Η διαπραγμάτευση θέλει σχέδιο

Γιάννης Τσαμουργκέλης 05 Μαρ 2014

Οταν ξεκίνησε η περιπέτεια της σχέσης της Ελλάδας με το μνημόνιο, λίγες φωνές διεκδικούσαν την ανάληψη πρωτοβουλίας εκ μέρους της κυβέρνησης ώστε να οργανωθεί ένα εθνικό σχέδιο ανασυγκρότησης. Το σχέδιο αυτό θα ενσωμάτωνε τις όποιες προβλέψεις του μνημονίου βάσει προτεραιοτήτων και στοχεύσεων μιας εθνικής οικονομικής πολιτικής και ενός εθνικού προγράμματος μεταρρυθμίσεων σε πολιτικό, διοικητικό και οργανωτικό επίπεδο.

Από τότε, μνημόνια άλλαξαν, όπως άλλαξαν και κυβερνήσεις και οι συνθέσεις τους. Ομως το αίτημα του εθνικού σχεδίου παραμένει. Κάπου στην αρχή της θητείας της σημερινής κυβέρνησης ο υπουργός ανάπτυξης ψέλλισε περί στοιχείων του σχεδίου παραγωγικής ανασυγκρότησης που έχουν ανατεθεί σε έγκριτους μελετητικούς φορείς του εξωτερικού, όπως ο ΟΟΣΑ και η McKinsey. Και όντως εμφανίστηκαν τα πρώτα συμπεράσματα για τους σημαντικούς κλάδους της οικονομίας στους οποίους μπορεί να βασιστεί η αναπτυξιακή προσπάθεια – όπως ο τουρισμός, η αγροτοβιομηχανία κ.λπ., που κατοπτρίζουν τα πλεονεκτήματα της χώρας. Επιπλέον, τα συμπεράσματα αναλύουν τις αγκυλώσεις στην οργάνωση των αγορών που συνιστούν ένα από τα βασικά εμπόδια για τη λειτουργία και ανάπτυξη ενός απλώς εννοούμενου καπιταλιστικού συστήματος. Τη γνωστή «εργαλειοθήκη». Τίποτα από αυτά που εμπερικλείονται στις δύο μελέτες δεν είναι καινοφανή ή άγνωστα. Κάθε άλλο! Ωστόσο η κυβέρνηση ακολούθησε τη γνωστή τακτική να εισάγει θεσμικές αλλαγές με τη δικαιολογία αλλά και τη φερεγγυότητα των απόψεων ενός ξένου θεσμικού παράγοντα.

Για μια ακόμα φορά κυριάρχησε η μη ανάληψη της πολιτικής ευθύνης με τον φόβο της αποκάλυψης της διγλωσσίας σε σχέση με τα εκάστοτε υπεσχημένα σε διάφορους ενδιαφερόμενους φορείς και συντεχνίες. Ομως αυτές οι «διεθνείς» τεχνοκρατικές προτάσεις είναι ένα μέρος του απαιτούμενου εθνικού σχεδίου και αποτελούν αποσπασματικές επισκοπήσεις για το δέον γενέσθαι. Δεν προσδιορίζονται από τον προσανατολισμό ανάπτυξης του απουσιάζοντος εθνικού σχεδίου. Αραγε, πώς θα μπορέσει η κυβέρνηση να αντιμετωπίσει επιμέρους διαφορές (για την αγορά γάλατος ή τα φάρμακα για παράδειγμα), όταν ελλείπει το εθνικό σχέδιο; Εν ολίγοις, η ανικανότητα της κυβέρνησης (και της αντιπολίτευσης) να οργανώσει ένα στρατηγικό σχέδιο με τεχνοκρατική επεξεργασία και πολιτική έγκριση από τη Βουλή έχει καταστήσει τη χώρα έρμαιο της κάθε επιμέρους μελέτης, πρότασης ή διεκδίκησης που έρχεται προς διαπραγμάτευση.