν.

Η πολυπλοκότητα των κοινωνιών μας είναι αδιαμφισβήτητη. Η εξεύρεση λειτουργικών και δίκαιων λύσεων, με γνώμονα το κοινό συμφέρον και με σχολαστική τήρηση της σύγχρονης αρχής της βιωσιμότητας, είναι καθήκον της πολιτικής. Ετσι εμπλουτίζεται η δημοκρατία, έτσι διασφαλίζεται η κοινωνική ειρήνη. Η εξέλιξη των εννοιών, των αρχών και των αιτημάτων είναι αναπόσπαστο στοιχείο της κοινωνικής πολυπλοκότητας. Πάνω στο θέμα της συνοχής της πολιτικής και της βιωσιμότητας των δράσεων θα κριθούν όλα. Τα παλιά κριτήρια δεν ισχύουν, επειδή άλλαξαν άρδην τα δεδομένα.